De verzoeking van de heilige Antonius   /    /   Gustave Flaubert (1821-1880), de kluizenaar van het witte huis in Croisset, een gehucht vlak bij Rouen, wordt door zijn grote zorg voor stijl gezien als een van de allergrootste schrijvers die Frankrijk heeft voortgebracht. Hij schreef en herschreef maar liefst vijfendertig jaar aan de dramatisering van zijn ‘La tentation de Saint Antoine’, zijn hoogstpersoonlijke worsteling tussen mens en duivel. 10 februari 2025

De laatste droom   /    /   Pedro Almodóvar wordt algemeen beschouwd als de grootste nog levende Spaanse filmmaker, maar hij ziet zichzelf in de eerste plaats als schrijver. Of een ‘fabulist’, zoals hij het zelf noemt. Zijn extravagante plots nemen wendingen die moeilijk te voorspellen of zelfs vast te stellen zijn. Denk aan de twee mannen die een band vormen terwijl ze over twee comateuze vrouwen waken in ‘Hable con ella’ of de plastisch chirurg die een gevangen man opereert en hem tegen zijn wil in een vrouw verandert in ‘La piel que habito’. 12 januari 2025

Dius   /    /   Ik las de zin ‘In een flits je ware zelf zien, zoals op dit louterende moment, is plotseling besef hebben van de innerlijke monade, van het magische woord ziel’, ooit in Fernando Pessoas ‘Boek der rusteloosheid’ uit 2005. Zowat 20 jaar later liep ik die Oudgriekse totaliteit van alle dingen, die fantasierijke goddelijkheid, die oorspronkelijke substantie, dat zintuiglijke opperwezen, zoals oorspronkelijk bedacht door de Pythagoreeërs, terug tegen het lijf. In Dius, de nieuwe Stefan Hertmans met name. Want wat in dat boek begint als een disharmonische kunstenaarsroman blijkt alras een onvermengd schrijversportret. 3 december 2024

De vijfde reis van Gulliver   /    /   Fictie kan de werkelijkheid veranderen, zeggen ze. Niet alleen doordat verhalen ons een andere kijk op de dingen geven, maar ook door het bekritiseren of bespotten van een bepaalde stand van zaken, om vervolgens een nieuwe, andere wereld te verbeelden. De enige beperking zou daarbij de reikwijdte van de fantasie zijn. Satires en (anti-)utopieën zijn daarvan goede voorbeelden, twee literaire genres waarin wordt gespeeld en geëxperimenteerd met feit en fictie. 24 november 2024

De tweelingentrilogie   /    /   Ágota Kristóf werd in 1935 geboren in Hongarije. Op haar veertiende wordt ze volgens ‘de educatieve principes’ van het nieuwe regime gescheiden van haar familie en op een kostschool geplaatst. In 1954 trouwt ze met haar leraar en tijdens de bloedige gebeurtenissen van 1956 vluchten ze met hun baby het land uit, eerst naar Oostenrijk, dan naar Zwitserland. 31 oktober 2024

Wie ben ik? ‘De storm’ van Giorgione   /    /   In een petieterig boekje van slechts 37 bladzijden laat literair vertaler en veelzijdig auteur Paul Claes (°1943) de vrouw op het schilderij ‘La Tempesta’, van de Venetiaanse renaissanceschilder Giorgione, zelf aan het woord omtrent de ultieme betekenis van het doek. Het tableau is per slot van rekening een van de meest raadselachtige en bevreemdende schilderijen uit de kunstgeschiedenis. 14 september 2024

Perspectieven   /    /   Laurent Binets nieuwste roman draait om de dood van kunstschilder Jacopo Pontormo, een collega van Michelangelo in het 16e-eeuwse Florence, een door de politiek en religie gekleurd wereldje vol listige strategieën, achterbakse wreedheid en kwade trouw. De schrijver situeert er met panache een wervelende en stoutmoedige whodunit. Denkbaar te vergelijken met de eerdere hoogstandjes van Umberto Eco. 13 september 2024

Cynthia, een Romeinse romance   /    /   Cynthia van de Romeinse dichter Sextus Aurelius Propertius is blijkbaar de eerste gedichtencyclus in de Westerse literatuur die geheel aan één vrouw gewijd is. In 2023 verscheen een Nederlandse vertaling van de Vlaamse auteur, classicus en literair vertaler Paul Claes, die de bundel liefdesgedichten, de 8e in de reeks Monobiblos met poëziebundels uit de Griekse en Romeinse oudheid, ‘Een Romeinse romance’ als ondertitel meegaf. 11 september 2024

Het boek der beelden   /    /   Rilke is het prototype van een dichter naar mijn hart. Iemand die in zijn schrijfsels steeds weer opnieuw herhaalt dat je goed in de gaten moet houden of het tijd is om je leven te veranderen. Aan 'Das Buch der Bilder', de titel herinnert aan Heines 'Das Buch der Lieder', heeft hij vrij lang geschaafd. De 45 gedichten van het eerste boek zijn ontstaan tussen 29 september 1897 en 7 november 1901. De eerste uitgave dateert van 1902. In 1906 verscheen een sterk vermeerderde uiteindelijke uitgave, die hij voorbereidde toen hij secretaris was van Rodin. 18 juni 2024

Beschaafden in het land der barbaren, reisreportages   /    /   Moses Joseph Roth (1894-1939) was een Joods-Oostenrijks schrijver en journalist. Hij werkte vanaf 1920 als journalist in Berlijn voor de Neue Berliner Zeitung. Vanaf 1921 schreef hij voor de Berliner Börsen-Courier en een aantal jaar later voor de gezaghebbende Frankfurter Zeitung. In 1933 ontvluchtte hij Duitsland, waar zijn boeken ondertussen verboden werden. 11 juni 2024