Lezing Eliane Van Den Ende: Zwans, vranke zottigheid als uitlaatklep
- Datum: Dinsdag 4 november 2025 20:00
- Locatie: Stadsschouwburg Vredeberg, Vredebergstraat, 12-14, 2500 Lier
- Type: Lezing/spreker
- Organisator: Mensen & Wetenschap Lier
- Partner: HV Vrijdenkend Lier,
Het Lierse dialectwoordenboek van Wim Van Gelder eindigt op zweus en zwumme, maar net er voor staat ‘zwanze’: plezier maken, iemand licht voor de gek houden – ne zwanzer – zwans .
Dus doen we hier lokaal niet onder voor Antwerpen of voor Brussel.
Zwans is een leenwoord uit het middelnederlands – zwans’ verwijst naar een lichtvoetige zwenkende, zwierende beweging (zoals tijdens het dansen) en is doorgedrongen in het Belgische Frans ‘il ne faut pas zwanzer!’ En dat los van een andere betekenis van het woord als ‘staartje van een dier.’
Zwans wordt vaak aanzien als platte, volkse humor, plompe billenkletserij. Maar het is meer dan dat: het is een absurde, ironische, soms sarcastische gelaagde humor. Zwansers verschalken hun medemensen eerder met een subtiele kwinkslag. Zwans is veel complexer en dubbelzinniger. Zwansers maken zich niet alleen vrijpostig vrolijk over machtigen en rijken, maar ook Uilenspiegelachtig over zichzelf. Soms met een pontificale ernst, maar ook met een zekere mildheid, zelfs melancholie.
Aan de hand van veel beeldmateriaal laat ze zien hoe sinds het einde van de 19°eeuw clubjes en individuele personen met regelmaat snakerijen uithaalden. In dialoog met het publiek gaat ze na of die schijnbare kwajongensstreken en kierewiete bedenksels toch niet meer waren, als vrijdenkende commentaar op de wereld om hen heen, als uitlaatklep voor maatschappelijk ongenoegen.
In 2026 zal het thema van Erfgoeddag “HAHA ! Humor” zijn. De causerie van Eliane VAN DEN ENDE is hiervoor een goed opstapje.
Eliane Van Den Ende is historica, lid van de Koninklijke Vlaamse Academie en cultuurjournaliste. Ze publiceerde naast het boek ‘Karaktervrouwen’ ook ‘Zwans, humor als Belgische identiteit’ waarbij ze een duik neemt in de ongekende geschiedenis van de typisch Belgische humor.
Informatie en inschrijven:
Inkom: 5 euro - 3 euro: HV-leden, jongeren (-25 jr.), uitpas Kansentarief andere gemeenten - Uitpas Kansentarief Stad Lier: 1 euro + één consumptie inbegrepen.
Inschrijven: via email (voor wie zeker wil zijn van een zitje) of telefonisch: 03 480 89 23 of via GSM: 0495 43 14 29
Keer terug