7 juni 2024
'Tot God' van Christophe Vekeman stond in de bib te blinken in een boekenrek
Ik kon geen weerstand bieden – al zei mijn hoofd: doe het niet. Lees dat nu niet.
Vekeman is geboren in 1972. Dertien jonger dan ikzelf. Als hij in de Noorderkempen had gewoond en geleefd, had hij, als middelbare scholier, mij als godsdienstleerkracht kunnen hebben. Zou hij dan ook dit boek geschreven hebben?
Nee, hij zou dit boek niet geschreven hebben. Hij zou een maatschappijkritische en historisch-materialistische bijbellezing hebben leren kennen. Hij had ook voldoende aandacht gekregen voor zijn weltschmerzervaring die nu eenmaal samenhangt met de puberleeftijd en hopelijk een aantal sociale en communicatieve vaardigheden hebben opgepikt om niet langer zo verdwaald en eenzaam te zijn dat je je in alcohol verliest.
Vekeman heeft achttien boeken gepubliceerd. Ik moet tot mijn scha en schande bekennen dat ik geen enkele titel van hem las. Pas toen hij in boekbesprekingen opdook samen met Kristien Hemmerechts' Van ver gekomen leerde ik zijn naam kennen. Ja, Van ver gekomen staat nog op mijn lijstje met te lezen boeken. (Eigenlijk bedoelde ik het als cadeau voor mijn lief die verzot is op Hemmerechts maar op de een of andere manier is het boek verloren gelopen in onze boekenkasten … Tot het de Godin belieft en het in mijn handen brengt, zal mijn vrouw geduld moeten oefenen om het boek in ontvangst te mogen nemen.)
Voor alle duidelijkheid: Vekeman is een prachtig schrijver. Dat merk je zo als je Tot God ter hand neemt. Hij kent zijn literatuur, zijn taal, zijn bijbel enz. Het leest leuk en prettig weg.
Nogmaals een compliment: het begin – de zes gezangen – zijn prachtige lectuur. Bijbels herkenbaar, knap als je zo kan schrijven. Echt, het is de moeite waard. Als je je tot de bijbelse verhalen en de christelijke geloofsgemeenschap aangetrokken voelt, dan is het een must read. Vekeman laat, voor mensen van mijn leeftijd die Huub Oosterhuys en Dorothee Sölle lazen voor hun gedachtengoed en materiaal, hij laat die auteurs met zevenmijlslaarzen achter. De zes gezangen zijn eigenlijk nieuwe bijbelteksten. Je moet het hem nageven, hij durft.
Nogmaals een compliment: het begin – de zes gezangen – zijn prachtige lectuur. Bijbels herkenbaar, knap als je zo kan schrijven. Echt, het is de moeite waard. Als je je tot de bijbelse verhalen en de christelijke geloofsgemeenschap aangetrokken voelt, dan is het een must read. Vekeman laat, voor mensen van mijn leeftijd die Huub Oosterhuys en Dorothee Sölle lazen voor hun gedachtengoed en materiaal, hij laat die auteurs met zevenmijlslaarzen achter. De zes gezangen zijn eigenlijk nieuwe bijbelteksten. Je moet het hem nageven, hij durft.
Vekeman en Hemmerechts haalden vlot de pers met hun boeken over de revival van het christelijk geloof. In een van die artikelen las ik dat Vekemans argumentatie is dat hij als jonge man, wit, heteroseksueel, gevoelig, intelligent, hoogopgeleid, onrecht is aangedaan. Door de negatieve houding van onze geseculariseerde maatschappij tegenover godsdienst, bijbel en godsdienstbeleving is hij jaren verstoken gebleven van die unieke band die een gelovige ervaart. Zijn invalshoek op geloven is persoonlijk, gericht op beleving en psychologisch welzijn.
Mijn hoofd zei 'doe het niet. Lees dat nu niet'. Ik ben blij dat ik mijn ogen en mijn hart heb gevolgd. Ik heb zelden met zo'n glimlach in een boek zitten lezen.
Mijn hoofd zei 'doe het niet. Lees dat nu niet'. Ik ben blij dat ik mijn ogen en mijn hart heb gevolgd. Ik heb zelden met zo'n glimlach in een boek zitten lezen.
Waarom die glimlach? Ik was blij – ik ben altijd blij als ik mooie taal hoor, prachtige zinnen kan lezen of iets kan bijleren over een cultuuruiting die ik niet ken. Nu was ik specifiek blij. Heel vaak reageer ik met woede, afschuw en onmacht als ik iets lees over christelijk gelovigen (in Vlaanderen betekent dat immers nog steeds en meestal rooms-katholiek gelovig zijn. We leven onder de wetgeving van een concordaat van voor Napoleon). Ik was blij en fier op mezelf dat ik mededogen voelde.
Mededogen is geen medelijden. Mededogen is begrijpen dat je je existentieel eenzaam kunt voelen, dat je angstig kan zijn en dat er dan troost kan worden gevonden in de idee van een almachtige God. Ik heb geen weet van welke reden dan ook waarom ik medelijden zou moeten hebben met de schrijver of met de man die Vekeman is.
Ik liet me verleiden met mijn ogen. De kaft is een mooi ontwerp. Ook hier komt zijn kennis van de christelijke cultuur naar boven. Hij hanteert het Keltisch kruis en niet het Latijnse kruis.
Mooie liturgie, de prachtige gezangen (denk Von Bingen, Gregoriaans), de psalmen: het is een lichamelijk genot als je die in groep kan beleven en in ruimtes die uitnodigen tot stilte, meditatie en verdieping.
Mededogen is geen medelijden. Mededogen is begrijpen dat je je existentieel eenzaam kunt voelen, dat je angstig kan zijn en dat er dan troost kan worden gevonden in de idee van een almachtige God. Ik heb geen weet van welke reden dan ook waarom ik medelijden zou moeten hebben met de schrijver of met de man die Vekeman is.
Ik liet me verleiden met mijn ogen. De kaft is een mooi ontwerp. Ook hier komt zijn kennis van de christelijke cultuur naar boven. Hij hanteert het Keltisch kruis en niet het Latijnse kruis.
Mooie liturgie, de prachtige gezangen (denk Von Bingen, Gregoriaans), de psalmen: het is een lichamelijk genot als je die in groep kan beleven en in ruimtes die uitnodigen tot stilte, meditatie en verdieping.
Mijn hart voelde enkel mededogen met de gedachtegang die Vekeman beschrijft over zijn zoektocht. Een volwassen man die een imaginaire God nodig heeft om zijn existentiële eenzaamheid en angst te kunnen omzetten naar liefde en schoonheid. Ik wil dan ook even verduidelijken dat 'imaginaire' God niet hetzelfde betekent als 'God is dood' van Nietzsche. Ik weet niet of er een God is of niet. Ik ben agnost. De zin had eigenlijk moeten zijn: een volwassen man die zijn God gebruikt zoals een eenzaam, verwaarloosd en gepest kind zich vaak tot een imaginair vriendje richt. Maar ik vond dat taalkundig niet even mooi. Vekeman gebruikt geloven als een psychologische tool zoals de meeste psychotherapeuten je aanleren, als je even psychologische hulp van doen hebt.
Meneer Vekeman, met alle respect. Ik spreek je rechtstreeks aan nu. Als je van mij godsdienstles had gekregen, had je geen minachting gehoord over de bijbel, de kerk, het geloof. Je had bijbelteksten leren lezen en begrijpen voor wat ze waard zijn, namelijk oude, zeer oude geschriften die prachtige kunst hebben voortgebracht maar veel leed hebben veroorzaakt.
Ik kreeg mijn opleiding aan de KU Leuven. Ik heb nog altijd bewondering voor mijn opleiding en mijn professoren. Ze hebben me leren nadenken over godsdienst als een maatschappelijk verschijnsel. Niet vanuit de identitaire beweging die momenteel uit zijn voegen barst in Vlaanderen en West-Europa of als psychotherapeutisch instrument ter verbetering van ons algemeen welzijn.
Is dat niet wat het christendom en alle andere overtuigingen zijn: maatschappelijk-culturele instellingen? Maatschappelijke structuren, culturen, gebouwen, instellingen, organisaties enz. De god die Jezus van Nazareth aan mensen heeft uitgelegd, is geen imaginair vriendje om je emotionele pijn te verzachten. Omdat je de teksten allemaal goed kent, weet je dat, niet?
Je geloof behoort niet tot je identiteit. Het is een cultuur waartoe je behoort. Het is een gemeenschap waartoe je behoort. En meneer Vekeman, die gemeenschap overtreedt de wetgeving in mijn land. Ze verbiedt dat ik priester word. Ze verbiedt dat ik huw met mijn vrouw. Ze verbiedt niet dat mannelijke priesters of vrouwelijke religieuzen kleine kinderen of vrouwen of mannen of non-binaire mensen seksueel mis- of gebruiken.
De kerk waarin jouw gemeenschap wekelijks kan vieren, wordt betaald met mijn belastingbijdrage. Ik ga daar niet mee akkoord.
Je geloof behoort niet tot je identiteit. Het is een cultuur waartoe je behoort. Het is een gemeenschap waartoe je behoort. En meneer Vekeman, die gemeenschap overtreedt de wetgeving in mijn land. Ze verbiedt dat ik priester word. Ze verbiedt dat ik huw met mijn vrouw. Ze verbiedt niet dat mannelijke priesters of vrouwelijke religieuzen kleine kinderen of vrouwen of mannen of non-binaire mensen seksueel mis- of gebruiken.
De kerk waarin jouw gemeenschap wekelijks kan vieren, wordt betaald met mijn belastingbijdrage. Ik ga daar niet mee akkoord.
Ik ga er wel mee akkoord dat je medegelovigen een leuk en lezenswaardig boek hebben gekregen waarover ze lang kunnen praten en van gedachten wisselen. Mijn hart voelde verdriet om je existentiële leegte. Maar een imaginair vriendje helpt daar niet bij. Ik weet tot in de punten van mijn tenen en mijn ziel dat de man uit Nazareth je geen gelijk geeft over je standpunt qua geloven.
Het spreekt vanzelf dat ik uit het godsdienstonderwijs ben gestapt. De kerk vond me niets waard als leerkracht. Ik vond een leuke en boeiender job. Bovendien nog beter betaald ook.
Het spreekt vanzelf dat ik me heb laten ontdopen. Lang voor Godvergeten werd uitgezonden op televisie.
Het spreekt vanzelf dat ik de vrijheid van godsdienst wil respecteren (dat staat in onze grondwet). Ik wil alleen dat mijn vrouwenrechten ook gerespecteerd worden. Een existentiële leegte ervaar ik niet. Ik geniet van schoonheid en van mensen. Ik wens gelovige mensen zalige leesmomenten en leesclubbesprekingen van dit boek.
Ik hoop dat gelovige christenen zich niet langer wentelen in zelfbeklag over een geseculariseerde wereld, waarin ze niet langer de alleenheerschappij hebben, maar dat ze hun verantwoordelijkheid opnemen voor de verouderde wetgeving die hun gemeenschap predikt. Eerst als zij alle rechten aan anderen geven (en daar respect voor opbrengen in woord en in daad) hebben ze het recht om een godsdienstbeleving gericht op het individu en psychologisch welzijn te beleven.
Meer van Ria Van Herck
Het spreekt vanzelf dat ik me heb laten ontdopen. Lang voor Godvergeten werd uitgezonden op televisie.
Het spreekt vanzelf dat ik de vrijheid van godsdienst wil respecteren (dat staat in onze grondwet). Ik wil alleen dat mijn vrouwenrechten ook gerespecteerd worden. Een existentiële leegte ervaar ik niet. Ik geniet van schoonheid en van mensen. Ik wens gelovige mensen zalige leesmomenten en leesclubbesprekingen van dit boek.
Ik hoop dat gelovige christenen zich niet langer wentelen in zelfbeklag over een geseculariseerde wereld, waarin ze niet langer de alleenheerschappij hebben, maar dat ze hun verantwoordelijkheid opnemen voor de verouderde wetgeving die hun gemeenschap predikt. Eerst als zij alle rechten aan anderen geven (en daar respect voor opbrengen in woord en in daad) hebben ze het recht om een godsdienstbeleving gericht op het individu en psychologisch welzijn te beleven.