Kwintessens
Geschreven door Bart Libbrecht
  • 7833 keer bekeken
  • minuten leestijd
  • Reacties

19 maart 2020 COVID-19: Een nieuwe morele standaard in de maak?
Het COVID-19 virus grijpt op een pandemische schaal om zich heen, een federale regering werd in het zadel gehesen om een heuse nationale staat van beleg af te kondigen. Een hele rits aan maatregelen moet helpen om het virus ingedijkt te krijgen. Voor de naleving van de maatregelen wordt een beroep gedaan op de burgerzin van de bevolking en het gerechtelijke en politionele apparaat staat klaar om de hardleerse medeburgers streng maar rechtvaardig te tuchtigen. De procureur des Konings bestempelt ongehoorzaam gedrag als gevaarlijk én bovendien immoreel. Dit rechtvaardigt celstraffen tot drie maanden opsluiting en boetes tot 4000 euro.
Omwille van mijn medische antecedenten behoor ik tot een risicogroep en kan ik de afgekondigde maatregelen enkel maar toejuichen. Mijn gezondheid is me zowaar heilig. Maar met het verstrijken van de tijd en het alsmaar doortastender optreden van de overheid bekruipt me een onbehagelijke vorm van onrust. Niet zozeer de maatregelen zelf, per slot van rekening zijn de probleemanalyse en de morele gevolgtrekkingen evidence-based, maar wel de enorme aandacht die het COVID-19-virus krijgt in verhouding tot andere ziektes en problemen. Zijn er politici die eenzelfde aandacht en een even drastische aanpak durven vragen voor andere, eveneens levensbelangrijke kwesties?
De data waaraan ik denk zijn makkelijk terug te vinden op het internet. Jaarlijks sterven er wereldwijd 9,6 miljoen mensen aan kanker. Europa doet het bijzonder slecht door ruim 1,9 miljoen doden op het eigen conto te zetten. Men schat dat vanaf 2030 17 miljoen mensen aan de keizer der ziektes zullen overlijden. Het gaat hier in de letterlijke betekenis van het woord niet over een pandemie. Niettemin is kanker een ziekte die pandemische proporties aanneemt. Wat met gewichtgerelateerde aandoeningen? Wel, deze sociaal aanvaarde aandoeningen veroorzaken wereldwijd 4 miljoen doden per jaar. We gaan verder met fijn stof. Er sterven jaarlijks tussen de 4,2 en de 4,5 miljoen mensen aan deze sluipende moordenaar. Vanaf 2030 zullen er 250 000 extra mensen sterven ten gevolge van de klimaatverandering. Wat met het aantal verkeersdoden? Jaarlijks sterven er 1,3 miljoen mensen in het verkeer en bovendien is het de belangrijkste doodsoorzaak bij jongeren. In België alleen gaat het over 3636 zwaargewonden en 604 personen die jaarlijks in het verkeer het leven laten.
Op 18 maart 2020 staat het aantal wereldwijde COVID-19-besmettingen op 214 010 en stierven 8727 mensen aan het virus. Op basis hiervan worden al de verregaande collectieve maatregelen gerechtvaardigd, inclusief de gerechtelijke vervolging. Met deze cijfers leggen de overheden het westelijk halfrond een lockdown op. Op Belgische bodem gaat het over 1795 besmettingen en 21 doden.
Maar waarom worden onze auto's en vrachtwagens niet even dwingend en resoluut aan de ketting gelegd door de overheden en hun burgers? Er vallen hier maar liefst 1,3 miljoen levens per jaar te redden met drastisch en moreel verantwoord ingrijpen. Waarom wordt Greta Thunberg door een assemblee van internationale leiders en het publiek weggelachen als ze authentiek zegt dat er mensen sterven ten gevolge van het niet nemen van drastische en consequente beslissingen? Er kunnen nochtans vanaf 2030 ongeveer 250 000 levens per jaar mee gered worden. Waarom slagen de overheden er niet in om regels te creëren en deze af te dwingen om de problematiek van het fijn stof even doortastend aan te pakken? Er kunnen tussen de 4,2 en 4,5 miljoen doden vermeden worden. Waarom worden de exogene factoren van kankers zoals vervuiling, ongezonde voeding, te weinig beweging enzovoorts niet even krachtdadig aangepakt? Ze zijn nochtans goed voor een saldo van 9,6 miljoen levens.
Als burger wil ik de afgekondigde COVID-19-maatregelen aanvaarden als een morele 'standaard', zelfs als een nieuwe standaard die ik gebruik om mijn handel en wandel aan af te meten en bij te sturen. Al ben ik ook een kritisch burger. Als dit de nieuwe morele standaard is, kan ik dan besluiten dat de andere problemen met een veel grotere epidemiologische impact en een veel hogere mortaliteit politiek veel te laks zijn aangepakt en dat we deze laksheid immoreel kunnen noemen? Ik weet dat de aard van het COVID-19-virus en de snelle verspreiding het virus emotioneel zichtbaar maken en dat trage aandoeningen en problemen emotioneel moeilijk zichtbaar zijn. Dat is een waarnemingsbias die eigen is aan de mens. Maar ik kan niet aanvaarden dat het beleid wordt gevoerd aan de hand van deze bias. Een beleid hoort objectief en ethisch te zijn. Daarom hoop ik dat de deze nieuwe morele standaard consequent wordt doorgetrokken naar alle andere problemen die een impact hebben op de gezondheid van de mens. Dat zou pas morele vooruitgang betekenen.
Kwintessens
Dr. Bart Libbrecht (1973) studeerde orthopedagogie, publiek management, filosofie en promoveerde op een onderzoek naar transdisciplinaire samenwerkingsverbanden. In 2015 richtte hij Vialogos – GEDEELDE ZORG op, een organisatie die inzet op innovatie en sociaal ondernemerschap. Als freelance-consultant helpt hij organisaties duurzaam innoveren en reorganiseren.
_Bart Libbrecht Lid van de humanistische denktank Kwintessens
Meer van Bart Libbrecht

_Recent nieuws

Bekijk alle nieuwe berichten

_Populair nieuws

Bekijk meer populair nieuws