18 juni 2020
Groenbaden
Groen en bewegen zijn beide van levensbelang. De natuur doet ons goed, geeft rust en ontspant. De natuur roept ons op tot bezinning. Meerdere mensen ondervinden gezondheidsproblemen. Oververmoeidheid, allergieën, attentiestoornissen, kanker, chronische ziekten, burn-out en depressie zijn wijdverbreid. Vooruitgang heeft ervoor gezorgd dat we ouder worden, maar het aantal gezonde levensjaren neemt af. Is dat wat we willen? De extra levensjaren ziek doorbrengen? Een studie van Gregory Bratman uit 2015 toont aan dat een wandeling in het park de geest kalmeert en tegelijkertijd de werking van ons brein verandert, waardoor ook onze mentale gezondheid verbetert. De natuur verlicht stress en verhoogt ons geluksgevoel. Een veelvoud aan studies toont aan dat tijd doorbrengen in bossen je bloeddruk en hartslag verlaagt. Meer nog, het bos zorgt voor een afname van het stresshormoon cortisol in het bloed.
Nu het 'normale' leven stap bij stap herneemt, zitten we het grootste deel van de dag weer in ons grijs en grauw kantoor. Gelukkig kunnen we de natuur naar binnen halen, zodat we ook van haar helende effecten profiteren als we aan het werk zijn. Denk aan het plaatsen van bloemen, planten of een aquarium. Je kunt zelfs gebruikmaken van 'nepnatuur', zoals plastic planten, kunst of natuurfoto's. De effecten van nepnatuur zijn vergelijkbaar met de effecten die echte natuur op ons heeft. Plastic bloemen en planten hebben net als echte bloemen en planten een stressverlagende werking, mits ze er levensecht uitzien. Het restauratief vermogen van de natuur op je mentale energie is zo groot dat alleen al het kijken naar foto's van de natuur een herstellend effect heeft. Het zorgt voor een betere stemming, een betere concentratie, een lagere bloeddruk en voor meer ontspanning in de spieren. Zo blijken werknemers met bureaus met zicht op de natuur beter te presteren dan werknemers zonder dergelijk uitzicht. Bovendien is de jobtevredenheid in deze groep groter. Natuurlijke elementen in een ziekenhuis zorgen ervoor dat patiënten minder pijn ervaren en leiden af van de zorgen over hun ziekte. De aanwezigheid van natuurlijke elementen biedt ook voordelen voor het personeel. Het zorgt voor minder stress en een beter concentratievermogen, waardoor de werksfeer prettiger is en er minder fouten gemaakt worden.
Een afbeelding van de natuur heeft evenwel een minder sterk effect dan uitzicht op echte natuur. Waarschijnlijk omdat niet alle zintuigen actief zijn. Buiten hoor je de vogels tjilpen, voel je de zon, regen of wind op je huid enzovoort. Tijd doorbrengen in een bos kan symptomen van psychologische stress, depressie en vijandigheid verminderen en gevoelens van tevredenheid, vreugde, vertier en vitaliteit verhogen, zo toonde een studie van BBC Earth en de Universiteit van Berkeley aan. Waarom houden mensen van natuur?
Een veelgebruikte verklaring is dat het een effect is van de omstandigheden waarin mensen zijn geëvolueerd. De vroege mens heeft altijd middenin de natuur geleefd en heeft zich in de loop van de ontstaansgeschiedenis gespecialiseerd in het verwerken van informatie over natuurlijke omgevingen. Evolutionair gezien bestaan stedelijke samenlevingen nog maar kort en de moderne mens heeft nu nog steeds aanleg voor het verwerken van informatie uit de natuur. We hebben behoefte aan natuur omdat we ons veel in stedelijke omgevingen bevinden, terwijl onze genen afgesteld zijn op leven in de natuur. Wandelen tussen het groen doet iets met ons en dat wisten sommige filosofen reeds lang geleden. Van de oude Grieken, Socrates, Plato, Aristoteles, weten we dat ze filosoferend rondliepen in hartje Athene. Renaissancedenker Montaigne zegt dat stilzitten zijn denken in slaap sust. 'Mijn geest werkt niet goed, als de benen hem niet in beweging zetten.' Zelfs Immanuel Kant maakte elke dag een ommetje in zijn stad Koningsbergen. Maar geen enkele denker nam wandelen zo serieus als Friedrich Nietzsche (1844-1900). De Duitse denker werd al op zijn 25ste hoogleraar, maar verliet die post tien jaar later voor een zwervend bestaan. De zomers bracht hij het liefst door in een Zwitsers bergdorp, de winters in Nice, Turijn, Venetië. Wandelen deed hij zeven uur per dag, onderwijl aantekeningen makend.
Wie regelmatig beweegt in het groen, voelt zich gelukkiger, ervaart minder stress, is meer geconcentreerd en slaapt beter. Wie nu nog niet gemotiveerd en geïnspireerd is om te wandelen in het groen, kan nog altijd terecht bij zijn plaatselijke psycholoog/psychiater. Hij staat steeds voor je klaar. (Wel op afspraak.)
Groen doet goed. De natuur wacht op je.
Meer van Gunther Vets