7 september 2020
De grootinquisiteur
In zijn beroemde boek 'De gebroeders Karamazov' beschrijft de Russische schrijver Dostojevski hoe de grootinquisiteur van Sevilla tegenover Jezus het principe verdedigt dat de kerk heerst over de wereld en dat de kerk de gehele maatschappij dient te omvatten. Een compromis tussen kerk en staat is, aldus de grootinquisiteur, compleet onmogelijk. De mens is zondig en heeft het recht niet om kerkelijke principes in vraag te stellen.
Wie zich vandaag opstelt als de grootinquisiteur is broeder René Stockman, Generale Overste van de Congregatie Broeders van Liefde, die vanuit Rome waakt over de orthodoxe leer van de kerk en zich onverbiddelijk opstelt tegenover andersdenkenden. Zo heeft hij thans meester Walter Van Steenbrugge, de advocaat van euthanasiearts Joris Van Hove die een euthanasie uitvoerde op Tine Nys, rechtstreeks gedagvaard voor de correctionele rechtbank wegens laster en lasterlijke aangifte.
De timing van de klacht van broeder Stockman is vreemd. Hij deed dat niet op het moment dat Van Steenbrugge hem wilde oproepen als getuige, noch tijdens het proces zelf, noch na de uitspraak van de volksjury die de artsen vrijsprak. Neen, zijn rechtstreekse dagvaarding gebeurde pas op 4 juni 2020. Stockmans doel is duidelijk. Hij probeert de reputatie van de advocaat te beschadigen met het oog op een mogelijks nieuw proces tegen de euthanasiedokter. Wat later stelde de advocaat-generaal van het Hof van Cassatie dat het arrest over Joris Van Hove te weinig gemotiveerd zou zijn.
Dit hele euthanasieproces en de klacht tegen advocaat Van Steenbrugge doen vragen rijzen over het politiek-religieus beladen karakter ervan. Deze zaak werd eerst door de rechtbank in Dendermonde geseponeerd, omdat er geen overtuigende juridische grond voor een klacht bleek te zijn. Acht jaar later werd ze echter doorverwezen naar het hof van assisen in Gent. Dat was een bijzonder vreemde wending: van seponering naar assisen! Ronduit zorgwekkend was het dat de voorzitter wel getuigen aanvaardde die het Openbaar Ministerie voorstelde, terwijl de experts die de verdediging wilde oproepen zonder meer geweigerd werden.
Ook de vraag van de verdediging om broeder Stockman op te roepen werd toen door de voorzitter van het assisenproces verworpen. Hoe men het draaide of keerde, dit proces ging niet enkel over die ene specifieke euthanasie van bijna tien jaar geleden. Onvermijdelijk ging het ook over de kern van de euthanasiewet op zich, met name het recht op zelfbeschikking van elke mens om over zijn of haar eigen dood te beslissen. Gelukkig heeft de jury ingezien dat het hier niet om een soort moord ging, maar blijkbaar kunnen sommigen, zoals de advocaat-generaal van het Hof van Cassatie en broeder Stockman, zich niet neerleggen bij deze uitspraak.
De essentie van de vraag van Van Steenbrugge om broeder Stockman oorspronkelijk op te roepen als getuige was dat deze persoon zich actief verzet tegen een wetgeving die democratisch tot stand kwam. Dat hij een machtig persoon is binnen de kerk, bleek ook in mei 2020 toen de psychiatrische ziekenhuizen van de Broeders van Liefde in ons land zich namens het Vaticaan niet langer 'katholiek' mochten noemen omdat ze het principe van euthanasie bij psychisch lijden aan bod durfden te brengen. 'Niet bepaald een fraai beeld van broederliefde', aldus de beschuldigden.
Het heeft er alle schijn van dat broeder Stockman zich met de poging om reputatieschade aan te brengen bij de advocaat van de euthanasiedokter opnieuw gedraagt als de grootinquisiteur. Het lijkt me nodig hem te vertellen dat de Congregatio Romanae et Universalis Inquisitionis al in 1908 werd afgeschaft.
Meer van Dirk Verhofstadt