7 juni 2022
Glansmiddel
Over onderwijs en levensbeschouwelijke segregatie
Het huis staat in brand: lerarentekort en verminderende kwaliteit. Toch blijven politici zich nog steeds doodstaren op hun eigen stokpaardjes als oplossing voor een veel complexer probleem. Ze lappen de ramen van een brandend huis. Ook Joël De Ceulaer haalt zijn glansmiddel boven: schaf de les levensbeschouwing af! (De Morgen, 4 juni 2022)
Daarmee viseert hij een minderheid van de scholen, namelijk die van het GO! (bij uitbreiding het officieel onderwijs). Een groeiende minderheid weliswaar. In het katholieke, joodse en islamonderwijs doen ze toch gewoon verder met hun lessen. 'Grondwettelijke vrijheid' heet dat. De maatregel is dus bijzaak, geen hoofdzaak en zeker geen structurele oplossing.
Principieel heeft De Ceulaer gelijk: onderwijs en levensbeschouwing moeten niet vermengd worden. Toch blijft het onderwijsveld op basis van religie gesegregeerd en dat is de betonrot in het systeem.
Eenzelfde les wiskunde of Frans wordt nu soms aan beide kanten van eenzelfde straat gegeven, voor halfvolle klassen, door leerkrachten die men niet, nauwelijks of niet met de juiste kwalificaties heeft gevonden. Gewoon omdat zich aan de ene kant van de straat een katholieke onderwijsinstelling bevindt en aan de andere kant een GO!-school. En wat hebben Frans en wiskunde met Jezus of Mohammed te maken?
Die segregatie is niet meer nodig. Volgens mondiaal onderzoek denkt 68% van de Belgen dat religie meer kwaad dan goed doet (Ipsos, 2017). Nergens in de wereld is dat cijfer zo hoog. Het katholicisme is feitelijk verdwenen in ons land en moslims seculariseren razendsnel. Waarom dan nog driekwart van ons onderwijs op religieuze doctrine baseren en, vooral, de kwaliteit daarmee aantasten en de organisatie bemoeilijken?
'Ja maar, het geloof speelt niet meer', zegt men dan. Niet juist: ouders én leerlingen dienen nog wel altijd te verklaren dat zij een religieuze doctrine zullen volgen in schoolreglementen en schoolcontracten. Die zijn doorgaans meer doctrinair dan de inhoud van die lessen levensbeschouwing, die in nagenoeg niets meer verschillen van burgerschapsvorming. Bovendien, als geloof toch niet meer speelt, laat het dan los en werk samen.
Stop dus met die segregatie. Voeg samen wat samengevoegd kan worden en maak één officieel onderwijsnet dat investeert in kwaliteit, het eenvoudiger maakt om leerkrachten een voltijds werkrooster te geven, klassen optimaal samenzet en schoolgebouwen ten volle benut.
De vakken levensbeschouwing hebben dan misschien nog hun nut, namelijk om de religieuze hardliners in het 'vrij' onderwijs te overtuigen om in een gemeenschappelijk project te stappen. Zij zitten vaak nog op sleutelfuncties in de inrichtende macht.
Als het huis in brand staat, is het beter het te blussen, het op te bouwen en als de ramen dan nog vuil zijn, mag men met glansmiddel afkomen. Er is alleen wat politieke durfkracht voor nodig. De maatschappij is er al lang klaar voor.
Meer van Mario Van Essche