1 juni 2023
Luister
Veel elementen in discussies vinden plaats vanop de ijsberg, zonder de ijsberg te zien.
Evoluties naar meer droogte en tekort aan water bijvoorbeeld, blijven dramatische vormen aannemen: de data, publicaties, 'behandelingen' – al dan niet winstgevend – hebben een enorme omvang genomen.
Het inzicht dat komt met nadenken over rivaliteit en bruggen bouwen, is hier de grond waarin inzichten kunnen groeien. Bruggen die het wij-zij-denken overbruggen, weliswaar kritisch en steeds vanuit degelijke argumenten, kennis en liefde voor het element zelf, zoals in dit geval water.
Veel argumenten van stakeholders in deze zijn onvolledig, ongenuanceerd, bias-driven, zonder enige holistische inbedding, ideologisch geladen, kortzichtig. Maar wat erger is: ze zijn weinig wetenschappelijk en doorgaans gebaseerd op het onbetrouwbare 'gezond verstand'.
Op die teneur verzamelen zich bevooroordeelde kuddes die zich achter herders of nieuwe profeten scharen: politieke, technologiegoeroes, ecofeministen, ecomodernisten, activisten, politici. Scholen ook in de betekenis van vis-scholen: zich in een oogwenk, als spreeuwen, kerend naar een ander licht, een verlichte voorganger.
Het is niet evident om niet te worden verleid een 'kamp' te kiezen: links of rechts, ecomodernist of ecologist, liberaal, libertijn of links.
Pleidooien die een 'wij-zij' toepassen, met goede intenties, maken het zich al te gemakkelijk.
Over hoe het klimaat zal veranderen en wat de snelheid, de impact en de nodige maatregelen zijn: wat weten we daarover? Wat staat ons te wachten en wanneer? Misschien niet wijzelf met onze gemiddelde leeftijdsbereik, maar de inmiddels geboren kleinkinderen? Zeven generaties vooruitkijken, ook buiten onze achtertuin.
We kunnen ons bijvoorbeeld de vraag stellen: hoeveel droeg bestaande technologie in de voorbije 50 jaar (eerste rapport Club van Rome) bij tot de verlaging van de uitstoot die de klimaatverandering op gang zette: -50%, +50% of +100%?
Toen ik door de nieuwsbrief van Liberales geconfronteerd werd met een beschrijving van het boek De wereld red je niet met minder werd ik even onwel. Men noemt namelijk het ecomodernisme in de aankondiging 'een opkomende stroming'. De val van de polarisering staat hiermee wijd open. Een dialoog waar luisterbereidheid voorop komt te staan is te verkiezen.
Stille confrontaties, ondertussen, met mijn dagelijkse realiteit, de werkelijkheid, met op stapafstand 'het aanmeldcentrum voor vluchtelingen' of het 'Klein Kasteeltje', en dat in het hartje van het gewest waar ik nu zeven jaar woon en werk. De relatie met de klimaatverandering wordt hier zichtbaar gemaakt. De technologie van de papiermolen en de kartonnen tentjes. Dit is voorbij gaan of een tekort aan 'humanitas'.
Groei is cultureel, politiek en institutioneel ingebed. De discussie over die groei woedt volop maar kunnen we omwille van democratische bezorgdheid nooit uit de weg gaan.
Wetenschappelijk onderzoek in het licht zetten en pas daarna overgaan tot het promoten van technologie als alleenzaligmakend: het gaat in de verspreiding of toepassing van de wetenschap niet noodzakelijk zo snel, men bekomt geen onmiddellijke spin-off, aandeelhouders, winst.
En ja, we hebben nieuwe technologie nodig en innovatie. Niet-fossiele energie voor dit schrijvend of leesbaar toestel dat je nu vasthoudt. Slimmere AI die data verwerkt, betere lampen en transportmiddelen, goede huisvesting, kennis, onderwijs. 'De vaardigheden waar werkgevers de komende vijf jaar het meest om vragen, zijn analytisch denken, empathie en actief luisteren, en leiderschap en sociale invloed', volgens een door het World Enonomic Forum gepubliceerd rapport.
Het minder of het meer moet geen 'versus' blijven, zodat we niet we belanden in de duisternis van het teveel.
Ik geef me na al dat geweld graag eens over aan wat fictie, aan woorden zoals deze:
'Plotseling vertoonde het licht zich aan hem. Nu wist hij het – maanden had hij het gezocht in de spleten die hij voortdurend had gezien of zich verbeeld had te zien in de diepten van de donkere hemelbogen, had hij het volmaakte licht gezocht dat straalde over de wereld, dat de as en de grauwheid wegbrandde.' (Nir Baram in De wereld is een gerucht)
Is daar ons echte verweer, de opheffing van het 'versus': 'hoop op vrijheid en de mogelijkheid om zich te verzoenen met verdriet'? Dialoog, empathie, een verhaal brengen. Zoals A.S. Magnason in Tijd en Water citeert: 'Je beschermt slechts datgene waarvan je houdt; je houdt slechts van datgene wat je kent; je kent slechts datgene wat je geleerd hebt (G.P.Olafson)'.
Meer van Francis Geldof