24 september 2024
Afghaanse vrouwen verdienen onze steun
Drie jaar is het nu geleden dat de Westerse troepen in allerijl Kaboel verlieten. Zo snel verliep de aftocht dat ze niet eens behoorlijk de tijd hadden om alle Afghanen mee te nemen die hun leven (en vaak dat van hun familie) hadden geriskeerd om van het land een betere plek op de wereld te maken. Een morele overwinning die de Taliban onlangs nog in de verf zette met een parade van buitgemaakt Amerikaans wapentuig. De verliezers zijn ook al lang bekend: stabiliteit in de regio en alle Afghaanse burgers onder wie vooral vrouwen.
Een recent rapport van Human Rights Watch schildert een tragisch beeld van het land. De productie van opium mag dan wel spectaculair gedaald zijn, dit vertaalt zich niet naar een betere voedselvoorziening. Ruim 28 miljoen Afghanen, ongeveer twee derde van de populatie, heeft humanitaire hulp nodig. Een van de ergste crisissen van de laatste jaren speelt zich af onder het regime van de Taliban.
Zoals zo vaak zijn het vrouwen en meisjes die het ergst worden getroffen. Voor hen heeft elke vorm van recht de facto opgehouden te bestaan. Meisjes mogen niet naar school. Vrouwen mogen niet meer werken, op 'traditionele beroepen' als vroedvrouw en naaister na. Vrouwen mogen niet reizen zonder een mannelijke begeleider. Ze mogen niet eens buiten komen zonden hun haren en gezicht te bedekken. Recent vaardigde de Taliban nog de haast absurde Deugdzaamheidswet uit die de ruimte van de vrouw nog wat meer doet krimpen. Voortaan mogen ze niet langer praten, zingen of voordragen in het openbaar. Amnesty International beschrijft deze wandaden als een heuse genderapartheid.
In het Westen hebben we gelukkig geen idee hoe een totalitair religieus regime in zijn werk gaat. De deugdzaamheidsmaatregelen zijn geen stomp voorwerp om in het wilde weg te slaan en zoveel mogelijk slachtoffers te maken, het zijn chirurgische precisie-instrumenten geconstrueerd om bepaalde 'onhandelbare vrouwen' uit de maatschappij te verwijderen. Immers, wie kan haar onschuld bewijzen als ze door een zelfverklaarde zedenpolitie, haar buren of een jaloerse echtgenoot wordt beschuldigd van praten, giechelen of zelfs maar neuriën op straat?
Toch is dit weerzinwekkende regime niet langer een paria in de wereld. Steeds meer landen knopen officiële betrekkingen aan met de Taliban. Tijdens de overwinningsparade zaten onder meer Chinese en Iraanse diplomaten op de bühne. Belust op kostbare strategische grondstoffen zoals lithium of gewoon om wat verder te knabbelen aan het afbrokkelende prestige van het zelfgenoegzame Westen dat nog in de illusie verkeert dat het nog steeds de enige macht is die mondiaal de lakens uitdeelt.
Dergelijke ontwikkelingen sterken de leiders van het Islamitische Emiraat Afghanistan in hun overtuiging dat zij het legitieme regime zijn. Op de laatste VN-top in Doha riep Taliban-spreekbuis Zabihullah Mujahid het Westen op om 'hindernissen weg te nemen die diplomatieke relaties in de weg staan'. Meer bepaald moeten ze voorbij de beperkingen voor vrouwen kijken en deze zien als een 'interne aangelegenheid'.
Sommigen in het westen menen dat we best aan tafel kunnen gaan zitten met het Taliban-regime. Sommigen ontwaren in het Islamitische Emiraat zowaar liberale kopstukken waarmee te praten valt, die open zouden staan voor een deradicalisering van hun bewind. Het doet denken aan de sussende bewoordingen die we drie jaar geleden te horen kregen over de zogenaamde Taliban 2.0 die beloftes deed omtrent het respecteren van mensen- en vrouwenrechten. Duizenden doden later zouden we écht wel beter mogen weten.
De afgelopen dagen doken er op de sociale media tientallen clandestiene filmpjes op van Afghaanse vrouwen die al zingend protesteerden tegen de nieuwe wet en het Taliban-regime. Zij verdienen een meer vastberaden steun dan in 2021.
(Dit artikel verscheen eerder in de krant De Tijd, 4 september 2024. Overgenomen met toestemming van de auteur.)
Meer van Hind Fraihi