22 oktober 2024
Arkprijs van het Vrije Woord 2024 voor Aleksandr Skorobogatov
Op zaterdag 5 oktober 2024 werd de 74ste Arkprijs van het Vrije Woord uitgereikt aan de in Antwerpen wonende Wit-Russische auteur Aleksandr Skorobogatov. De Prijs werd voor de eerste maal ondersteund door het Humanistisch Verbond, dat de uitgave verzorgde van de publicatie met diverse bijdragen over werk en leven van de laureaat.
Cover brochure
De jury van de Arkrpijs motiveerde de keuze van de laureaat als volgt.
'Het Arkcomite heeft zijn jaarlijkse, nu al 74ste prijs van het Vrije Woord toegekend aan de van origine Wit-Russische auteur Aleksandr Skorobogatov. Onafgebroken klaagt hij het tekort aan mededogen en democratisch bewustzijn aan bij de dictaturen van zijn geboorteland, van de Sovjet-Unie en nu Rusland.
Aleksandr Skorobogatov (Grodno, 1963) werd geboren in Wit-Rusland en studeerde in Minsk, Parijs en Moskou. Op zijn achttiende besloot hij zich volledig aan zijn schrijverschap te wijden: hij kon niet toezien hoe zijn wereld door machthebbers werd vernietigd en wou daarvan getuigen met zijn pen. Begin jaren negentig week hij om persoonlijke redenen van Rusland uit naar Vlaanderen en vestigde zich in Antwerpen. Skorobogatov is ook auteur van fictie: zijn spraakmakende debuutroman Sergeant Bertrand (1991) groeide uit tot een klassieker en bereikte wereldwijd een miljoenenpubliek. In 2015 verscheen Portret van een Onbekend Meisje (over de moord op zijn zoon), in 2020 De Wasbeer.
Met regelmaat lezen we in de media zijn oorlogskronieken waarin hij vooral sinds de Russische inval in Oekraïne getuigt van zijn woede, verdriet, onmacht en angst. Tegelijk brengt hij met zijn binnen-buitenstaandersblik ongezien scherpe en leerrijke analyses. Die werden gebundeld in Oorlogskronieken. Verhalen uit Belarus, Rusland en Oekraïne (2023). Inmiddels gaat het schrijven onverminderd voort.
Hij uitte zich als een onvoorwaardelijk aanhanger van de dit jaar vermoorde dissident Aleksej Navalny. Van hem leerde hij 'nergens bang voor te zijn', wel zich te verzetten tegen elke muilkorving van de waarheid door een tiranniek bewind, en zich rucksichtlos in te zetten voor de rechtsstaat en de vrijheid van meningsuiting. Van deze moed getuigt Skorobogatov elke dag, en dat geldt ook op een diep persoonlijk niveau: de moord op zijn zoon Vladimir in Rusland.
In deze oorlogstijd aan de poorten van Europa, ruim twee jaar na de start van de invasie in Oekraïne, brengt het Arkcomite met Aleksandr Skorobogatov als laureaat een ode aan zij die onrecht en machtsmisbruik op gevaar voor eigen leven blijven duiden met het vrije woord.'
Aleksandr Skorobogatov (Grodno, 1963) werd geboren in Wit-Rusland en studeerde in Minsk, Parijs en Moskou. Op zijn achttiende besloot hij zich volledig aan zijn schrijverschap te wijden: hij kon niet toezien hoe zijn wereld door machthebbers werd vernietigd en wou daarvan getuigen met zijn pen. Begin jaren negentig week hij om persoonlijke redenen van Rusland uit naar Vlaanderen en vestigde zich in Antwerpen. Skorobogatov is ook auteur van fictie: zijn spraakmakende debuutroman Sergeant Bertrand (1991) groeide uit tot een klassieker en bereikte wereldwijd een miljoenenpubliek. In 2015 verscheen Portret van een Onbekend Meisje (over de moord op zijn zoon), in 2020 De Wasbeer.
Met regelmaat lezen we in de media zijn oorlogskronieken waarin hij vooral sinds de Russische inval in Oekraïne getuigt van zijn woede, verdriet, onmacht en angst. Tegelijk brengt hij met zijn binnen-buitenstaandersblik ongezien scherpe en leerrijke analyses. Die werden gebundeld in Oorlogskronieken. Verhalen uit Belarus, Rusland en Oekraïne (2023). Inmiddels gaat het schrijven onverminderd voort.
Hij uitte zich als een onvoorwaardelijk aanhanger van de dit jaar vermoorde dissident Aleksej Navalny. Van hem leerde hij 'nergens bang voor te zijn', wel zich te verzetten tegen elke muilkorving van de waarheid door een tiranniek bewind, en zich rucksichtlos in te zetten voor de rechtsstaat en de vrijheid van meningsuiting. Van deze moed getuigt Skorobogatov elke dag, en dat geldt ook op een diep persoonlijk niveau: de moord op zijn zoon Vladimir in Rusland.
In deze oorlogstijd aan de poorten van Europa, ruim twee jaar na de start van de invasie in Oekraïne, brengt het Arkcomite met Aleksandr Skorobogatov als laureaat een ode aan zij die onrecht en machtsmisbruik op gevaar voor eigen leven blijven duiden met het vrije woord.'
© Thierry Geenen
Lees hier het Voorwoord bij de publicatie door Yves T'Sjoen, voorzitter van het Arkcomité.
Lees hier de laudatio die werd verzorgd door Lukas De Vos.
Algemeen coördinator van het Humanistisch Verbond Gert De Nutte schreef een uitgebreid essay, 'Z van Zwendel', over de Oorlogskronieken. Verhalen uit Belarus, Rusland en Oekraïne van de laureaat (Querido, 2023).
Meer van Humanistisch Verbond