Kwintessens
Geschreven door Anton van Hooff
  • 363 keer bekeken
  • minuten leestijd
  • Reacties

13 januari 2025 Gewijd kannibalisme
Toen in 1972 een vliegtuig met 45 passagiers hoog in de Andes neerstortte, waren de 26 overlevenden aan zichzelf overgelaten. Al gauw waren de meegebrachte etenswaren op. Wat nu? Daar lagen wel diepgevroren lijken. Begrijpelijkerwijs moest men wel een paar morele drempels over, maar al gauw bedreef men een reddend kannibalisme.
Onlangs kwam voor de BBC World Service (radiostation zonder de weerzinwekkende reclames) een overlevende aan het woord. Hij verklaarde dat voor het consumeren van de lijken Jezus een alibi was geweest: had die niet zijn lichaam gegeven voor het heil der mensheid? De spreker had de boodschap van zijn roomse jeugd goed onthouden.
_Hostie verwerken
Indertijd, toen we ons als 7-/8-jarigen voorbereidden op de Eerste Heilige Communie, werd ons inderdaad ingeprent dat we straks het lichaam van Jezus zelf zouden eten. Er waren kinderen die dat een akelig idee vonden. Bij hen werd 'droog' geoefend: zij kregen de hostie, een rond ouweltje, toegediend, dat niet de 'transsubstantiatie' (wezensomzetting) tot Jezus' lijf had ondergaan.
Zelf herinner ik me geen angsten bij het heilige kannibalisme dat het verorberen van een hostie (Latijn voor 'offerdier') inhield. Een probleem was wel hoe je het plakkerige schijfje in de mond wegwerkte. Doorbijten was toch wel oneerbiedig, dus liet je het – vaak tegen het gehemelte geplakt – maar door weken vergaan. Voedzaam was dat bakseltje niet. Hoogstens voelde je des te meer de honger, gevolg van de nuchterheid, die uit eerbied was voorgeschreven.
_Echt of symbolisch?
In het prachtige Panis Angelicus wordt gezongen dat het 'Engelenbrood' ter beschikking kwam van de mens. Letterlijk heet het: 'de povere, povere, nederige slaaf verorbert de Heer': Manducat Dominum pauper, pauper servus et humilis. Maar ja, niet echt natuurlijk, daarom zegt het lied dat aan de verschijnselen paal en perk wordt gesteld: je ziet het niet, maar het brood is werkelijk Christus' vlees.
_Transsubstantieer besnijdenis
Hoe dan ook, is de gewijde consumptie van brood (en voor de priester en protestanten wijn voor Jezus' bloed) een sympathiek substituut voor het mensenoffer. Religies hebben nu eenmaal een enorm vermogen tot symbolisme. Wanneer gaan islam en jodendom eens over tot een onschuldige vorm van besnijdenis, bijvoorbeeld door het feestelijk consumeren van chocolade penisjes, gehuld in een laagje marsepein, dat als 'voorhuid' zorgvuldig moet worden afgepeld?
Staatsiefoto van de auteur ter gelegenheid van zijn Eerste Heilige Communie op 6 juni 1951. De hostie aanreikende Jezus werd gefotoshopt.
Kwintessens
Anton van Hooff is classicus, vrijdenker, republikein en heeft in die hoedanigheden allerlei functies bekleed. Naast vele krantencolumns, artikelen en bijdragen aan bundels, publiceerde hij 15 boeken over een waaier van onderwerpen: liefde, democratie, dood en eigendoding in de oudheid, Romeinse keizers, vroege kritiek op het christendom, Spartacus en het Plakkaat van Verlatinghe.
_Anton van Hooff auteur
Meer van Anton van Hooff

_Recent nieuws

Bekijk alle nieuwe berichten

_Populair nieuws

Bekijk meer populair nieuws