4 juni 2025
Wanneer zelfs Piers Morgan zich afkeert: het moreel failliet als grens van een systeem
Piers Morgan is niet bepaald een zachtgekookt eitje. De Britse journalist van 'Piers Morgan Uncensored' staat bekend om zijn scherpe tong, conservatieve standpunten en onverbiddelijke journalistieke stijl. Na de gruwelijke Hamas-aanvallen van oktober 2023 verdedigde Morgan vurig het recht van Israël om zich te beschermen. Sterker nog: hij pleitte openlijk voor het elimineren van Hamas als existentieel gevaar voor de Israëlische staat. Hij spaarde zijn kritiek op de 'linkse media' niet, die in zijn ogen te snel de Palestijnse zaak romantiseerden én ideologisch recupereerden.
'Ik zei dat ik het recht van Israël steun om zichzelf te verdedigen na de terreuraanslagen van 7 oktober. Ik zou hetzelfde zeggen als Israël zulke gruweldaden tegen Palestina had begaan.' — Piers Morgan, 18 oktober 2023 (X.com)
Maar wie vandaag naar Morgan luistert, hoort iets anders. Onverbloemde kritiek op Israël. Hij spreekt over wreedheid, over disproportioneel geweld, over het morele failliet van een regering die het verschil tussen verdediging en vernietiging niet meer lijkt te kunnen maken.
_Wanneer een systeem zijn eigen legitimiteit ondergraaft
Wat is hier aan de hand? Wat we zien, is wat filosofen een reductio ad absurdum noemen – niet in de klassieke logische zin, maar lichtjes gecorrigeerd in een morele, existentiële betekenis – een reductie van een morele claim tot in het ongerijmde. De casus van de oorlog tussen Hamas en Israël is hiervan een sterk voorbeeld. Wanneer een staat zijn handelen baseert op een kernprincipe – zoals zelfverdediging of veiligheid – maar dat principe zó radicaal en gesloten toepast dat het tegen zijn eigen morele fundamenten inwerkt – de eigen veiligheid op lange termijn –, dan ontstaat er een grenssituatie. Het systeem is het vermogen tot zelfcorrectie kwijt. Dan keert het morele kompas zich tegen zichzelf en wordt het zijn eigen vijand.
Israël heeft uiteraard het recht zich te verdedigen – daar is brede internationale consensus over. Maar wat gebeurt er wanneer die verdediging de vorm aanneemt van systematisch geweld, collectieve bestraffing, het ontzeggen van basishulp aan een hele bevolking en zelfs vernietiging van datzelfde volk? Dan verliest het recht op zelfverdediging zijn morele inbedding en wordt het moreel ongerijmd. En precies dan beginnen zelfs de trouwste bondgenoten zich af te keren. Zelfs Piers Morgan.
_De prijs van morele rigiditeit en het zich immuniseren voor kritiek
Ik noem dit fenomeen de reductio ad absurdum van het gesloten systeem. Het gebeurt niet alleen in een oorlog zoals die tussen Israël en Hamas, maar ook in gesloten bureaucratieën, dogmatische religies, autoritaire opvoedingen en media die geen afwijkende meningen laten doorklinken. Telkens wanneer een overtuiging – hoe terecht ook – niet meer in relatie staat tot de veranderende werkelijkheid, ontstaat absurditeit en ontmenselijking. Dan volgt ongemak bij de medestanders, vervolgens weerstand en uiteindelijk afwijzing. Systemen die zich afsluiten, imploderen omdat er geen ruimte is voor kritiek en reflectie. Dan is het einde onafwendbaar.
_Waarschuwingen voor het voortbestaan van Israël
De volgende analyse klinkt steeds luider door: dit pad ondermijnt niet alleen het morele gezag van Israël, maar ook zijn toekomst als leefbare staat in een vooral islamitische regio. Niet alleen omdat anderen haar willen vernietigen, maar ook omdat ze zichzelf uitholt – moreel, politiek en op het vlak van relaties met bondgenoten en omliggende landen waarmee men vreedzaam moet samenleven.
Yair Golan, voormalig Israëlisch generaal en politicus, waarschuwt dat Israël zichzelf moreel ondermijnt:
'Een gezond land valt geen burgers aan, doodt geen baby's voor de lol en verdrijft geen burgerbevolking.' (Zeteo, 2025)
Piers Morgan, voorheen uitgesproken verdediger van Israël, verklaarde na de aanval op Rafah:
'Ik heb me lang verzet tegen het aannemen van jouw kritiek op de Israëlische regering. Ik verzet me niet langer.' (Newsweek, 2025)
Mensenrechtenorganisaties zoals Human Rights Watch en Amnesty International waarschuwen dat de Israëlische strategie leidt tot internationale isolatie en een humanitaire catastrofe. (zie het Wikipedia-artikel over de Rafah-aanval, 2025)
Arwa Mahdawi, columnist bij The Guardian, spreekt over het risico van genocide en het morele failliet van het Westen:
'De geschiedenis zal hard oordelen over degenen die nu zwijgen.' (The Guardian, 2025)
_Wanneer luisteren en spreken ophoudt, begint de ondergang
De kritiek van Piers Morgan op de Israëlische regering raakt aan iets fundamenteels: zelfs een legitiem recht zoals zelfverdediging, verliest zijn morele kracht wanneer het systeem zich afsluit van feedback. Wat we zien, is niet simpelweg een foute beslissing, maar een structurele weigering om te luisteren – naar bondgenoten, naar het koude lijden van burgers, naar de veranderende standpunten van omliggende landen en bondgenoten. Een systeem dat zichzelf niet meer bevraagt heeft zijn morele en existentiële resonantie verloren.
Dat is de échte reductio ad absurdum: niet de uitkomst van een foute redenering, maar het failliet van morele geslotenheid. In een systeem dat blijft herhalen wat ooit klopte, zonder nog te voelen wat nu gepast is, begint de waarheid zich tegen het systeem te keren. Geen externe vijand die het systeem aanvalt, maar een interne erosie van de legitimiteit. En daarom beginnen zelfs de trouwste stemmen – zoals die van Piers Morgan – zich af te keren.
De grens is dan niet langer militair of ideologisch. Ze is existentieel. Een systeem dat zichzelf blijft verdedigen ten koste van zijn vermogen om te luisteren, staat op het punt zichzelf onherstelbaar te verliezen – of zelfs te vernietigen.
_Bibliografie
- Haglage, A. (2025, 8 mei). Piers Morgan Slams Netanyahu Over Rafah Strikes: 'I Resist No More'. Newsweek. Geraadpleegd op 22 mei 2025, van https://www.newsweek.com/piers-morgan-rafah-strikes-netanyahu-gaza-israel-1904971
- Mahdawi, A. (2025, 22 mei). Israel is killing civilians in Gaza. Why do western leaders remain silent? The Guardian. Geraadpleegd op 22 mei 2025, van https://www.theguardian.com/commentisfree/2025/may/22/israel-gaza-genocide
- Morgan, P. (2023, 18 oktober). I said I support Israel's right to defend itself after the terror attacks of Oct 7... X.com. Geraadpleegd op 22 mei 2025, van https://x.com/piersmorgan/status/1714275043168182408
- Wikipedia contributors. (2025). Rafah offensive (2024–2025). Wikipedia. Geraadpleegd op 22 mei 2025, van https://en.wikipedia.org/wiki/Rafah_offensive
- Williams, C. (2025, 9 mei). The One Where Piers Morgan Agrees With You. Zeteo. Geraadpleegd op 22 mei 2025, van https://zeteo.com/p/the-one-where-piers-morgan-agrees