31 augustus 2018
Vergeten Vrouwen
Eeuwenlang zijn vrouwen op een andere manier beoordeeld en behandeld dan mannen, omdat zij ‘anders’ waren, ‘zwakker’ waren en op grond daarvan een andere rol en plaats in de samenleving kregen. Ze hadden om het in modern beleggingsjargon te zeggen de status van rommelkrediet. Telkens weer hebben grote (?) denkers, wetenschappers, godgeleerden en kunstenaars zich beijverd om de inferioriteit van de feminiene medemens in de verf te zetten.
Desondanks hebben heel wat Belgische vrouwen de vaderlandse en de Europese geschiedenis gekleurd. Zo stond Théroigne de Méricourt, de Luikse Furie, tijdens de Franse Revolutie op de barricaden aan het hoofd van een vrouwenleger. Voor Marie Moke, de grootste pianovirtuoze van de 19de eeuw, schreef Chopin zijn mooiste études en voor haar wilde de jaloerse Hector Berlioz drie moorden plegen. Hélène Dutrieux werd verscheidene keren wereldkampioene wielrennen en verwierf internationale vermaardheid als stuntpilote. Christine de Lalaing, de Jeanne d’Arc van Doornik, verdedigde het laatste bolwerk van het calvinisme in de Lage Landen met zoveel bravoure dat de Spaanse belegeraars haar na de capitulatie een eresaluut brachten. Andrée De Jong was de sleutelfiguur van Le Réseau Comète, de meest succesvolle ontsnappingsroute in het door de nazi's bezette Europa. In Engeland wordt haar herinnering in ere gehouden. In België kent men haar niet meer.
Deze illustere vrouwen van weleer zijn vandaag zo goed als volledig vergeten. Net als Berthe Gheude, de ‘Vrouwelijke Stanley’, die als eerste blanke vrouw Centraal-Afrika doorkruiste; Marie Popelin, de eerste advocate ons land; lsala Van Diest, de eerste vrouwelijke arts; Caroline Popp, moeder van tien kinderen en de eerste vrouwelijke hoofdredacteur ter wereld; Vina Bovy, bejubeld als de Gentse La Callas; modeontwerpster Norine De Schrijver, de Coco Chanel van het Noorden; Emilie Claeys, de passionaria van de socialistische vrouwenbeweging en vele anderen.
In mijn boek Vergeten Vrouwen - Een tegendraadse kroniek van België haal ik een zeventigtal vrouwen uit de vergetelheid. Vrouwen die stuk voor stuk het lot hebben getart en grenzen hebben verlegd, passeren de revue. Het boek toont een verborgen geschiedenis waarin sterke figuren voor het voetlicht treden die mee hun tijd hebben bepaald, in bepaalde gevallen zelfs onze wereld hebben veranderd, maar ten onrechte de reguliere geschiedschrijving niet hebben gehaald omdat het registreren van historische feiten lange tijd uitsluitend een mannenzaak was.
Vergeten Vrouwen is gebaseerd op historische documenten, autobiografieën, dagboeken, brieven en eigentijdse getuigenissen. Het is het eerste boek in Vlaanderen dat zoveel vrouwelijk talent door de eeuwen heen onder de aandacht van het grote publiek brengt. Van heilige vrouwen en oorlogsheldinnen tot ontdekkingsreizigsters en zakenvrouwen, van rebellen en kunstenaressen tot politieke passionaria’s: Vergeten Vrouwen onthult het mysterie en de macht van de vrouwelijke geest met historische wetenswaardigheden, anekdotes en verhalen over onder meer Isabelle Blume, Lucienne Michielsens, Lucie Dejardin, Rosa De Guchtenaere, Marie Popelin, Emilie Claeys, Isala Van Diest, Marthe Donas, Akarova, Anna Boch, Maria Belpaire, Vina Bovy, Ricki Mayer, Juliette Folville, Marie Moke, Honorine De Schrijver, Johanna Courtmans-Berchmans, Maria Doolaeghe, Andrée de Jongh, Christine de Lalaing, Jeanne de Bellem, Isabella de Moerloose, Jean-Marie Artois, Barbe-Louise de Nettine, Christina van Sint-Truiden, Caroline Popp, Maria Rosseels, Germaine Van Parys.
Het boek bevat een uitgebreid katern met authentieke foto’s van een rist vergeten vrouwen die vanaf nu hopelijk wat méér herinnerd zullen worden.
Meer van Jan van den Berghe