Maar nu gaat het Vlaams Parlement stemmen over de afschaffing van de opkomstplicht. Wat een revolutie is dat, wanneer men terugblikt op de geschiedenis van het stemrecht. En de verjonging naar achttien jaar die nog niet zo lang geleden is. Hoe kan de Vlaamse regering dat nu voorstellen? Ze is bevoegd voor gemeenten en provincies.
We beseffen plots hoe de Vlaamse autonomie, en de politieke meerderheden die daar ontstaan, fundamentele wijzigingen aanbrengen aan onze parlementaire democratie. De Vlaamse regeringscoalitie schrijft in haar voorstel dat door de afschaffing van de opkomstplicht en andere maatregelen[1] de democratie versterkt wordt. Wat bedoelt ze daarmee? Wellicht dat de stemgerechtigden die het vertrouwen verloren hebben in ons systeem van democratie, of die radicaal gekant zijn tegen het gevoerde beleid, beter wegblijven uit de politiek. Zo kiest de regering het volk dat haar meer welgevallig is. Wat heeft een regering aan al die proteststemmen?
Omgekeerd wordt de impact groter van kiezers die de regering willen steunen, of die ingelicht zijn over de beleidskeuzen; dát kan inderdaad democratisch worden genoemd. Het beloont de partijen die meer toegang hebben tot de kiezers en hun gedrag. Hier spelen media en partijfinancies een grote rol.
Johan Ackaert (UHasselt) onderzocht het stemgedrag: mensen die het moeilijker hebben in de samenleving zijn meer geneigd om af te haken. Vooral lager opgeleiden, jongeren en mensen met een lager inkomen hebben de neiging om niet te gaan stemmen als het niet verplicht is.