Het Vrije Woord
Geschreven door Martin Harlaar
  • 1992 keer bekeken
  • minuten leestijd
  • Reacties

22 juni 2021 Ben ik wel woke genoeg? (8)
Feminist glaciology, feministische gletsjerkunde. Wie ben ik om te zeggen dat het onzin is? Ik weet niets van gletsjerkunde en het is een kleine veertig jaar geleden dat ik mij voor het bijvak filosofie bezighield met feminisme en mij verdiepte in boeken als 'De onderwerping van de vrouw' (1869) van John Stuart Mill en 'Die Frau und der Sozialismus' (1879) van August Bebel. Ik kan niet zo snel een verband bedenken tussen feminisme en gletsjerkunde, maar in mijn zoektocht naar een antwoord op de vraag of ik wel woke genoeg ben, ben ik graag bereid tijd te investeren in dat nieuwe onderzoeksterrein en u daar verslag van te doen.
In aflevering 6 van mijn persoonlijke ontdekkingsreis schreef ik over 'parallelle onderzoeksterreinen' waar men vanuit een niet-traditioneel perspectief (dat van een onderdrukte groep) naar de wereld kijkt. Feminist glaciology was mij tot vanochtend totaal onbekend. Ik kwam het tegen in het artikel Academic Grievance Studies and the Corruption of Scholarship, geschreven door Peter Boghossian, Helen Pluckrose en James A. Lindsay. Dat zijn progressieve, traditionele wetenschappers. Ik dacht dat feministische gletsjerkunde een door dit drietal verzonnen onderzoeksterrein was, want ze zijn vooral bekend geworden doordat zij in 2017-2018 onzinartikelen geplaatst kregen bij wetenschappelijke tijdschriften die zich focussen op parallelle onderzoeksterreinen. Op YouTube kunt u hierover een vermakelijk filmpje bekijken met als titel Academics expose corruption in Grievance Studies.
Na wat surfen op het World Wide Web bleek het artikel over 'feminist glaciology' wel degelijk serieus bedoeld te zijn. Het artikel werd op 10 januari 2016 gepubliceerd en was geschreven door twee mannen en twee vrouwen die op dat moment allen verbonden waren aan de University of Oregon, USA.
University of Oregon, USA
Ik citeer uit de samenvatting van het artikel:
'Glaciers are key icons of climate change and global environmental change. However, the relationships among gender, science, and glaciers – particularly related to epistemological questions about the production of glaciological knowledge – remain understudied. (…) Merging feminist postcolonial science studies and feminist political ecology, the feminist glaciology framework generates robust analysis of gender, power, and epistemologies in dynamic social-ecological systems, thereby leading to more just and equitable science and human-ice interactions.'
Het is een lastige tekst en ik zal daarom de belangrijkste zinnen proberen te vertalen, maar ik betwijfel of het veel zal helpen.
Probleem: De relatie tussen gender [de eigenschappen, gedragingen en rolpatronen die een maatschappij voor elk geslacht heeft bepaald, MH], wetenschap en gletsjers is tot nu toe onderbelicht gebleven.
Oplossing: Door feministische postkoloniale 'science studies' samen te voegen met feministische politieke ecologie zal het feministische gletsjerkundige raamwerk een robuuste analyse van gender, macht en epistemologieën [kennistheorieën, MH] in dynamische sociaal-ecologische systemen genereren.
Uitkomst: Een meer rechtvaardige en 'equitable' [hier wordt bedoeld: gelijkheid wat betreft uitkomst, niet gelijke kansen, MH] wetenschap en mens-ijsinteracties.
Als u zich bij gletsjerkunde iets anders had voorgesteld dan wat hierboven staat, dan komt dat omdat u – net als ik – nog niet woke genoeg bent. U dacht aan de traditionele gletsjerkunde, het onderzoeksterrein van witte mannen. U had niet gedacht aan het belang van gender bij gletsjerkunde. U dacht waarschijnlijk in grote lijnen aan wat Wikipedia als definitie geeft:
'Glaciologie of gletsjerkunde is de wetenschap die zich met de bestudering van ijs, gletsjerijs, gletsjers en landijs bezighoudt. Het gaat hierbij zowel om bestuderen van glaciale fenomenen die vandaag de dag optreden, als om de studie van glaciaties uit het verleden. Het is een interdisciplinaire aardwetenschap en omvat delen als geologie, klimatologie, meteorologie, hydrologie en natuurkunde.'
De betreffende afdeling van de Universiteit van Oregon is het Center for Environmental Futures. Laten we eens kijken of u tot nu toe wat geleerd heeft van deze serie en of u in het volgende citaat begrippen tegenkomt die zouden kunnen wijzen op de invloed van Critical Race Theory (CRT), Intersectionality enz.
'The Center for Environmental Futures (CEF) is an interdisciplinary group of faculty and students that reflects a longstanding investment in environmentalism and social justice at the University of Oregon. (…) The environmental humanities, which stands at the core of CEF, contextualizes and complements environmental science and policy with a focus on narrative, critical thinking, history, cultural analysis, aesthetics, and ethics.'
Inderdaad: 'social justice' en 'critical thinking'. 'Narrative' is er trouwens ook een. In aflevering 6 hebben we gezien dat het verhaal dat onderdrukte, gemarginaliseerde groepen te vertellen hebben minstens zo belangrijk is als traditionele wetenschappelijke kennis. Wat door een onderdrukte, gemarginaliseerde groep als waar ervaren wordt is waar, volgens de aanhangers van CRT enz., zelfs als dat strijdig is met traditionele wetenschappelijke kennis.
We verlaten het Center for Environmental Futures even en brengen in dezelfde universiteit een bezoekje aan Indigenous, Race, and Ethnic Studies. Welke begrippen vallen u hier op?
University of Oregon
Weer goed: 'social transformation'. Want wetenschap om de wetenschap is een traditioneel, wit en verouderd idee. Wetenschap is er om de wereld te veranderen. En in de volgende tekstillustratie?
Indigenous, Race, and Ethnic Studies
Het lijkt wel of u woke aan het worden bent. Helemaal goed! 'The abolition of white supremacy' en 'historical actors creating a more just world'. De heerschappij van witte mensen moet worden afgeschaft en de studenten zien zich gesteld voor een historische taak: het creëren van een rechtvaardiger wereld. 'Onward, Crit'cal soldiers!/Marching as to war/With the cry for Justice/Going on before.'
Terug naar het artikel over feministische gletsjerkunde. Welke bezwaren heeft men eigenlijk tegen de traditionele gletsjerkunde? Ik vertaal enkele zinnen uit het artikel.
'De dominante, mannelijke wetenschappelijke gletsjerkunde wordt vaak gekenmerkt door controle, voorspelling, ijspenetratie, meting en kwantificering.' Ik moet bekennen dat ik even moest slikken toen ik 'ijspenetratie' las, maar voor de rest lijkt er mij weinig mis met de traditionele gletsjerkunde. Het is wat je ervan verwacht. Meten is weten.
Wat wil de feministische gletsjerkunde? Ik ga het niet voor u vertalen, want ik ben bang dat u dan denkt dat ik het verzin.
'New narratives of human-glacier relationships by approaching ice through feeling and affect, emotional response, sense of place, the personal and the intimate, kinship and family.'
Waarschijnlijk ben ik gewoon te oud om feministische gletsjerkunde te kunnen begrijpen. De progressieve liberaal John Stuart Mill (1806-1873) kan ik daarentegen prima volgen:
'Ik ben namelijk van oordeel dat het regelend principe van de bestaande maatschappelijke relaties tussen de beide seksen – de wettelijke ondergeschiktheid van de ene sekse aan de andere – verkeerd is en tegenwoordig een van de voornaamste belemmeringen voor menselijke vooruitgang, en het zou door een principe van volstrekte gelijkheid vervangen moeten worden, zonder macht en privileges voor de ene partij en onmondigheid voor de andere.'
En ook de socialist August Bebel (1840-1913):
'Die Frau der neuen Gesellschaft ist sozial und ökonomisch vollkommen unabhängig, sie ist keinem Schein von Herrschaft und Ausbeutung mehr unterworfen, sie steht dem Manne als Freie, Gleiche gegenüber und ist Herrin ihrer Geschicke.'
Zouden de social justice warriors van de eenentwintigste eeuw Mill en Bebel nog lezen?
Het Vrije Woord
In het kader van het 'Grote vragen'-project (Diversiteit & Dialoog staan daarin centraal) probeert Martin Harlaar, in samenwerking met het Humanistisch Verbond, tot de kern van belangrijke maatschappelijke thema's door te dringen. In 2021 verscheen zijn boek 'De getemde mens. Waar komt (volgens u) onze moraal vandaan?' en in 2022 'Ben ik wel woke genoeg?'. In januari 2024 verscheen 'Het gender-experiment'.
_Martin Harlaar Martin Harlaar (Amsterdam 1956) is historicus
Meer van Martin Harlaar

_Recent nieuws

Bekijk alle nieuwe berichten

_Populair nieuws

Bekijk meer populair nieuws