Kerri Maher
Ignace Claessens
Non-fictie
  • 710 keer bekeken
  • minuten leestijd
  • Reacties

Waardering

22 mei 2024 De boekverkoopster van Parijs. Roman over Sylvia Beach en Shakespeare & Company.
Kerri Maher studeerde kunst aan de Columbia University. Zij schrijft over sterke, zelfstandige vrouwen die hun eigen weg gingen zoals Grace Kelly, Kathleen Kennedy en nu ook Sylvia Beach, die kort na de Eerste Wereldoorlog als jonge boekenliefhebster een Angelsaksische boekhandel startte in Parijs.
Parijs was niet nieuw voor haar. Zij had er een deel van haar jeugd doorgebracht toen haar vader dominee was van de Amerikaanse Kerk in het Quartier Latin. Zij aardde niet in de Verenigde Staten waar in die tijd een strenge censuur gold, een algemeen alcoholverbod en een vijandige houding tegenover homoseksualiteit. Frankrijk was in dit opzicht veel toleranter. Sinds de Franse Revolutie stond de vrijheidsgedachte er centraal en was homoseksualiteit niet langer strafbaar.
In Parijs maakte zij kennis met Adrienne Monnier, een boekhandelaarster in de rue de l’Odéon, die later haar geliefde werd. Onder haar impuls opende Sylvia in 1920 de enige Engelstalige boekhandel in Parijs, Shakespeare & Company.
Beide boekhandels werden een trefpunt voor de artistieke ‘beau monde’ van de Franse hoofdstad. Voor de Angelsaksische schrijvers wordt Shakespeare & Company een toevluchtsoord voor alles en nog wat. Ernest Hemingway, Scott Fitzgerald, Thomas Eliot, Ezra Pound en Gertrude Stein kwamen er regelmatig over de vloer. Ook Franse schrijvers zoals André Gide, Paul Valéry, Jules Romains en later Simonne de Beauvoir en Jean-Paul Sartre troffen er elkaar en waren vaak te gast op de druk bijgewoonde literaire avonden.
En dan was er natuurlijk de Ierse schrijver James Joyce. Sylvia was dol op zijn in 1916 verschenen A Portrait of the Artist as a Young Man. Joyce wilde niet langer in Ierland wonen en vestigde zich in 1920 in Parijs. Hij schreef er zijn meesterwerk Ulysses waarvan reeds enkele fragmenten in het Amerikaanse tijdschrift ‘Little Review’ gepubliceerd waren. Het puriteinse Amerika was geschokt door enkele passages die als pornografisch en obsceen beschouwd werden. Tot 1933 werd het boek er verboden.
Wanneer ook de Britse uitgevers weigerden het werk te publiceren besloot Sylvia het boek zelf uit te geven, wat niet zonder risico was. Zij had geen enkele ervaring en slechts beperkte financiële middelen. Daarbij kwam nog dat Joyce nooit tevreden was over zijn werk en tot de laatste minuut allerhande correcties aanbracht. Dit deed de kosten stelselmatig oplopen.
De publicatie was een succes. Haar naam en die van haar boekhandel waren voortaan verbonden aan dit literaire meesterwerk. De omgang met Joyce was echter niet gemakkelijk. Hij kon niet omgaan met geld noch met alcohol. Hij maakte grote sier en Sylvia betaalde regelmatig zijn schulden, leende hem geld en zag doorgaans af van terugbetaling.
Hij was bovendien geen trouwe noch dankbare zakenpartner. Hij besloot zijn latere werk Work in Progress onder te brengen bij een andere uitgeverij ofschoon Sylvia reeds al het voorbeidend werk geleverd had. Toen het publicatieverbod van Ulysses in Amerika opgeheven werd wenste Joyce het boek bij een Amerikaanse uitgeverij onder te brengen en zette Sylvia onder druk af te zien van haar rechten wat zij aanvankelijk weigerde. In een brief aan Ezra Pound beklaagde hij zich over de mensen die hem omringden waarbij “het ergst van allemaal juffrouw Beach is”.  Dankbaarheid en integriteit waren hem vreemd. Sylvia bezweek onder zijn voortdurende druk en verzaakte eind 1932 aan haar rechten op het boek.
Daarbij stopt grotendeels het verhaal. In 1941 sloot zij haar boekhandel onder druk van de nazi’s. Na de bevrijding zal zij haar zaak niet meer weer opstarten. In 1937 was er ook een einde gekomen aan haar relatie met Adrienne. Zij overleed in 1962, vijfenzeventig jaar oud.
De auteur heeft de verdienste de figuur van Sylvia Beach uit de vergetelheid te redden. Zij biedt tevens een mooie inkijk op de figuur van James Joyce en op de totstandkoming van zijn grootse roman Ulysses. Ook het culturele leven in Parijs gedurende het interbellum komt aan bod. Zij vermeldt veel schrijvers, musici en beeldende kunstenaars, zonder hen echt te duiden waardoor het werk wel diepgang mist.
In een nawoord geeft Kerri Maher toe dat, waar alle feiten wel kloppen, zij uitgebreid haar fantasie aan het werk heeft gezet, wat niet uitzonderlijk is bij het schrijven van een historische roman. Dit is geen kritiek en maakt het werk juist vlot leesbaar.

Ignace Claessens
Dit boek werd eveneens gerecenseerd door Paul Van Aelst.
Kerri Maher
Ignace Claessens
Non-fictie
recensent
_Ignace Claessens recensent
Meer van Ignace Claessens

_Van zelfde auteur

_Nieuwste recensies

Bekijk alle nieuwe recensies