3 oktober 2022
Gutmensch Scheurkalender 2023
Saskia Kunst, Saskia Pfaeltzer en Linda Polman. Dat zijn de drie samenstellers van deze derde Gutmensch Scheurkalender. De tekeningen zijn van Saskia Pfaeltzer, eigenzinnige vormgeving en eindrectie was in handen van Saskia Kunst en Linda Polman stond in voor de redactie.
Vooral deze laatste doet bij mij een belletje rinkelen. Deze Nederlandse journaliste schrijft niet alleen indringende reportages voor de Volkskrant, NRC Handelsblad, The Guardian en The Times, maar op geregelde tijdstippen verschijnen er ook boeken van haar die beklijven. De varende stad (1991), Bot Pippel (1993), De crisiskaravaan, achter de schermen van de noodhulpindustrie (2008) en ‘k Zag twee beren (1997) dat in het Engels als We did Nothing vertaald werd en in 2019 verscheen dan ‘Niemand wil ze hebben’. ‘Keiner will sie haben’, staat er triomfantelijk op de cover van het boek die uit een krantencollage bestaat van 12 juli 1938. Het was een reactie van de Duitse nazigezinde pers op de conferentie van de westerse landen in het luxueuze kuuroord waar zeer vrijblijvend over het lot van de Joden werd gesproken. Het Duitse krantencommentaar luidde: ‘Ze druipen van medeleven voor die arme, getergde mensen, maar blijven hard en onbuigzaam als het om helpen gaat.’ Volgens Polman hadden de notulen van de Evian Conferentie net zo goed tachtig jaar na dato, nu dus, geschreven kunnen zijn. Het thema dat als een rode draad door de samenkomst zou lopen: NIMBY, niet in mijn achtertuin.’ (p. 23)
Andere kalender, andere beeldvorming
Papieren Monument voor Papierlozen
Haar geëngageerde benadering van de grote wereldproblemen wordt nu verder gezet in het beknopte, maar handige formaat van een scheurkalender. ‘Voor Nederlanders en Vlamingen die niet willen toegeven aan de moedeloosheid’, zo schrijven de samenstellers ‘biedt ook deze derde editie van de Gutmensch Scheurkalender weer advies, houvast, argumenten, achtergronden en grappen van journalisten, schrijvers, cabaretiers, cartoonisten en fotografen, om het debat over verrechtsing, migratie en de precieze verschillen tussen Oekraïense en Afghaanse vluchtelingen elke dag toch weer fris aan te kunnen. De Gutmensch Scheurkalender werd in 2021 door NRC uitgeroepen tot een van de drie ‘leukste scheurkalenders van het jaar’. Al twee jaar heb ik hem gescheurd én verslonden. Ook deze editie oogt weer aantrekkelijk, creatief, (maatschappij)kritisch en tegendraads.
Een voorproefje: wie op zondag 6 augustus 2023 een blaadje afscheurt, houdt ‘Een Papieren Monument voor de Papierlozen’ in de hand. Het geeft mensen zonder papieren een gezicht in meer dan zestig houtsneden. Wat begon als een community workshop, ontwikkelde zich tot een internationale straatkunstcampagne. In de Gutmensch Scheurkalender staat elke maand een portret om af te drukken en op te hangen. Scan de QR code en print het ‘augustus portret op 4 A4-tjes. Knip de witte randen af, plak de delen aan elkaar en hang het portret op een goed zichtbare plaats in de openbare ruimte. Succes!’
Haar geëngageerde benadering van de grote wereldproblemen wordt nu verder gezet in het beknopte, maar handige formaat van een scheurkalender. ‘Voor Nederlanders en Vlamingen die niet willen toegeven aan de moedeloosheid’, zo schrijven de samenstellers ‘biedt ook deze derde editie van de Gutmensch Scheurkalender weer advies, houvast, argumenten, achtergronden en grappen van journalisten, schrijvers, cabaretiers, cartoonisten en fotografen, om het debat over verrechtsing, migratie en de precieze verschillen tussen Oekraïense en Afghaanse vluchtelingen elke dag toch weer fris aan te kunnen. De Gutmensch Scheurkalender werd in 2021 door NRC uitgeroepen tot een van de drie ‘leukste scheurkalenders van het jaar’. Al twee jaar heb ik hem gescheurd én verslonden. Ook deze editie oogt weer aantrekkelijk, creatief, (maatschappij)kritisch en tegendraads.
Een voorproefje: wie op zondag 6 augustus 2023 een blaadje afscheurt, houdt ‘Een Papieren Monument voor de Papierlozen’ in de hand. Het geeft mensen zonder papieren een gezicht in meer dan zestig houtsneden. Wat begon als een community workshop, ontwikkelde zich tot een internationale straatkunstcampagne. In de Gutmensch Scheurkalender staat elke maand een portret om af te drukken en op te hangen. Scan de QR code en print het ‘augustus portret op 4 A4-tjes. Knip de witte randen af, plak de delen aan elkaar en hang het portret op een goed zichtbare plaats in de openbare ruimte. Succes!’
Meer dan zeventig schrijvers, dichters, kunstenaars, cabaretiers, onderzoeksjournalisten, wetenschappers, cartoonisten en fotografen uit binnen- en buitenland verleenden hun medewerking aan deze scheurkalender. Er zijn meer bijdragen van Nederlanders dan van Nederlandstalige Belgen, onder anderen Adriaan van Dis, Geert Mak, Sheila Sitalsing, Gie Goris, Bram Vermeulen, Kristien Hemmerechts, Lieve Joris, Sinan Can, Erik van Muiswinkel, Tsead Bruinja, Bahram Sadeghi, Jan Banning, Ghayath Almadhoun, Eliane Gerrits, Dolf Jansen, Vincent Bijlo, Asis Aynan, André Manuel, Tinkebell en Lisa Weeda.
Wie de Gutmensch kalender op het toilet hangt, kan in 2023 opgeladen met informatie en reflectie aan zijn of haar dag beginnen. Jammer genoeg zal dat het laatste jaar worden dat de Gutmensch kalender zich zal laten scheuren. Zo’n regelrechte aanval op het dominante wereldbeeld mag niet ophouden.
Walter Lotens
Meer van Walter Lotens
Wie de Gutmensch kalender op het toilet hangt, kan in 2023 opgeladen met informatie en reflectie aan zijn of haar dag beginnen. Jammer genoeg zal dat het laatste jaar worden dat de Gutmensch kalender zich zal laten scheuren. Zo’n regelrechte aanval op het dominante wereldbeeld mag niet ophouden.
Walter Lotens
