14 februari 2019
De Nieuwe Keizer.
Ties Dams (°1993) is een Nederlands schrijver en strateeg. China bestudeert hij al sinds zijn opleiding tot filosoof, politicoloog en econoom in Utrecht, Londen, Xiamen en Hongkong. Zijn adviespraktijk Aleph ontwerpt beleidsstrategie voor politiek en overheid. Klanten zijn het Ministerie van Buitenlandse Zaken en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van Nederland.
Als analist van China’s geopolitieke strategie trad hij op in Buitenhof en MAX Nieuwsweekend. ‘De Nieuwe Keizer’, een monografie over Xi Jinping, is zijn eerste boek.
‘De Nieuwe Keizer’ is een schitterend boek voor wie wil weten hoe macht in China werkt. In Xi’s leven komt de hele geschiedenis van de Chinese beschaving samen. Het verhaal gaat van orde tot harmonie, van Confucius tot Lenin, van de Oude naar de Nieuwe Zijderoute. Dams geeft de anonieme Chinese staatsmachine een gezicht met alle betrokken hoofdrolspelers achtereenvolgens in de schijnwerper.
De auteur slaagt erin het leven van de machtigste man van China te beschrijven als een avonturenroman. Hij verheldert de ingewikkelde staatsstructuur en zorgt voor een duidelijk en bevattelijk overzicht van de opeenvolgende sterke leiders. Naast de politieke figuren worden ook de opeenvolgende veranderingen in de samenleving gekaderd. Bij het lezen van het boek komt niet enkel Xi tot leven, maar krijgen we ook inzicht in de hele Chinese samenleving.
Het verhaal over Xi Jinping begint bij zijn vader, de revolutionair Xi Zhongxun die vanaf 1933 vocht in het guerrillaleger van Mao. Vader Xi wordt gepromoveerd tot onderminister in Beijing, waardoor hij tot de absolute top van de communistische partij CCP behoort. De familie Xi resideert in het Zhongnanhai-paleis. Het is een besloten aristocratisch wereldje, waarin de klasse waartoe je behoorde allesbepalend was. In 1962 wordt Xi senior echter beschuldigd van ondermijning van de Partij en van Mao. Tijdens de Culturele Revolutie worden vader en moeder Xi opgesloten en verbannen naar het afgelegen platteland - Xi is dan negen jaar oud. Ruim vijftien jaar later – Mao is overleden – wordt Xi’s vader gerehabiliteerd. Inmiddels was Xi Jinping er al in geslaagd partijsecretaris te worden van een regionale afdeling van de CCP. Hij klimt vervolgens steeds hoger op om in 2012 secretaris-generaal van de Communistische Partij en voorzitter van de Centrale Militaire Missie te worden.
Een half jaar later wordt hij benoemd tot president van de Volksrepubliek China. In 2018 keurde het Chinese Volkscongres een grondwetswijziging goed zodat Xi al zijn functies levenslang kan bekleden. Om die droom te verwezenlijken, regeerde hij met harde hand.
Het zijn deze opmerkelijke veranderingen in het leven van Xi Jinping die Dams fijn weet te beschrijven. Zonder enig vooroordeel concludeert hij dat China sinds Mao niet meer zo’n ervaren en tactisch onderlegde regeerder heeft gekend. Het is voor het eerst dat een Chinees leider het mondiale systeem zo naar zijn hand weet te zetten. Jinping werpt zich op als de hoeder van duurzame globalisering, zowel in Azië als in het Midden-Oosten, Europa en Afrika. Nu de Verenigde Staten het moeilijk hebben zich in de wereld staande te houden, eist Xi onherroepelijk de hoofdrol op.
De auteur stelt vast dat de Europese toekomst grotendeels door Xi’s beleid zal worden bepaald. China en haar leider zullen de weg die Europa uitgaat definiëren. Dams’ boek is als een waarschuwing voor Europa om zich goed voor te bereiden op de toekomst en zeker voorzichtigheid na te streven. Inzicht in de persoonlijkheid van de Chinese leider is cruciaal voor de Oude Wereld.
Het kan Europa’s politici en beleidsmakers stimuleren om na te denken over elementen van Xi’s machtsspel die verzoenbaar of integendeel incompatibel zijn met de Europese markt, macht en maatschappij. Het leven van Xi, zoals dat beschreven wordt in ‘De Nieuwe Keizer’, is een voorbeeld voor alle andere regeringsleiders om inzicht te krijgen in het denkpatroon van de huidige sterke man van China.
Gelukkig zorgde Dams voor een overzichtskaart van Xi’s China en een korte lijst van de Chinese hoofdrolspelers. Deze twee items zijn het hele boek door nuttig. Dankzij een reeks foto’s krijgen de Chinese protagonisten een gezicht.
Dit boek is een aanrader voor alle beleidsmensen die met China te maken krijgen, maar ook voor ieder die meer wil te weten komen over het geheimzinnige China en zijn nieuwe machtige leider. De inside-informatie die je uit dit boek haalt, verruimt je blik op een belangrijk deel van de wereld.
Meer van Paul Van Aelst
