8 december 2022
De universiteiten moeten weer 'onveilig' worden!
'Ik krijg net als veel van mijn collega's regelmatig klachten van studenten dat ze zich tijdens de les onveilig voelen omdat ik hen een vraag stel, bijvoorbeeld over iets wat ze vooraf hebben moeten lezen, over hun gedachten over een fenomeen dat in de les wordt besproken, of dat hen wordt gevraagd wat ze van het antwoord of mening van een andere student vinden. Dat willen deze studenten niet. Ze geven aan dat ze daardoor gestrest in de klas zitten, zich niet meer goed kunnen concentreren en het onderwijs als onplezierig en onveilig ervaren.'
Bovenstaand citaat komt uit een opiniestuk dat hoogleraar Bas van den Putte schreef voor Folia (een onafhankelijk online medium voor studenten en medewerkers van de Universiteit van Amsterdam) en dat op 9 november 2022 werd gepubliceerd. Ik was aangenaam verrast toen ik dit stuk las. Eindelijk iemand die zijn mond durft open te doen. Veel universiteitsbestuurders en docenten ontkennen dat er reden is tot zorg of ze minimaliseren de problemen en zeggen, dat het elders op de wereld veel erger is. Dat laatste is waar, maar geen reden om niet kritisch te zijn op de ontwikkelingen die de academische vrijheid in ons eigen land aantasten.
Bron: Wikipedia
_'This is the age of the Cry-Bully'
Het is geen nieuw fenomeen dat studenten problemen hebben met gezagsdragers in het algemeen en docenten in het bijzonder. Adolescenten en jongvolwassenen bereiden zich voor op hun plaats in de samenleving en laten weten wat hun niet bevalt. Ze willen de wereld veranderen. Ze zoeken grenzen op en gaan er overheen. Dat is van alle tijden en geen enkele reden tot paniek.
Maar sinds een aantal jaren hebben we te maken met een nieuwe variant van de rebellerende student: de crybully.
Bron: Wikipedia
Het woord crybully is een samensmelting van 'crybaby' en 'bully', van 'huilebalk' en 'pestkop'. De opkomst van het fenomeen crybully valt voor een belangrijk deel samen met de opkomst van de sociale media. De Engelse schrijfster Julie Burchill constateerde reeds in 2015: 'This is the age of the Cry-Bully, a hideous hybrid of victim and victor, weeper and walloper', het tijdperk van de crybully, een afzichtelijke samensmelting van slachtoffer en dader, van huilebalk en etterbak.
Crybullies worden pas gevaarlijk, als ze in groepen gaan opereren, zo schrijft Burchill. En dat is sinds 2015 meer dan eens gebleken. U kunt zich misschien nog het voorbeeld van de lesbische filosofe Kathleen Stock herinneren waar ik al eerder over schreef. Zij gaf les aan de Universiteit van Sussex. Toen activistische studenten erachter kwamen dat Stock zich niet aangetrokken zei te voelen tot mannen met een penis die zichzelf als lesbiennes beschouwen werd zij uitgemaakt voor 'transfoob'. De studenten voelden zich niet 'veilig' zolang Stock aan de universiteit verbonden was. Na meer dan drie jaar te zijn belaagd via sociale media, maar ook fysiek en in de steek te zijn gelaten door collega's en universiteitsbestuurders nam Kathleen Stock ontslag. Een overwinning voor de 'slachtoffers'.
_Emotioneel kwetsbare studenten
Vandaag de dag zeggen veel studenten dat ze angstig en gestrest zijn. Ze menen omringd te worden door gevaren. Ze voelen zich niet veilig. Universiteitsbestuurders stromen over van compassie en doen er alles aan om het de studenten naar de zin te maken. Voor de studenten zijn de universiteitsbestuurders de plaatsvervangers van hun eigen (overbezorgde) ouders.
Docenten dienen rekening te houden met deze generatie emotioneel kwetsbare studenten. En als zij dat niet doen, dan lopen de studenten naar de bestuurders en zeggen dat ze deze oppas niet lief vinden en een andere willen. De bestuurders hebben geen zin in problemen met studenten en op hun beurt hebben veel docenten ook een gezinnetje te onderhouden en een hypotheek af te lossen, dus de conclusie (= weg van de minste weerstand) ligt voor de hand: doen wat de studenten willen.
Illustratie bij het artikel van Lukianoff en Haidt in The Atlantic van september 2015 (bron: https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2015/09/the-coddling-of-the-american-mind/399356/)
_Lukianoff en Haidt
September 2015 verscheen in het Amerikaanse tijdschrift The Atlantic een artikel van Greg Lukianoff en Jonathan Haidt. Titel: The Coddling of the American Mind. Zij werkten het artikel uit tot een boek dat in 2018 verscheen onder dezelfde titel. Het boek zou verplichte leesstof moeten zijn voor alle universiteitsbestuurders en -docenten. Ze zouden dan begrijpen dat ze de studenten geen dienst bewijzen door in te gaan op hun verlangens en eisen om de universiteiten 'veilig' te maken. Het zou goed zijn als studenten het boek ook zouden lezen, maar daar hebben ze geen tijd voor.
Terug naar het artikel. Dat begint als volgt:
'Something strange is happening at America's colleges and universities. A movement is arising, undirected and driven largely by students, to scrub campuses clean of words, ideas, and subjects that might cause discomfort or give offense.'
Lukianoff en Haidt constateerden dat twee termen in een razend tempo populair waren geworden: 'microaggressions' en 'trigger warnings'.
Deze Amerikaanse illustratie werd op 8 oktober 2015 gepubliceerd op de Nederlandse website Lover en maakte deel uit van een strip van 24 plaatjes
Microagressies zijn kleine voorvallen die ervaren worden als agressie, ook al hoeven ze niet zo bedoeld te zijn. Alles kan als een microagressie ervaren worden, zoals het aankijken van iemand, maar ook het niet aankijken van iemand, het praten tegen iemand, het niet praten tegen iemand. Het aantal mogelijkheden is schier oneindig. Doordat intentie geen rol hoeft te spelen is het nooit duidelijk wat de ander als agressie ervaart bij wat jij doet en zegt, hetgeen zorgt voor een gevoel van onzekerheid.
Trigger warnings zijn waarschuwingen dat er in wat volgt (college, boek, video enz.) onderwerpen aan de orde komen, woorden worden gebruikt of beelden worden vertoond die zouden kunnen leiden tot een sterke emotionele reactie. Lukianoff en Haidt geven het voorbeeld van studenten die eisten dat er gewaarschuwd werd voor vrouwenhaat en lichamelijk misbruik in F. Scott Fitzgeralds boek The Great Gatsby.
Het uiteindelijke doel van deze beweging is om campussen om te vormen tot een 'safe space', een veilige plek waar de jongvolwassenen worden afgeschermd van woorden en ideeën die sommigen als ongemakkelijk of beangstigend zouden kunnen ervaren. En iedereen die zich hier niet aan houdt dient gestraft worden. Dat betekent in de praktijk dat studenten bij het management gaan klagen over docenten en dat het management vervolgens de docenten opdraagt rekening te houden met de wensen van de studenten.
_De student is klant en de klant is koning
In het dagblad De Telegraaf stond zaterdag 26 oktober 2022 een groot artikel van journalist Emile Kossen met daarboven 'In collegezaal op eieren lopen' en 'Zorgen over weerbaarheid studenten die steeds minder lijken te kunnen hebben'. Enkele citaten:
'Soms worden docenten bejegend alsof ze de studenten horen te behandelen als betalende klant. Arie van den Heuvel, tot voor kort leraar HBO recht, kreeg regelmatig de vraag van studenten of hij "niet kon regelen" dat er geen rekenopgaven in de tentamens kwamen. "Want die waren zo moeilijk. Maar zonder rekenen wordt het wel erg lastig om iets als het erfrecht toe te passen", verzucht hij.'
'De gevoeligheid onder studenten kan zelfs over iets kleins gaan als berichtjes op de telefoon: een zin afsluiten met een punt is wel heel stellig. Een duim-omhoog-emoji kan passief-agressief overkomen en emoji's met een donkere kleur mogen alleen gebruikt worden door niet-blanken.'
'"Het zijn de activisten die ook het leven van de docenten zuur willen maken, door te weigeren om bijvoorbeeld 'koloniale' boeken van 'witte' auteurs te bestuderen", zegt Coen de Jong, van wie deze week het boek Wokeland, hoe een radicale voorhoede vat kreeg op de samenleving verschijnt. "De activisten gaan vol op het orgel, anderen – ook veel docenten, die bang zijn om de tijdgeest niet te verstaan – lopen er achteraan."'
'Van de Gronings rechtenstudent David Jan mogen zijn generatiegenoten wel wat minder overgevoelig reageren. "Toen ik een jongen in een bar aansprak op vervelend gedrag, kreeg ik als antwoord: mijn moeder komt uit Indonesië, dus jij bent een racist. Volgens mij is dat geen manier om een discussie te voeren, of om weerbaarheid op te bouwen."'
_Enkele aanbevelingen
Lukianoff en Haidt wijzen erop dat het angstvallig vermijden van zaken waar men tegenop ziet of bang voor is de problemen niet oplost, maar juist groter maakt.
In plaats van te proberen studenten te beschermen tegen woorden en ideeën, die ze na de universiteit onvermijdelijk zullen tegenkomen, zouden universiteiten er volgens Lukianoff en Haidt alles aan moeten doen om de studenten te leren zich staande te houden in een wereld vol woorden en ideeën die ze niet kunnen beheersen.
Overheid, bestuurders, docenten en studenten hebben allemaal een rol te spelen bij het herstellen van de historische missie die universiteiten hebben, zo concluderen zij.
In plaats van te proberen studenten te beschermen tegen woorden en ideeën, die ze na de universiteit onvermijdelijk zullen tegenkomen, zouden universiteiten er volgens Lukianoff en Haidt alles aan moeten doen om de studenten te leren zich staande te houden in een wereld vol woorden en ideeën die ze niet kunnen beheersen.
Overheid, bestuurders, docenten en studenten hebben allemaal een rol te spelen bij het herstellen van de historische missie die universiteiten hebben, zo concluderen zij.
_Tot slot
Veel activistische studenten zijn tegen een diversiteit van opinies en perspectieven. Veel docenten voelen zich onvoldoende of in het geheel niet gesteund door het management en passen uit arren moede zelfcensuur toe. Vraag: Welke zichzelf respecterende democratie kan toestaan dat studenten bepalen dat opinies en perspectieven die afwijken van hun eigen opinies en perspectieven niet gehoord, gelezen, gezien mogen worden.
In mijn vorige artikel citeerde ik de historica Hanna Holborn Gray (1930). Ik geef u dat citaat nogmaals.
'Onderwijs moet niet bedoeld zijn om mensen op hun gemak te stellen, het is bedoeld om ze aan het denken te zetten. Van universiteiten mag worden verwacht dat ze de voorwaarden scheppen waarbinnen hard nadenken, en dus sterke onenigheid, onafhankelijk oordeel en het in twijfel trekken van hardnekkige veronderstellingen, kunnen gedijen in een omgeving van de grootste vrijheid.'
Waarom zouden de toespraken bij de opening van het collegejaar niet allemaal met dit citaat kunnen beginnen?
En waarom zouden management en docenten niet veel meer naar dit citaat gaan handelen dan ze nu doen?
De universiteit mag nooit 'safe space' worden als het over woorden, ideeën, onderwerpen, opinies en perspectieven gaat.
Conclusie: De universiteit moet weer 'onveilig' worden!
Hanna Holborn Gray