23 januari 2023
Is vrijheid blijheid? Podcast Facts to Act i.s.m. het Humanistisch Verbond, 15 oktober 2022
Een salongesprek over het thema vrijheid, met Alicja Gescinska, Josette Daemen en Martha Claeys
Op zaterdag 10 oktober modereerde filosofe Martha Claeys op het jaarlijkse Facts to Act-festival van het Hannah Arendt Instituut een salongesprek over het thema vrijheid, met als gesprekspartners filosofe en auteur Alicja Gescinska en politiek filosofe Josette Daemen.
In de aanloop naar het festival werd het thema als volgt aangekondigd:
'Vrijheid is in de moderne tijd een van de belangrijkste maatschappelijke waarden geworden. Het is een begrip dat vanuit vele invalshoeken kan worden benaderd en dat op heel verschillende wijzen kan worden geïnterpreteerd en gewaardeerd. Op het persoonlijke vlak is vrijheid de mogelijkheid om te handelen naar de eigen wil (voor zover die bestaat) en de eigen inzichten. In maatschappelijke zin gaat vrijheid over de mogelijkheid die burgers en groepen krijgen om deel te nemen aan het maatschappelijke, politieke en economische leven. Een belangrijk onderscheid daarbij is dat tussen negatieve en positieve vrijheid, respectievelijk te omschrijven als de vrijheid van invloed van anderen of van externe gegevens, en de vrijheid om zelf te kiezen en te handelen. Beide vrijheden hangen nauw samen en krijgen hun betekenis en invulling in die onderlinge verstrengeldheid.
Recente maatschappelijke crisissen en politieke ontwikkelingen zoals de bankencrisis, de vluchtelingencrisis(sen), de klimaatproblematiek, de coronapandemie, de oorlog in het oosten van Europa, het opkomende populisme of de aantasting van democratische principe en van de rechtsstaat, hebben het vrijheidsbegrip in zijn vele betekenissen en verschijningswijzen opnieuw sterk op de kaart gezet van de intellectuele reflectie en het publieke debat. De hoogste tijd dus voor een 'salongesprek' (en meer) over dit allesbehalve vanzelfsprekende maar levensbelangrijke concept.'
Facts to Act
Alicja Gescinska wordt meestal omschreven als een Pools-Belgische filosofe en auteur. Haar eigen levensloop galmt na in haar filosofische werk. Zij is verbonden aan de Universiteit van Buckingham, is vicevoorzitter van PEN Vlaanderen en fellow van de Vrije Universiteit Brussel. Zij publiceerde meerdere boeken, waaronder De verovering van de vrijheid (Lemniscaat, 2011), en is columniste in De Morgen.
Josette Daemen is politiek filosofe en promovenda aan het Instituut Politieke Wetenschap in Leiden. Voor haar huidige onderzoek bestudeert ze hoe onze (on)zekerheid over de toekomst zich verhoudt tot ethische kernwaarden als welzijn, vrijheid en gelijkheid.
Martha Claeys is doctor in de filosofie en is verbonden aan het Centrum voor Ethiek en het Centrum voor Europese Filosofie van de Universiteit Antwerpen. Zij publiceert in diverse gespecialiseerde en publieke media, geeft les, host en produceert een filosofische podcast, geeft lezingen en modereert. Zij werkt aan een Nederlandstalig boek over trots.
Martha Claeys en Lotte Spreeuwenberg (© Anne Lucassen)
De podcast maakt deel uit van de reeks filosofische podcasts gemaakt onder de noemer Kluwen, gehost en geproduceerd door Martha Claeys en Lotte Spreeuwenberg.
Is vrijheid blijheid? is het product van een samenwerking tussen het Hannah Arendt Instituut, het Humanistisch Verbond en de podcast Kluwen.
Luister hier naar de podcast.
Meer van Humanistisch Verbond