24 april 2019
Tegen de vrouwen
De Nederlandse auteur en hoogleraar aan de universiteit van Amsterdam, Abram De Swaan, publiceerde recent een boek met als titel: 'Tegen de vrouwen'. Hij heeft het onder meer over het actuele wereldwijde onbegrip van de samenleving tegenover vrouwen. “Mannen hebben het lang normaal gevonden dat hun vrouw stil bleef als zij aan het praten waren, dat ze hun ontbijt klaarmaakte, hun kinderen zoogde. Volgens De Swaan is in het uiterste westen van Europa de situatie aan het normaliseren, gelijkheid voor vrouwen. Emancipatie wordt aanvaard. Al blijft een rechtvaardige verdeling man/vrouw ook daar nog op vele plaatsen onduidelijk. In de politiek en business overheersen nog altijd mannen. De lonen zijn nog op veel niveaus ongelijk.
De rest van de wereld en volgens De Swaan vooral jihadisten en extreemrechtsen zijn allesbehalve aanhangers van de emancipatie. "Extreemrechts koestert zich graag in tekens en signalen die naar absolute macht verwijzen. En macht is voor hen synoniem aan mannen. Ook in Amerika stemmen bijvoorbeeld nog heel wat vrouwen overtuigd op iemand als Donald Trump, terwijl het voor iedereen duidelijk is dat Trump zich de absolute overheersende 'baas' voelt", aldus De Swaan.
De ergste situatie is natuurlijk die in landen waar de sharia, de islamitische wetstraditie, wordt toegepast. Zelf kom ik sinds 2002 veel in Afghanistan. De onderdrukking van de vrouw is schrijnend. De sharia zit er sinds de novemberovereenkomsten van 2001 na 9/11 met de EU en Amerika niet meer in de wet, maar wordt wel toegepast. Bijvoorbeeld 87% van de huwelijken worden nog meestal door de vaders gearrangeerd. Hier zou ik een lange lijst met ongelooflijke onrechtvaardigheden kunnen opsommen, maar misschien is een echt verhaal een beter voorbeeld. Sahar Gul ontmoette ik in een shelter in Kaboel, waar ze gelukkig werd ondergebracht. Met haar ogen neergeslagen, vertelde ze me haar verhaal:
Sahar Gul
Sahar Gul was twaalf, ze was een weeskind, haar ouders waren door een bom gedood. Sindsdien leefde ze met een broer samen bij een oom. Ze woonden in Badakhsham, een bergachtige streek in het noorden van Afghanistan. Sahar Gul ging niet naar school, maar zorgde voor het huishouden en de kippen. Haar broer die niet van plan was om in zijn nog jonge leven veel plaats te maken voor zijn zus, was meestal, behalve bij de schapen, bij vrienden te vinden.
Op een dag rammelde een man aan hun deur en vroeg Sahar Gul waar hij haar broer kon vinden. "Daar!", zei Sahar Gul, ze wees naar een groep jongens die wat verder langs de weg zaten. De man had een pak geld mee. Hij stapte naar het groepje en vroeg de broer apart te spreken. "Dat is het bedrag, 300 000 Afghani, (3500 euro) dat ik voor je zus wil betalen", zei de man, "roep er je oom bij."
De broer en oom aanvaardden de deal. Het geld was welkom en zo zou Sahar Gul de juiste status krijgen, die van een getrouwde, onderdanige vrouw. Korte tijd daarna werd Sahar Gul uitgehuwelijkt aan Sakhi, een dertigjarige man die al een vrouw en twee dochters had.
"Het is beter voor jou", troostte haar broer Sahar Gul, "hoe zou je anders ooit een toekomst hebben, wij hier zo alleen?"
Ze kwam terecht in Puli Khumi, in een huis waar ook de ouders van haar man en de rest van de familie woonden, schoonvader, schoonbroers en ooms. Ook een paar schoonzussen, verbitterde vrouwen en gulzige mannen. Zonder klagen deed Sahar Gul gehoorzaam het huishouden. Ze zag het als haar plicht. Haar maandstonden waren een heel prille gebeurtenis, ze wist eerst niet goed wat haar overkwam, kon er met niemand over praten. Ook niet met haar man. 's Avonds gooide hij haar op een matras, terwijl Sarah Gul het uitgilde van de schrik en soms probeerde de kamer uit te vluchten. Tot groot ongenoegen van de andere familieleden die zoveel verzet van zo'n ongehoorzaam jong meisje niet konden aanvaarden. Wie dacht ze wel dat ze was? Ze mocht blij zijn dat ze in zo'n gezin was terechtgekomen.
Omdat het onophoudelijke geschreeuw van Sahar Gul steeds meer op de zenuwen werkte, werd ze al eens goed afgeranseld. Schichtig kroop ze dan in een hoekje van de kamer, maar haar angst werkte uitdagend op de andere mannelijke familieleden en zette aan tot nog meer geweld. En uiteraard tot seksueel misbruik.
Het geschreeuw klonk over de lemen muren, verontrustte zelfs de buren. "Van waar komt dat geschreeuw?", vroeg een buurman, "kunnen we helpen?"
Het risico werd te groot. Het geweld nam niet af, vooral de schoonvader sloeg zijn kwaadaardige buien met plezier op Sahar Gul af. Maar om burenproblemen te voorkomen, had men haar in een kelder gestopt. Daar kon de joligheid van de mannen ongehinderd verder gaan, de mishandelingen werden een dagelijks ritueel. Het uittrekken van haar nagels en haar zwarte haar kon nu zonder getuigen rustig verder gaan. Sahar Gul moest op de grond slapen. Drie maanden verbleef ze in de kelder. Nu en dan kwam haar broer op bezoek, maar het verwonderde hem dat hij de laatste tijd zijn zus niet meer zag. De uitleg over haar afwezigheid verbaasde hem nog meer. Ze was altijd ergens op bezoek, maakte men hem wijs. Terwijl jonge vrouwen meestal niet buiten mogen komen. Hij werd hoe langer hoe achterdochtiger en ging uiteindelijk naar de politie. Op het nippertje kon de politie de uitgeputte Sahar Gul uit de kelder redden en naar het ziekenhuis brengen.
Vandaar werd ze veilig naar een ander huis gebracht. "Vertel mijn verhaal maar verder", zei ze toen ik haar opzocht. "Ik wil me later ook inzetten voor vrouwenrechten. Hier in Afghanistan."
Het is één verhaal, er zijn er helaas duizenden. Ja, er is nog veel werk om het niet 'tegen' de vrouwen, maar 'voor' de vrouwen te hebben. Op een correcte manier, uiteraard.
Meer van Jennie Vanlerberghe