13 februari 2024
Eureka Europa #7: Komaf met het dark web
De Europese Commissie heeft deze week de laatste hand gelegd aan een herziening en aanscherping van een richtlijn ter bestrijding van seksueel misbruik en uitbuiting van kinderen. Die dateert nog uit 2011, en is ondertussen goeddeels achterhaald, door de pandemie en door de pijlsnelle digitale ontwikkelingen. In juli 2020 legde de Commissie acht initiatieven voor om de juridische vervolging van kindmisbruikers waterdicht te maken en in de hele EU toe te passen. Op 6 februari is beslist om de verjaring van kindermisbruik zo goed als onmogelijk te maken en om meer zorg aan de opvang van misbruikte kinderen te besteden.
De cijfers zijn immers alarmerend. Werden in 2020 zowat een miljoen gevallen gerapporteerd, dan namen de meldingen op twee jaar tijd toe tot anderhalf miljoen. Eén kind op vijf blijkt geconfronteerd te zijn geweest met een vorm van seksueel misbruik. Drievierde van de misdaden gebeuren door vertrouwenspersonen (familieleden, coaches, priesters, leraars en zo meer). Er is geen sociaal verschil: alle lagen van de bevolking hebben ermee te maken. De risico's zijn fel gestegen doordat er veel meer van thuis uit werd gewerkt, en de internetmogelijkheden fors zijn toegenomen.
Daarom hebben twee vicevoorzitsters van de Commissie – Dubravka Šuica, bevoegd voor de kinderrechten, en Ylva Johansson van binnenlandse veiligheid, die ook mensensmokkel moet bestrijden – de definitie van het misdrijf tegen kinderen fors uitgebreid. Ook de gevaren van AI vallen voortaan onder misdaadvervolging.
Beiden beloven ook de strijd tegen pedofiele handboeken ongenadig op te drijven. In twee lidstaten zijn die al verboden, zij staan erop dat verbod zo snel mogelijk uit te breiden tot alle lidstaten. Die handboeken zijn echte handleidingen, vaak in het dark web, over hoe je kinderen kunt verleiden, hun vertrouwen kunt winnen, hoe ze te verkrachten naargelang de leeftijd (er zijn gevallen bekend van penetratie bij baby's van amper een maand oud), en hoe ze om te praten. Ze bevatten ook instructies en 'praktische voorbeelden'.
Om de plaag in te dijken zijn, zoals gezegd, ook de juridische vervolgingsmogelijkheden aanzienlijk uitgebreid. Verjaring wordt zo goed als onmogelijk, omdat slachtoffers alle tijd moeten krijgen om in het reine te geraken met wat hun is aangedaan, ook als hun klacht pas na twintig of dertig jaar wordt neergelegd.
Ten slotte moet de zorg voor de slachtoffers danig worden opgetrokken. Rechters dienen zich kindvriendelijk op te stellen tegenover misbruikte minderjarigen, en moeten zorgen voor opvang in een kindvriendelijke omgeving. Het voorbeeld moet Barnahus (Het Kinderhuis) zijn, een Europees initiatief dat misdaadonderzoek en kinderwelzijn aan elkaar koppelt, en alle bevoegde diensten onder één dak coördineert. Het ultieme doel is te verhinderen dat slachtoffers zich ook schuldig gaan voelen door onhandige ondervraging of gebrek aan inlevingsvermogen. Ook juridisch moet de omgeving kindvriendelijk blijven. Het accent moet verschuiven naar het voorkomen van misbruik, eerder dan naar bestraffing achteraf.
In maart 2024 zal de Commissie een aanbeveling voorstellen van volledig geïntegreerde stelsels van kinderbescherming. Daarmee wordt de bescherming opgedreven, zowel bij lichamelijk geweld als bij onlinemisbruik.
Meer van Lukas De Vos