Maar wat is dat dan, 'zich vrouw voelen'? Ik ben een man met een bepaald zelfbeeld dat in grote mate opaak blijft voor mezelf. Ik neem aan dat hoe ik me voel 'mannelijk' heet, in de taal die rondom mij gesproken wordt. Mogelijk voel ik me niet goed in mijn vel en gedraag ik me graag vrouwelijk, maar hoe kan ik weten dat ik me daarom een vrouw voel? Ik heb geen idee hoe het voelt een ander te zijn, laat staan een ander van een ander geslacht. En hoe zou het aanvoelen om noch het een noch het ander te zijn? Geen mens die het weet, wat niet wegneemt dat men zelfs daarvoor kan kiezen.
Behalve administratief is de genderkeuze geen formaliteit. Dat een keuze voor m of v 'officieel' bekrachtigd wordt, maakt dat het niet langer gaat om het welbevinden van een kleine minderheid, maar om een reset voor iedereen. Het betekent dat we allemaal anders moeten gaan denken over wie of wat we zijn, dat we anders naar onze kinderen moeten kijken en ook voor andere geliefden een nieuwe bril kunnen gebruiken. Ondergetekende leest elke dag een paar kranten, maar als hierover ooit een groot debat werd gevoerd, is mij dat toch ontgaan. Hoe en door wie werd dit allemaal beslist? Wat voor consensus bestaat hierover? Waar steunt dit nieuwe ethos op, behalve op de ideologieën van genderactivisten? Dit is geen pleidooi tegen om het even wat. Ik vind het prima dat mensen hun sociale en seksuele rol zo vrij mogelijk invullen, maar het stoort me dat rationele bedenkingen daarover achterhaald zouden zijn.

De Morgen van 14 februari 2024 heeft het over de tweede invulling. Er is naar verluidt een lange wachtrij voor genderbevestigende operaties (waarom heet dat overigens genderbevestigende en niet genderontkennende?). Journaliste Ann De Boeck linkt in dezelfde krant dit hangijzer aan de kostprijs voor psychische zorg, maar het punt is dat transoperaties geen psychische zorg zijn. Het zijn dure, moeilijke, medische oplossingen voor een psychologische conditie zonder veel garantie op succes. En bovendien nooit af. Uiteraard zijn er transmensen die als positief rolmodel kunnen dienen, maar is dat dan 'dankzij' of 'ondanks'. Iemand als minister De Sutter heeft een bijzondere job, is goed omringd, heeft sociaal aanzien, komt niets te kort … De mensen die aanschuiven voor een transtraject zijn vaak veel kwetsbaarder, zowel sociaal, psychologisch als financieel. De cijfers tonen dat zelfdoding ook bij transmensen te hoog blijft en dat een significant deel kiest voor detransitie. Het medicijn blijkt niet erg efficiënt.

Transities volgen op genderdysforie, een diagnose die pas in 2013 verscheen in de DSM (naslagwerk met de standaarddiagnoses voor psychologen). Dat is al tien jaar, maar de wetenschappelijke basis achter de term blijft zwak. De spectaculaire toename van zowel genderdysforie als van transmensen in de laatste decennia kan evenmin verklaard worden, al zijn er wel twee fenomenen die onmiskenbaar een rol spelen. De grootste aanwas wordt opgetekend bij jongeren, die niet toevallig (te) veel tijd doorbrengen op sociale media, waar ze algauw meelopen in ongefilterde verhalen die de typische, puberale onzekerheden moeten oplossen. Een tweede factor kunnen we de aanbodeconomie noemen: transities zijn technisch mogelijk en financieel haalbaar. Zeker als we weten dat we er via de gezondheidszorg allemaal aan meebetalen. Ook hier vraag ik me af wanneer en met wie dat debat gevoerd werd. Uiteraard heeft Jan Modaal geen medische expertise, maar gaat het hier niet over meer dan dat? De kopstukken van de betrokken afdeling in het UZ Gent zijn allicht geraadpleegd, maar zonder hun professionele kwaliteiten in vraag te stellen, twijfel ik aan objectiviteit als het over het politieke of financiële gaat. Een van hen is transman, een andere is geëngageerd lgbtq'er.

De krant De Morgen is progressief, wat wil zeggen dat ze met betrekking tot bepaalde evoluties gerust is in de goede uitkomst en dat ze die daarom graag wind in de zeilen blaast. Goed, maar een beetje meer kritische zin was in de twee artikels over gender die dag ver te zoeken.