22 oktober 2024
Arkprijs voor Aleksandr Skorobogatov
We reiken vandaag de 74e Arkprijs van het Vrije Woord uit. Het Arkcomité heeft in zijn vergadering van maart 2024 beslist Aleksandr Skorobogatov te bekronen voor het geëngageerde, met moed en overtuiging geschreven journalistieke werk dat hij over de oorlog in Oekraïne publiceert en voor de autobiografische geschriften die geen lezer onbewogen laten. De schrijfstijl is empathisch en indringend, de analyses zijn telkens weer diepgaand. De naam van de laureaat staat voortaan gegrift in de roemruchte Ark.
De nominatie en de bekroning van Skorobogatov passen volkomen in het opzet van de Arkprijs. De onderscheiding is ingesteld door Herman Teirlinck na ideologische discriminatie tegenover Marnix Gijsen in 1950. Dat wij méér dan zeventig jaar na de eerste bekroning – Christine D'haen – de intussen roemruchte en in deze ontwrichtende tijd zo belangrijke prijs uitreiken in het huis van Herman Teirlinck in Beersel versterkt de symboliek. Nadat vele jaren de Ark-festiviteiten plaatsvonden in de kapel van De Zwarte Panter in Antwerpen, in de bijzondere gastvrijheid van galeriehouder Adriaan Raemdonck, is het de vijfde keer dat de bekroonde wordt gevierd op deze literair-historische plek in Vlaams-Brabant. Na Jozef Deleu (2020), Caroline Pauwels (2021), Peter Verhelst (2022) en Ruth Lasters (2023) ontvangt Skorobogatov (Grodno, Wit-Rusland, 1963) in het Huis van Teirlinck het bijzondere eerbewijs voor de ongebondenheid van spreken en schrijven, het gebruik van het vrije woord. Hij is de auteur van Sergeant Bertrand (1991), Audiëntie bij de vorst (1994), Aarde zonder water (2002), Portret van een onbekend meisje (2015), Cocaïne (2017) en De Wasbeer (2020). Vorig jaar verscheen Oorlogskronieken. Verhalen uit Belarus, Rusland en Oekraïne (2023), een bundel met verzamelde opinieteksten die eerst zijn gepubliceerd in De Standaard en NRC. In NRC is de schrijver-journalist wel eens de naar Vlaanderen geëmigreerde Oekraïens-Russische schrijver Michail Boelgakov (1891-1940) genoemd. Het werk van Skorobogatov is in vele talen vertaald.
De stichting Arkcomité van het Vrije Woord heeft als doelstelling de bevordering van de 'Nederlandse cultuur' en de verdediging van de vrije meningsuiting. De stichting zet de taak voort van de redactie van het Nieuw Vlaams Tijdschrift, toen vooral literaire schrijvers zijn bekroond. Aleksandr (Sasja) Skorobogatov bevindt zich in een exquis gezelschap.
Tijdens de juryberaadslaging over de nominaties wordt doorgaans stevig gedebatteerd over organisaties en personen die op het publieke forum opkomen voor maatschappelijk relevante thema's, veelal in de contramine en in weinig benijdenswaardige en meestal gecontesteerde omstandigheden. Zij nemen het woord in de publieke ruimte en spreken vrank en vrij. De lezer van de door Lukas De Vos samengestelde brochure kan verder in deze feestbundel het juryverslag lezen.
Alle criteria en overwegingen die het Arkcomité steeds in ogenschouw neemt bij bekroningen, zijn verenigd in de Arkprijs voor Aleksandr Skorobogatov.
(Foto bovenaan © Thierry Geenen)
Meer van Yves T'Sjoen