19 september 2025
In memoriam Maurice Weyembergh (1937–2025)
Met diepe droefheid melden wij het overlijden van Maurice Weyembergh, emeritus professor filosofie van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en de Université libre de Bruxelles (ULB), op 11 september 2025 in Oudergem. Hij werd 88 jaar.
Geboren op 7 juli 1937 in Brussel, groeide Maurice Weyembergh uit tot een van de meest invloedrijke en gerespecteerde denkers van zijn generatie. Zijn academische loopbaan werd gekenmerkt door een uitzonderlijke intellectuele diepgang, een passie voor het onderwijs en een onwankelbare toewijding aan de filosofie. Hij inspireerde generaties studenten met zijn heldere en gepassioneerde colleges over onder meer Nietzsche, Heidegger, Camus, … en reeds in het begin van de jaren ’80 gaf hij les over Hannah Arendt.
Weyembergh genoot internationale erkenning als een van de grootste kenners van Albert Camus. Zijn expertise leidde ertoe dat hij mocht meewerken aan de prestigieuze Bibliothèque de la Pléiade van uitgeverij Gallimard, waar hij bijdroeg aan de uitgave van het vierdelige verzamelde werk van Camus . Daarnaast was hij medeauteur van de Dictionnaire Albert Camus, een standaardwerk voor Camus-studies.
Tijdens de uitvaartplechtigheid op 16 september 2025 in het crematorium van Ukkel, nam Jef Van Bellingen (emeritus professor filosofie van de VUB), op een waardige en adequate manier afscheid van zijn vriend en promotor. We mochten zijn toespraak integraal publiceren op deze site.
_Afscheidsrede door Jef Van Bellingen
Beste Anne, Clara, Lily, geachte familie, beste Jutta, vrienden, kennissen en collega’s
Met droefheid en weemoed in het hart, maar ook met ingetogen vreugde om zoveel mooie herinneringen, sta ik hier naast een overleden vriend. Ik wil vooral mijn dankbaarheid uitdrukken voor hem die mij zoveel heeft gegeven. Ik doe dit tevens in naam van de zovele studenten die professor Weyembergh gedurende zijn lange carrière heeft gevormd.
Ruim 50 jaar geleden, in het academiejaar 1974-1975, heb ik prof. Weyembergh voor het eerst ontmoet in een seminarielokaal aan de Buyllaan, als student in de filosofie aan de VUB. En professor was hij in de beste betekenis van het woord: iemand met autoriteit, naar wie je opkeek, competent in zijn vak, toegewijd, groot pedagoog met perfect voorbereide colleges, streng, in de eerste plaats voor zichzelf in het vervullen van zijn opdracht. Veel heeft hij bijgedragen tot de uitbouw van de afdeling wijsbegeerte tot een respectabele en, ook buiten de VUB gerespecteerde opleiding.
Verschillende doctors zijn onder zijn leiding gepromoveerd en doceren nu aan de VUB of andere universiteiten.
De fundamentele problemen van de politieke filosofie, in de ruime zin, waren bij uitstek zijn domein: de essentie van het politieke, het probleem van geweld, oorlog en terrorisme, democratie en totalitarisme, het fenomeen van concentratie- en vernietigingskampen, de rol van ideologie, Verlichting en anti-Verlichting, de groeiende impact van technologische ontwikkelingen. Ook heeft hij de studie aangemoedigd van belangrijke auteurs die nu volop in de belangstelling staan, maar waaraan toen nauwelijks aandacht werd besteed: Hannah Arendt, Carl Schmitt, René Girard, om er maar enkelen te noemen. En niet te vergeten: hij was de internationaal erkende en gewaardeerde specialist van Albert Camus. Uit deze schat hebben zijn studenten zich mogen verrijken! Talrijke publicaties zijn tevens het resultaat van jaren onverdroten intellectuele arbeid.
De ethos van waaruit prof. Weyembergh doceerde was klaar en duidelijk: jonge mensen vormen tot zelfstandig kritisch denkende geesten. Hij verkondigde niet WAT de student moest denken, maar leerde HOE zich over de grote filosofische vragen een gefundeerde menig te vormen door een grondige studie van grote auteurs.
In de loop der jaren groeide tussen ons een vriendschap die mij de mens Maurice in zijn volle rijkdom leerde kennen: de toegewijde vader en grootvader, de sportieve sportliefhebber, grote kenner van muziek en kunst met een enorme belezenheid in de wereldliteratuur, liefhebber van rosé wijn en vooral een trouwe vriend in zijn uitgelezen vriendenkring, vol tederheid voor zijn dierbaren en geliefden, een sterk karakter, een wijs mens.
Jacques en ik hadden met Maurice afgesproken om elkaar vorige donderdag (11 september) te ontmoeten. Niemand van ons wist dat het lot die dag een andere afspraak voor Maurice had gepland. We hebben mekaar niet meer kunnen zien. Die dag is Maurice vertrokken naar het eeuwige, onbekende Ene …
‘Il y a deux formes de l’amitié, la rencontre et la séparation. Elles sont indissolubles. Elles enferment toutes deux le même bien, le bien unique, l’amitié.’ (Simone Weil)
Het is mooi geweest, vaarwel goede vriend Maurice, bedankt!