11 december 2019
Een oudere dame is géén 'besje'!
Onlangs zei een politicus dat hij een 'oud madammeke' was tegengekomen. Merkwaardig genoeg, kwam hij geen 'oud meneerke' tegen – ik vermoed dat hij denkt met een vrouwelijk voorbeeld meer impact te hebben wanneer je een op het gemoed effect hebbend statement wil maken. Als dat wel het geval was geweest, kan men er zonder gevaar het nuchtere hoofd op verwedden dat hij het dan gewoon over een oude man had gehad. Zijn 'oud madammeke' kan men helaas toevoegen aan de behoorlijk lange reeks verkleinwoorden die de laatste maanden voortdurend opdoken in diverse kranten. Journalisten halen ze spontaan uit de woordkast wanneer ze het over oudere vrouwen hebben: 'mijn moeder van 90 zat op haar knietjes in de tuin te wieden', 'dat waren allemaal omaatjes', 'het oude besje', 'het 88-jarig omaatje', 'de kwieke bommaatjes vonden het best vermakelijk' …
Die 'verkleinwoordjes' springen bij het lezen van de artikels even spontaan in het oog zoals dt-fouten. Over dit laatste kan men toegeven dat een al te rigide houding tegenover deze taalmissers betweterig is én bovendien ergerlijk overkomt wanneer men de overtreder er – weliswaar schoorvoetend – op wijst. Meestal probeer je die fouten dus wijselijk te negeren. Wat de benamingen van oudere dames betreft, is echter kordate onverbiddelijkheid de enige correcte houding. De overtreders moeten consequent verzocht worden te stoppen met die vrouwonvriendelijke gewoonte. Hierin is enige intolerantie gerechtvaardigd. We worden allemaal ouder. Kunnen journalisten, columnisten, politici en alle anderen zich daar alstublieft bewust van zijn en voortaan de -je's en de- tje's in hun pen laten zitten of op het puntje van hun tong laten liggen wanneer ze de vrouwelijke helft onder de ouderen beschrijven?
Om even de onnavolgbare Helen Mirren te citeren: "You die young, or you get old. There is nothing in between! You may as well enjoy it." Zijn we akkoord dat dat enkel zal lukken wanneer oudere dames als volwaardig aanzien én aangesproken worden? Voor de spiegel beseft iedereen dat de tijd het lichaam onherroepelijk onderhevig maakt aan verval. Maar dat wil niet zeggen dat men zich in het hoofd niet jong en helder kan voelen en betekent evenmin dat men niet meer tot rationeel denken en handelen in staat is. Dat geldt zowel voor vrouwen als voor mannen. Het is dus niet omdat men een tachtigjarige vrouw is dat men moet behandeld worden als was men weer tot het niveau van een driejarige kleuter gedaald. Evenals wijze, oude mannen zijn er ook grijze, wijze vrouwen.
Oudere dames 'besjes' noemen, getuigt bijgevolg van gebrek aan inleving, het bestempelt hen als 'niet meer van tel', categoriseert hen als 'quantité négligeable'. Terwijl veel oudere vrouwen vaten vol wijsheid zijn.
Het is dus een kwestie van respect, hoffelijkheid en elementaire beleefdheid. Niet alleen de journalisten verdienen een veeg uit de pan. Ook zorgverleners maken er zich schuldig aan. Oudere vrouwen – evenals mannen, trouwens – worden met de regelmaat van de klok denigrerend aangesproken. Het krijgen van rimpels is níét omgekeerd evenredig met het dalen van de geestesvermogens. Alsof men simultaan met het verouderen van de buitenkant automatisch ook in het brein helderheid en spitsheid verliest.
Dus, dames, laten we afspreken, ook al ben je altijd minzaam, zachtaardig, vredelievend en begripvol geweest, tolereer het niet. Zet de betuttelende belagers zonder pardon op hun plaats. Reageer op een bij jou passende wijze, met zachte woorden of eerder vermanend. Maar laat het niet passeren.
Meer van Sophia De Wolf