18 november 2020
Mag het iets meer zijn? Vrijzinnig humanisme op de barricaden …
Het Humanistisch Verbond is op zoek naar kandidaten die in aanmerking komen voor de tweejaarlijkse Prijs Vrijzinnig Humanisme. Ieder (bestuurs)lid kan namen aanleveren van personen of organisaties die voldoen aan de criteria. Van dat recht heb ik zonet voor de eerste keer gebruikgemaakt. En mijn keuze is op een vrouw gevallen. Niet omdat ik nu absoluut vind dat het een vrouw moet zijn die het bijbehorende kunstwerk mee naar huis mag nemen, maar omdat haar naam spontaan naar boven borrelde en omdat het mijn aanvoelen is dat de vier voorwaarden waaraan de laureaat moet voldoen deze kandidate passen zoals een speciaal op háár maat gesneden jas. Ik heb er niet eens de gevraagde argumentatie bijgeleverd. Haar boeiende beschouwingen en haar consequent volgehouden vrijzinnig-humanistische levenshouding zijn meer dan genoegzaam bekend. Althans toch vooral in de 'eigen' kringen. En met eigen kringen bedoel ik de boeiende en wonderlijke weerslag van de wereld zoals ik hem hier tegenkom op deze aantrekkelijke site en in Het Vrije Woord of De Geus. Een wereld die bulkt van rationalisme, maar evengoed van empathie en emotie. Waardevol en betrokken. Echter, naar mijn mening, ook nog wat te veel gesloten en besloten in eigen parochie.
Daarom vroeg ik me af of we niet wat nadrukkelijker moeten uitbreken. Mag het iets meer zijn?
Vrijzinnig humanisten zijn nieuwsgiering, vergaren kennis, verdedigen hun standpunten en staan op hun sterke strepen. En streven ernaar zo consequent mogelijk de vooropgestelde levenshouding in de praktijk te brengen. Of hebben althans die intentie. Want we zijn tenslotte ook maar mensen met zwakheden en mankementen. Ook maar mensen die de existentiële levensvragen zo goed mogelijk proberen te beantwoorden. En die al eens struikelen of blijven haperen. Niets menselijks is ons vreemd.
Overhellen naar bescheidenheid of terughoudendheid is echter allerminst nodig. Immers, standpunten worden goed onderbouwd, de artikels hier blinken uit in degelijkheid en originaliteit. Intelligente heren en dames leggen hun wetenschappelijke expertise bloot. Een exquis gezelschap dus. Hun bijdragen zijn divers, lezenswaardig, verruimend, een bron van inspiratie. Kwintessens is tof en superinteressant, ik lees bijna alles.
Maar zou ik ook, zoals hierboven al even aangehaald, een kleine knuppel in ons vrijzinnige hoenderhok mogen gooien? Mag ik even de lastige luis in de pels zijn? Even wat hard zijn, uit liefde en genegenheid?
Prijs Vrijzinnig Humanisme
Mag het dus iets meer zijn? Waarom wordt uit die mooie, oprechte, goed neergeschreven opvattingen en de wetenschappelijke waarheden die in overvloed op Kwintessens te vinden zijn niet wat vaker een tekst gepuurd en in de openbaarheid gegooid? Waarom wordt het humane gedachtegoed niet nog wat meer en enigszins stringent verspreid? Waarom worden die stevige standpunten niet wat regelmatiger op bevattelijke wijze op de samenleving losgelaten via radio, tv en kranten? Waarom toont het Humanistisch Verbond (of bij uitbreiding het georganiseerde vrijzinnig humanisme in Vlaanderen) niet eveneens ook aan de bredere buitenwereld, als bewijs van empathie en betrokkenheid, zijn verontwaardiging over misstoestanden, doorgedreven anti-intellectualisme, de aanvallen op de waarheid en die op de schending van de mensenrechten? Waarom gaan we niet wat meer activistisch aan de slag, nationaal én lokaal?
We beleven een bijzondere periode. Vrijzinnig humanisten zijn goed geplaatst om met hun waardevolle visie hun doordachte kijk op de gang van zaken openbaar te maken. Alle geschreven pers af en toe tegelijkertijd bestoken met hetzelfde opinieartikel, hierdoor de aandacht van politici trekken en het grote publiek sensibiliseren. Polariserende partijpolitiek afkeuren. Manipulaties ontmaskeren. De noden van de zwaksten en de rechten van de minst gewaardeerde maar essentiële groepen voluit verdedigen. Opbouwende kritiek leveren op zaken die overduidelijk fout lopen in een steeds minder egalitair wordende maatschappij.
Met al die kwaliteitsvolle bagage die hier overvloedig voorhanden is moet dat toch mogelijk zijn? Met een humanistische insteek moet de juiste richting toch kunnen worden aangeduid? De samenleving een beetje porren en voor wat nudging zorgen, het past het vrijzinnig humanisme toch als gegoten?
Excuses. Mijn gedachten gingen even met me aan de haal, meegesleept door het lezen van de criteria. Die we dus als Humanistisch Verbond op alle niveaus zélf kunnen nastreven, alsook elk individueel lid in de miniversie ervan. Maar wie komt nu in aanmerking voor de Prijs Vrijzinnig Humanisme? Dát was de vraag. Wie past in het rijtje van Marleen Temmerman, Wim Distelmans, Johan Braeckman? Ik ben benieuwd. Ik vermoed evenwel sterk dat de heel erg bij de samenleving betrokken vrouw die de Prijs volgens mij verdient het grotendeels met me eens zal zijn dat onze waardevolle visie de wijde wereld in moet. Denk ik. Of, neen, wacht, ik ben er zo goed als zeker van.
Meer van Sophia De Wolf