Kwintessens
Geschreven door Fons Mariën
  • 4923 keer bekeken
  • minuten leestijd
  • Reacties

27 september 2021 Boekverbranding anno 2019
Zeer onlangs maakte Radio Canada bekend dat in de Canadese provincie Ontario een boekverbranding plaatsvond in 2019. Het gaat om boeken die de inheemse bevolking (indianen) negatief voorstellen. Het initiatief kwam van de Conseil scolaire catholique Providence, die een commissie in het leven riep om de boeken in hun schoolbibliotheken met dat oogpunt onder de loep te nemen. Bij het comité waren vertegenwoordigers van de scholenraad en van de inheemse bevolking.
De betrokken scholenkoepel omvat in totaal een dertigtal scholen met zo'n 10 000 leerlingen. Het comité onderzocht de boeken in de schoolbibliotheken, met name honderden (kinder)boeken werden geanalyseerd op zoek naar uitlatingen waarin men de 'First Nations' negatief of stereotiep afschilderde. Het resultaat was een document van 165 pagina's met titels die verwijderd moesten worden en informatie om welke redenen dat moest gebeuren. Radio Canada kon de hand leggen op het document: 155 titels moesten verdwijnen, 152 mochten blijven en nog een tweehonderdtal moest worden geëvalueerd. In totaal werden al meer dan 4700 boeken verwijderd uit de schoolbibliotheken. Daarvan werd een dertigtal boeken verbrand, andere werden weggegooid. De as van de verbrande boeken diende als meststof voor bomen. Deze actie moest ook beschouwd worden als symbolisch: iets 'negatiefs' (de 'racistische' of stereotiepe inhoud) werd gerecycleerd in iets 'positiefs'. Het geheel werd gezien als een 'zuiveringsceremonie met vuur': de as werd aan de aarde teruggeschonken.
Het plan om dergelijke boekverbrandingen in alle scholen te houden, werd uitgesteld door de corona-epidemie en uit vrees voor protest. Nu de actie bekend is geraakt, zijn er al geschokte reacties van Canadese politici en van enkele getroffen auteurs. De Canadese premier Justin Trudeau betreurde de boekverbranding, maar stelde ook dat het niet aan de niet-inheemse bevolking is om te zeggen hoe inheemsen moeten reageren op racisme en stereotypen.
De reden waarom dit nieuws ook bij ons is doorgedrongen (zij het in beperkte mate), is dat enkele bekende stripalbums mee werden verbrand. Het gaat om Kuifje in Amerika, De Zonnetempel, Asterix en de indianen (met een seksistische voorstelling van een indiaantje dat verliefd wordt op Obelix) en om enkele albums van Lucky Luke. In sommige gevallen volstaat het woord 'roodhuid' om in aanmerking te komen voor verwijdering. Ook het Hergé Genootschap besteedde al aandacht aan dit nieuwsfeit. Reeds eerder werd geprobeerd Kuifje in Amerika te bannen om de racistische inhoud, wat niet gelukt is. Het genootschap betreurt de actie en legt er de nadruk op dat deze albums in een andere tijd tot stand zijn gekomen. Het voegt eraan toe: 'Een inleidende tekst in de albums om informatie te geven over het ontstaan van de albums en de denkbeelden die destijds leefden bij een groot deel van de mensen in het Westen, en met een waarschuwing aan de lezers lijkt me een goede stap', zo schrijft Roger Klaassen op de website van het Hergé Genootschap.
Het is duidelijk dat de geest waarin deze 'zuiveringsactie' tot stand kwam, erg gelieerd is met het wokedenken, de politieke correctheid (in het kwadraat) en de hedendaagse cancelcultuur. Er is een generatie activisten opgestaan die niet terugdeinzen voor allerlei vormen van censuur. Op Wikipedia lezen we: 'Boekverbranding, biblioclasme of libricide is een verschijnsel van alle tijden, waarbij de verbranders onwelgevallige boeken, geschreven teksten en mediadragers meestal publiekelijk en ritueel verbranden. Het motief voor boekverbranding komt neer op censuur op morele, religieuze en politieke gronden'. Er volgt een lange lijst van voorbeelden uit de geschiedenis. Iedereen denkt spontaan aan de boekverbrandingen van de nazi's, maar zij zijn duidelijk niet de enige boekverbranders. De boekverbranding anno 2019 getuigt van een gebrek aan visie op hoe je om kan gaan met inhouden waaraan sommigen aanstoot nemen. Tegen een woord kan men een wederwoord plaatsen, zo krijg je een discussie die tot nieuwe inzichten kan leiden. Zoals het inzicht dat in andere tijden andere opvattingen leefden en dat dat veranderd is door een proces van voortschrijdend inzicht. Censuur is een teken van zwakheid en kan enkel gebruikt worden om oproepen tot geweld de pas af te snijden. Maar we hebben te maken met activisten die in bepaalde termen ook al een vorm van geweld zien (denk aan de zogenaamde microagressies) en die niet terugdeinzen voor censuur. De verdere evolutie van dit wokedenken moeten we nauwlettend en kritisch in de gaten houden.
Kwintessens
Fons Mariën is auteur van 'Ik ben geen witte man. Over racisme en woke-activisme', uitgave in de reeks Kwintessens-cahiers.
_Fons Mariën Auteur
Meer van Fons Mariën

_Recent nieuws

Bekijk alle nieuwe berichten

_Populair nieuws

Bekijk meer populair nieuws