10 december 2024
Allah n’a rien à faire dans ma classe
De ondertitel van dit recent verschenen boek luidt: ‘Enquête sur la solitude des profs face à la montée de l’islamisme’. Ik ben op de hoogte van het bestaan van dit boek door een bericht op Facebook in november jongstleden: een boekvoorstelling in Fnac in Brussel werd afgelast na bedreigingen aan het adres van het personeel. Reden temeer om dit verontrustende boek, dat op heden alleen in het Frans beschikbaar is, te lezen.
Moslimleerlingen die tijdens een schooluitstap weigeren om een kathedraal, de beroemde Notre Dame in Parijs, binnen te gaan. Leerlingen die weigeren iemand van het andere geslacht een hand te geven. Leerlingen die tijdens de ramadan weigeren om naast een meisje in de klas te zitten. Leerlingen die bepaalde vakinhouden, zoals de evolutietheorie, betwisten. Leerling-verpleegkundigen die veel kabaal maken omdat de leerkracht termen als vulva en penis gebruikt tijdens een les over seksuele opvoeding. Leerlingen die het schoolreglement betwisten, meer bepaald als het gaat om het verbod op religieuze tekens, in casu vooral meisjes die in alle omstandigheden de hoofddoek willen dragen. Meisjes-leerlingen die weigeren deel te nemen aan de zwemlessen, terwijl dat nochtans verplicht is als schoolse activiteit. Meisjes-leerlingen die niet mee willen op een schooluitstap omdat ze geen hoofddoek mogen dragen.
Het zijn slechts enkele voorbeelden van conflictueuze situaties waarmee leerkrachten te maken krijgen. De auteurs van dit boek, Laurence D’Hondt en Jean-Pierre Martin, hebben zulke voorbeelden vernomen tijdens hun talrijke gesprekken met leerkrachten in het Franstalig onderwijs in Brussel en Wallonië. Het gaat hier telkens om voorvallen van de laatste jaren die een toename van de invloed van het islamisme op moslimleerlingen laten zien.
De auteurs zijn niet van de minste: Jean-Pierre Martin was verslaggever in het Midden-Oosten en centraal Afrika. Laurence D’Hondt is onafhankelijk journaliste en auteur en tevens regisseur van documentaires waaronder Les Justes Turcs, un trop long silence.
Voor dit boek over de toenemende invloed van het islamisme in scholen hebben ze inderdaad veel leerkrachten gesproken. Die geven les op verschillende niveau’s en in verschillende netten (zowel het vrij onderwijs als de officiële scholen), zowel in Brussel als in Wallonië. Ze stellen vast dat de leerkrachten een soort eenzaamheid ervaren: vaak krijgen ze geen steun van de directie, de vakbonden of collega’s als ze problemen van deze aard rapporteren. Tegelijk blijkt er een grote behoefte bij hen te bestaan om over deze problemen te praten, zo blijkt uit de talrijke gesprekken die de auteurs hadden.
De twee auteurs beperken zich in dit boek niet tot de weergave van die gesprekken. In een aantal meer theoretische hoofdstukken schrijven ze over de rol van de moslimbroeders, het onderscheid met het salafisme. De school is een doelwit bij uitstek van deze groepen. De verspreiding van de hoofddoek, en de abaya is een duidelijke uiting van het toenemende islamisme. De hoofddoek is dus geen onschuldig kledingstuk. Ook het verschil tussen de neutraliteit (België) en de “laicité” (Frankrijk) komt uitgebreid aan bod. Het gaat tevens over de standpunten hiertegenover, met enerzijds de verdediging van de neutraliteit en anderzijds het meer woke standpunt dat vooral kijkt naar mogelijke discriminatie van minderheden en zich meer beroept op de godsdienstvrijheid. Al deze theoretische discussies worden in dit boek uitgebreid toegelicht.
Het blijft niet bij casuistiek of anekdotische verhalen van leraars. De auteurs zoeken ook naar meer systematische onderzoeken op dit vlak, zowel in België als in Frankrijk. Deze onderzoeken wijzen op een onderbouwing met cijfergegevens van de individuele verhalen. Daarbij komt zelfs de situatie in Vlaanderen aan bod en verwijzen ze bijvoorbeeld naar iemand als Karin Heremans, directrice van het Koninklijk Atheneum in Antwerpen en expert radicalisering. Met deze onderzoeksgegevens, hoe beperkt ze ook moge zijn, onderbouwen ze de individuele verhalen van leerkrachten.
Kortom, dit is een belangwekkend boek dat verontrustende evoluties in ons onderwijs aankaart. Aangezien deze scholieren de toekomst zijn, is het van belang deze evoluties nauwlettend in het oog te houden.
Fons Mariën
Meer van Fons Mariën
Fons Mariën