15 december 2024
Een kleine filosofie van grote emoties
Ignaas Devisch opent de reeks ‘Een kleine filosofie van grote emoties’ met zijn essay over emoties in het algemeen.
In deze reeks zijn er verder essays opgenomen van Barbara Sarafian over Begeerte, van Barbara Baert over Enthousiasme, van Saskia De Coster over Jaloezie en van Erwin Mortier over Liefde. Het zijn fijne werkjes van elk ongeveer 100 pagina’s waarin de auteur een emotie kiest om die voluit te verkennen en te beleven.
Ignaas Devisch tekent de kracht van de stilzwijgende emotie. Hij start met het eenvoudige handgebaar dat hij zag bij zijn ruwe grootvader. Die aait op zo’n innige wijze de haren van zijn overleden vrouw dat Ignaas er verbaast naar moet kijken. Deze stille emotie staat in tegenstelling met de wijze hoe mensen tegenwoordig hun gevoelens uiten. Hoe is deze evolutie tot stand gekomen en hoe staan we daar tegenover?
Dit essay is een zoektocht in een wereld vol van emoties. Iemand die tegenwoordig zijn emotie niet toont, wordt als afstandelijk aanzien terwijl vroeger het tonen van emoties net een teken van zwakheid was. Emoties beïnvloeden niet enkel het dagelijks leven, maar dringen zelfs door in het politiek bestel. Devisch stelt vast dat dit gepaard gaat met de verschuiving van een zwijg- naar een spreekcultuur. De sociale media dringen tegenwoordig binnen in het privéleven van hun gebruikers. Alles dient bespreekbaar te zijn terwijl het vroeger regel was dat je je gevoelsleven voor jezelf hield.
Die tweedeling bestond ook in de filosofie waar de ratio op zoek was naar de waarheid terwijl emoties eerder voor een blokkering zorgden. De vroegere filosofie keek dan ook neer op emoties en miskende ze zelfs. De fenomenologie in de 19e eeuw zorgde hierin voor een doorbraak. De nadruk werd gelegd op het belang van de alledaagse leefwereld en de ervaringskennis die we daarin opdoen als reactie op het verwerven van kennis door er afstand van te nemen.
Devisch stelt vast dat het beleven van emoties evolueert, ze zijn zowel plaats- als tijdsgebonden. Emoties zijn geen teken van machteloosheid maar horen nu eenmaal bij de tragiek van het leven, zowel in de goede momenten als in de slechte. Emotie is een gemoedsbeweging en zonder emoties zou er geen gemeenschapsleven mogelijk zijn. Gevoelens bepalen immers hoe we de wereld ervaren en erop reageren. Elke emotie is belangrijk voor het individu en bepaalt zijn verhouding tot de omliggende wereld. Er is geen rangorde, ze kunnen enkel oppervlakkig of intens zijn.
Met dit uitgewerkt essay over emoties toont Devisch het belang ervan aan. Meer dan vroeger spelen emoties nu een rol in het openbare én het privéleven. Hoewel we denken dat we allemaal vrij zijn in ons doen en laten, zijn er nog nooit zoveel zelfhulpboeken verschenen of cursussen ingericht door coaches die zeggen hoe we moeten leven.
Devisch toont met Een kleine filosofie van grote emoties aan hoe belangrijk het wel is om die emoties te uiten en erover na te denken. Het kan je helpen de wereld en zijn bewoners beter te begrijpen.
Paul Van Aelst
Meer van Paul Van Aelst
Paul Van Aelst
