16 oktober 2025
Maak kennis met Laozi
Met deze uitmuntende vertaling van de aforistische wijsheid van Laozi is dit werk een bron van spiritualiteit.
Jan De Meyer (°Gent, 1961) is een Belgisch sinoloog en vertaler van klassieke Chinese teksten. Hij studeerde van 1979 tot 1983 aan de Universiteit Gent en van 1984 tot 1986 aan de Fudan-universiteit van Shanghai. Aan de Universiteit Gent promoveerde hij op de politieke filosofie van Luo Yin. Daarna was hij verbonden aan het Sinologisch Instituut van de Universiteit Leiden, doceerde niet-westerse wijsbegeerte aan de UGent en was gastprofessor aan de KU Leuven. De Meyer publiceerde vertaalde gedichten en richtte in 1995 mee Het Trage Vuur op, een tijdschrift voor Chinese literatuur. Hij vertaalde de taoïstische klassieken Liezi en Wunengzi.
Het werk Maak kennis met Laozi begint met een informatieve inleiding door Jan De Meyer. In het kort schetst hij het tijdperk van de auteur en de ontstaansgeschiedenis van het compacte werk. Hij wijst op de uiteenlopende problemen die bij de vertaling van een klassieke Chinese tekst opdoemen. Naast het vertalen komen daar nog het begrijpen en interpreteren van de stukken bovenop. Daarenboven zijn er vele, verschillende versies van deze teksten in omloop.
Voor de oorsprong van het origineel moeten we zowat 23 eeuwen in de tijd teruggaan. Het korte werk was bekend onder de naam van Laozi. Een figuur waarover weinig geweten is. Begrijpelijk, want de echte daoïst is niet gesteld op roem en geeft zijn identiteit niet prijs. Hij zou een oudere tijdgenoot van Confucius zijn geweest en was archivaris aan het koninklijk hof van de Zhou-dynastie (ca. 1.000 tot 200 vot). Hierdoor had hij kennis van de oude literatuur waarvan hij profiteerde om het Schrift van de Weg en de Kracht samen te stellen.
Het hele werk bestaat uit 80 verschillende items. Sommige zijn amper een paar regels lang. De Meyer vertaalde ze zonder er commentaar bij te leveren. Toch staan er achteraan voor een aantal hoofdstukjes “Toelichting bij individuele paragrafen”. Voor zowat 27 ervan vond De Meyer het nuttig om een woordje uitleg of verheldering mee te geven.
De vertaling is duidelijk en strikt begrijpelijk. Het moet een monnikenwerk geweest zijn om de originele Chinese teksten om te zetten in vlot leesbaar Nederlands. De bondigheid van de items is bewaard gebleven en nopen de lezer om de woorden te laten bezinken en langzaam te laten insijpelen. Ze staan duidelijk in tegenstelling van de huidige jachtige levenswijze. Een manier kan zijn om telkens een voorbeeld in de hedendaagse politiek te zoeken. Het resultaat is verrassend.
Maak kennis met Laozi is in die optiek een inspirerend werk. De cryptische taal suggereert een eigen universaliteit waarvan het boek een verlengde is. Laozi schrijft immers zelf (item 70): “Zij die mij begrijpen zijn schaars”.
Paul Van Aelst
