27 november 2025
De wereld volgens Noord-Korea
Remco Breuker promoveerde in 2006 aan de Universiteit Leiden op een studie over Middeleeuws Korea. Sinds 2011 is hij hoogleraar Koreastudies in Leiden. Hij heeft verschillende boeken over beide Korea’s geschreven en kan beschouwd worden als de Korea-kenner bij uitstek.
Het Westen heeft doorgaans een dubbel beeld van Noord-Korea. Deze staat jaagt angst aan met zijn verre afstandsraketten, kernwapens, meedogenloze repressie met martelingen, vernietigingskampen en executies. Anderzijds geeft de personencultus rond de “Grote Leider” Kim Jong Un met zijn gekke kapsel aanleiding tot hilariteit en spot.
Daarnaast zijn er ook een aantal vooroordelen die de auteur onmiddellijk uit de wereld helpt.
Noord-Korea is geen compleet afgezonderd land waar de toerist niet welkom is. Om commerciële redenen is een reis boeken wel niet eenvoudig, wat gespecialiseerde reisbureaus toelaat aan exclusief georganiseerde groepsreizen een stevig prijskaartje te verbinden. Noord-Korea onderhoudt ook om politieke en economische redenen betrekkingen met een aantal vriendschappelijke staten.
Zo is Noord-Korea ook niet compleet zelfvoorzienend. Zij zijn aangewezen op andere landen voor essentiële voedingsproducten, voor energievoorziening en voor cruciale onderdelen van de wapenindustrie.
De VN hebben wel handelsbeperkingen opgelegd die echter massaal ontdoken worden. Niet alleen bevriende landen maar ook westerse landen overtreden, al of niet bewust, de opgelegde sancties. Noord-Korea is een meester in het opzetten van constructies om in weerwil van de sancties apparatuur, wapens, wagens, drugs en luxeproducten het land binnen te brengen. De auteur slaagt erin een aantal van die handelspistes in kaart te brengen.
Internationale handel vereist buitenlandse deviezen. Daartoe beschikt het land ook over een arsenaal van middelen.
Wapens worden verkocht aan regimes die zelf onder een wapenembargo geplaatst werden. Vele Afrikaanse landen koesteren sympathie voor de Koreaanse Staat die met succes het juk van het kolonialisme afgeworpen heeft en weerstand biedt aan het Amerikaanse imperialisme. Ze zijn wat blij met de Koreaanse afdankertjes.
Noord-Korea zendt ook zijn zonen en dochters uit. Duizenden arbeiders worden in bevriende landen tewerkgesteld. Zij verrichten er ongezond en vuil werk in erbarmelijke omstandigheden en kloppen lange dagen. Hun loon gaat voor 90% rechtstreeks naar de Koreaanse overheid.
In dit verband is de oorlog in Oekraïne een echte meevaller. Rusland is een gretige afnemer van hun wapentuig en betaalt in de vorm van broodnodige olie. Ook moderne Russische straaljagers van de nieuwste generatie behoren tot het transactiepakket. Daarnaast vechten ook Noord-Koreaanse troepen zij aan zij met de Russen aan het front. Hun soldij gaat rechtstreeks naar de staat en ook de talrijke overlijdensvergoedingen worden op rekening van de overheid gestort.
Noord-Korea geldt als voorbeeld voor vele postkoloniale staten. De Noord-Koreanen hebben weerstand geboden aan de militaire macht van de Verenigde Staten en zijn door de ontwikkeling van kernwapens onkwetsbaar geworden. Niemand durft een kernmacht aan te vallen.
Zo moet Noord-Korea ernstig genomen worden als kernmacht met bondgenoten waar het op kan rekenen, als voorbeeld voor andere postkoloniale staten en als wapenproducent en uitzendbureau voor arbeiders en militairen.
Het boek heeft mij doen inzien dat het Westen een behoorlijk misleidend beeld heeft van dit land. Het klassieke beeld van een gesloten en achterlijk land zonder vrienden en bondgenoten moet verlaten worden. De auteur heeft dit uitvoerig geargumenteerd en gedocumenteerd. Aldus is gebleken dat men door gedreven onderzoek heel wat te weten kan komen over de werking, de handel en het bestuur van een “van de buitenwereld afgesloten natie”.
De auteur valt soms wel wat in herhalingen. Hij gebruikt ook vaak lange en ingewikkelde zinnen wat de lezer tot een tweede lezing verplicht. Dit is uiteraard geen reden om het uitstekende boek links te laten liggen.
Ignace Claessens
