17 oktober 2019
Feminisme voor de 99%. Een manifest
We waren er allemaal van overtuigd dat het goed ging met het feminisme of dat we tenminste goed op weg waren: het fameuze “glazen plafond” is doorbroken, er is “MeToo” geweest, er zijn steeds meer vrouwen in de politiek en in bestuurlijke functies aanwezig.
Het is niet meer abnormaal te denken aan vrouwelijke (eerste) ministers, we vinden vrouwen in beroepen die vroeger enkel voor mannen leken weggelegd, er is een groeiende gelijkheid qua lonen, een eerlijkere werkverdeling in het huishouden. Ook vrouwen kunnen “het maken”…
Dit manifest zet echter orde op zaken met een eenvoudige maar pertinente observatie. Want in feite verdoezelt de bovenvermelde vooruitgang dat de vrouwen die hiervan profiteren enkel een heel klein aantal uitmaken van alle vrouwen in de wereld en dat dit optimisme dus enkel slaat op de “happy few” van 1% van alle vrouwen. Er is eigenlijk zelfs een groeiende kloof van ongelijkheid tussen vrouwen. De grote meerderheid van vrouwen in de wereld doen immers het “mindere”, onbezoldigde werk. Er zijn vandaag tweeverdieners nodig voor hetzelfde inkomen, maar de vrouw moet nadien toch nog “het werk” thuis doen. Zij gaat dus uit werken en (onder)betaalt een andere vrouw (een “hulp”) om te poetsen.
Veel vrouwen leiden in werkelijkheid onder een sociaal apartheidsregime: ze hangen dikwijls nog altijd af van het inkomen van de man. “Gekleurde” vrouwen werken bijna automatisch in de dienstensectoren, hebben geen toegang tot bepaalde types arbeid, want ze dragen een hoofddoek. Hun taak is reproductief werk: kinderen baren, voeden en opvoeden - gepaard gaande met huishoudelijk werk. Werk dat als vanzelfsprekend wordt gezien en dat onzichtbaar blijft, alhoewel het eigenlijk de kapitalistische economie gratis ondersteunt. Sta dus eens even stil bij wat er zou gebeuren als vrouwen zouden stoppen met werken…
Vrouwen in reproductieve arbeid zijn ook ”arbeiders” en behoren tot de arbeidersklasse. Dus moeten ze zo ook behandeld worden, wat inhoudt dat zij stakingsrecht moeten hebben. Dergelijk stakingsrecht kan inhouden dat ze zich weerhouden van “huisarbeid, seks en glimlachen”.
Er zijn ook neoliberale feministen en die verdedigen ook de vrouw en hun recht op gelijkheid en werk. Vrouwen kunnen zeker slagen (vooral in de ondernemingswereld), maar ze moeten zélf de kans grijpen en het zélf doen, ook al ligt de reden voor hun achterstelling in de maatschappelijke structuur die grotendeels werd geschapen door het neoliberalisme, dat de voorbije 40 jaar de hele wereld domineerde. Vrouwenrechten “verzinken in de massa van neoliberalistisch geloof” voor wie “gelijkheid” betekent dat dit deel uitmaakt van markteconomisch denken - denken dat zeer dikwijls vermomd is als sociaal hulp-biedend. Denk maar aan de verstrekkers van microkredieten die zo vriendelijk zijn kleine leningen te schenken aan vrouwen die geen toegang hebben tot grote banken, zodat ze een (veelal landelijke) kleine onderneming kunnen opstarten en uit de armoede geraken. Wat dikwijls het gevolg heeft dat zij compleet afhankelijk worden van kredietverleners, die zelf natuurlijk wel nog winst willen opstrijken…
Om de nieuwe gendergelijkheid even scherp te stellen: Wat maakt het uit of het een man of een vrouw is die de vakbond “basht”, een drone bestuurt om hun ouders te vermoorden, of een kind in een kooi aan de grens opsluit? Vrouwen in bestuurlijke functies denken evenzeer als hun mannelijke collega’s dat ze de recessie moeten verhelpen door het drastisch inkrimpen van sociale netwerken en openbare diensten (waarbij de vluchthuizen voor vrouwen vaak als eerste sneuvelen).
De vrouwenrechtenbeweging moet de globale feministische beweging worden van de 99% die mikt op neoliberaal economisch geweld, op het geweld van een xenofobische migratiepolitiek, het geweld van imperialistische militaire interventies en de dringende ecologische crisis. Kapitalisme heeft immers gewoon de natuurlijke bronnen gestolen, zonder er iets voor te betalen of terug te geven, want enkel om winst te maken. Er is geen enkele aanduiding dat het kapitalisme zorg wil dragen voor deze planeet en haar natuurlijke bronnen. Vrouwen maken als groep tot 80% uit van de klimaatvluchtelingen!
De drie schrijvers van dit boek kunnen het weten, want ze hebben de internationale stakingen in de VS mee georganiseerd, de vrouwenbewegingen in Argentinië, Brazilië, Mexico, Polen, Italië, Spanje, Turkije alle mogelijk morele hulp gegeven. Ze zijn ervan overtuigd dat een (militante) feministische beweging deel moet uitmaken van een (marxistische) militante wereldbeweging of er zelfs de drijvende kracht moet van worden.
Ze leggen dit vast in 11 stellingen die beter dan wàt ook de doelen van die beweging weergeven.
- Een nieuwe feministische golf vindt de staking opnieuw uit.
- Het liberale feminisme is failliet. Tijd om er komaf mee te maken.
- We hebben antikapitalistisch feminisme nodig - een feminisme voor de 99%.
- Wat we vandaag doormaken is een crisis van de hele maatschappij- en de diepere oorzaak van die crisis is het kapitalisme.
- Gender-onderdrukking is in het kapitalisme geworteld in de onderschikking van de sociale productie aan de productie voor winst. Wij willen dat op zijn kop zetten.
- Seksueel geweld bestaat in vele vormen die allemaal verstrengeld zijn met kapitalistische sociale reacties. We beloven ze allemaal te bevechten.
- Kapitalisme probeert seksualiteit te reguleren. We willen die bevrijden.
- Het kapitalisme is voortgekomen uit racistisch en koloniaal geweld. Het feminisme voor 99% is antiracistisch en anti-imperialistisch.
- We vechten tegen de destructie van onze planeet door het kapitaal: 99% feminisme is ecosocialistisch.
- Kapitalisme is onverenigbaar met echte democratie en vrede. Ons antwoord is feministisch internationalisme.
- Feminisme voor de 99% roept alle radicale bewegingen op om zich te verenigen in een gemeenschappelijke antikapitalistische opstand.
Dit is een scherpzinnig, militant zakboekje (toch 135 pagina’s dik), minstens vol met doordenkertjes, maar dat hopelijk meer dan enkel denken teweegbrengt.
Meer van Victor De Raeymaeker
