We mogen de toekomst van de kat niet aan het toeval overlaten, daarvoor is ze te belangrijk. Het Kattenplan is een eerste aanzet tot een toekomstvisie. Dit meerjarenplan dat in 2011 van start ging is gericht op een van de belangrijkste vraagstukken waar katten ons voor plaatsen: de overpopulatie van huiskatten en zwerfkatten. Om dit tegen te gaan werd eerst de sterilisatie van alle asielkatten verplicht, daarna was het de beurt aan alle verkochte of weggegeven katten. Sinds 2018 is het zowel in het Brusselse, Waalse als Vlaamse Gewest verplicht om alle huiskatten, geboren na 2014, te laten steriliseren. Enkel voor erkende kwekers met een vergunning geldt de regel niet.

Door sterilisatie wordt vermeden dat er jaarlijks duizenden katten geboren worden die geen thuis vinden. Voor zwerfkatten (niet-gesocialiseerde katten die leven in een stedelijke omgeving) bestaat er een soortgelijke methode waarbij de katten worden gevangen, gesteriliseerd en teruggeplaatst op de oorspronkelijk locatie. Sterilisatie is zowel effectief als moreel aanvaardbaar. Er bestaat immers niet zoiets als een ‘kittenwens’, katten zijn zich niet bewust van hun voortplantingsvermogen. Een gesteriliseerde kat is bovendien gezonder en socialer, heeft minder conflicten met soortgenoten en leeft langer.

Door de verplichte sterilisatie van alle huiskatten, vrezen sommige kattenliefhebbers dat de huiskat op termijn zal verdwijnen. Aangezien veel baasjes de regelgeving aan hun laars lappen, is de verplichte sterilisatie een noodzakelijke maatregel en is er geen reden tot paniek dat de huiskat zal verdwijnen. ´Bovendien´, zo luidt het antwoord van Ben Weyts, Vlaams minister van Dierenwelzijn, ´kan de regel van de verplichte sterilisatie worden versoepeld of teruggeschroefd als we het probleem onder controle hebben´.

Toch moeten we deze bedenking ernstig nemen. Er is nood aan een concrete visie over waar we precies naartoe willen. Het beleid geeft geen antwoord op de vraag wanneer het probleem is opgelost. Mogen er bijvoorbeeld nog zwerfkatten zijn? Wat is een wenselijk aantal katten? Moeten we ernaar streven dat elke kattenliefhebber een kat kan hebben? Hoeveel risico willen we nemen op overpopulatie in asielen?

Sommigen beweren zelfs dat er beter helemaal geen katten meer zouden zijn. Veel natuurbeschermers en ecologen zien de kat als een ecologische ramp, omdat hun jaaggedrag volgens hen leidt tot het uitsterven van vogelsoorten, wat tot een ecologische ramp kan leiden. Ook het eetgedrag van katten – katten kunnen niet anders dan vlees eten – heeft een impact op dierenwelzijn en milieu. De “pootafdruk” van katten draagt in ernstige mate bij tot de klimaatopwarming. Door haar voeding zorgt een gemiddelde kat voor ongeveer evenveel CO2-uitstoot als een gemiddelde auto.

Verder zijn er mensen die zich ergeren aan opengescheurde vuilniszakken, nachtlawaai of geurhinder. Ook zij zien liever een toekomst zonder katten. Daar tegenover staat natuurlijk de liefde tussen mens en kat die voor beide partijen heel waardevol is. Alleen al daarom mogen we de toekomst van de kat niet aan het toeval overlaten, maar moeten we ze zelf in handen nemen. Want als we de kat uit de boom kijken, zien we ze misschien nooit meer terug.