4 juni 2020
Het andere Amerika. In de schaduw van Trump
Het schrijven van dit boek moet voor Monika Triest ook een reis geweest zijn naar en in haar verleden. Na een zwerftocht door Duitsland en Tsjechoslowakije kwam ze in de University of New Brunswick (Canada) terecht waar ze ontslagen werd. Want ze had zich schuldig gemaakt aan “politieke agitatie”.
Ze trekt dan met haar familie naar Antioch College in Yellow Springs in het Zuidwesten van Ohio, in de Verenigde staten. Een logische keuze want het Antioch College (later ook Universiteit) was (is) een ongewone, zeer vooruitstrevende instelling met een bewogen linkse geschiedenis.
Horace Mann, de eerste president, had als lijfspreuk: “Je zou beschaamd moeten zijn te sterven als je niet eerst een of andere overwinning voor de mensheid verwezenlijkt hebt.” De school rekruteerde niet enkel “gewone” (middenklasse)studenten, maar ook arme jongeren, behorend tot minderheidsgroepen (kleurlingen, homo’s, transgenders) wat toen – zeker in de VS - een zeer omstreden iets was. Het “college” was een waar centrum voor activisme: bijvoorbeeld tegen de oorlog in Vietnam, voor burgerrechten, rechten van kleurlingen en zwarten; uitgesproken links en dus pro socialistische en communistische ideeën.” Het college ging herhaalde keren failliet, maar startte toch telkens opnieuw op dankzij giften en steun allerhande.
Dit alles geeft meteen ook een beeld van de thema’s die in het leven, denken en streven van Monika Triest aan bod blijven komen en waarvan de neerslag terug te vinden is in dit boek.
In 2019 gaat Monika Triest voor drie maanden terug naar Yellow Springs. Ze wil onderzoek doen naar de geschiedenis van de verzetsbewegingen in de VS. Ze zoekt 3 van haar generatiegenoten op (Michael en James o.a. die gedurende “die strijdbare jaren” van 1968-1977 haar engagement en activisme deelden, en Jane). Ze wil graag weten hoe dit activisme de rest van hun leven heeft beïnvloed en wat ze denken van de actuele politieke situatie (met Trump) in de VS.
In 2019 gaat Monika Triest voor drie maanden terug naar Yellow Springs. Ze wil onderzoek doen naar de geschiedenis van de verzetsbewegingen in de VS. Ze zoekt 3 van haar generatiegenoten op (Michael en James o.a. die gedurende “die strijdbare jaren” van 1968-1977 haar engagement en activisme deelden, en Jane). Ze wil graag weten hoe dit activisme de rest van hun leven heeft beïnvloed en wat ze denken van de actuele politieke situatie (met Trump) in de VS.
Ze begint haar boek met een “Brief aan de president”. De desbetreffende president is natuurlijk Trump en Monika Triest probeert hem uit te leggen met welke vragen de Belgen rondlopen met betrekking tot Amerika en – onrechtstreeks - hoe de dingen er in België aan toe gaan. Ze stelt hem natuurlijk ook vragen over waarom hij “wat” doet. Je kan daarbij niet anders dan je afvragen of hij enig idee heeft van de dingen die Triest hem “vraagt” (en het bovendien erg jammer vinden dat die hij die suggestieve vragen niet in het “écht” voorgeschoteld krijgt). Ondertussen krijgt de Belgische lezer ook uitleg over dingen die wij vreemd vinden in verband met de gang van zaken in de VS: het kiessysteem, de onderdrukking van de vakbonden (nog slechts 6% van de werklui is lid…), de almaar strenger wordende immigratiewetten, het aanstellen van “republikeinse” rechters, het belang van de NRA (National Rifle Association) en waarom Amerikanen tegen een degelijke gezondheidszorg blijken te zijn….
Haar drie vrienden zijn meer dan bereid om mee te werken. Ze hebben precies de juiste achtergrond, studies en levensloop die ertoe kunnen bijdragen om bepaalde aspecten van “het andere Amerika” te belichten.
Michaels ouders waren militante syndicalisten-arbeiders en ondervonden aan den lijve wat repressie betekende. Zijn hoofdstuk heet “The red Scare”, dit bevat de geschiedenis van de repressie van alle bewegingen die maar enigszins verdacht konden worden van anarchisme, socialisme of communisme en die dus een gevaar voor de staat betekenden, want ze zouden samenzweren om met geweld het staatsbestel omver te werpen.
James was en is professor in het Antioch College en Afro-Amerikaan. Hij zette een leerstoel Afro-Amerikaanse en Latino geschiedenis op, vanuit een marxistische analyse, zorgde ervoor dat er steeds meer zwarte studenten konden studeren en moedigde zijn studenten aan deel te nemen aan acties die de segregatiewetten overtraden en ter discussie stelden. “Zijn” hoofdstuk gaat over racisme…
Michaels ouders waren militante syndicalisten-arbeiders en ondervonden aan den lijve wat repressie betekende. Zijn hoofdstuk heet “The red Scare”, dit bevat de geschiedenis van de repressie van alle bewegingen die maar enigszins verdacht konden worden van anarchisme, socialisme of communisme en die dus een gevaar voor de staat betekenden, want ze zouden samenzweren om met geweld het staatsbestel omver te werpen.
James was en is professor in het Antioch College en Afro-Amerikaan. Hij zette een leerstoel Afro-Amerikaanse en Latino geschiedenis op, vanuit een marxistische analyse, zorgde ervoor dat er steeds meer zwarte studenten konden studeren en moedigde zijn studenten aan deel te nemen aan acties die de segregatiewetten overtraden en ter discussie stelden. “Zijn” hoofdstuk gaat over racisme…
“Racism is the issue of our time” zegt hij, en dan betreft dat niet enkel zwarte Amerikanen maar alle mensen van kleur. Racisme is de grote, zwarte, blijkbaar onuitwisbare vlek op de Amerikaanse ziel.
Ik geef één enkel van de talrijke voorbeelden: James vertelt hoe een blanke jongeman ging joggen. De volgende dag vermomt hij zich als zwarte en jogt weer in dezelfde wijk en op hetzelfde uur. Het duurt niet lang of de politie komt opdagen, want iemand had ze verwittigd dat er een zwarte op de vlucht was… Dergelijke gebeurtenissen vinden regelmatig plaats, en eindigen regelmatig (zie de recente George Floyd “arrestatie”) met dodelijke afloop, dikwijls gevolgd door grootschalige rellen. Mensen van kleur voelen zich geviseerd want zijn dat ook.
“Zwarten zijn crimineel van aanleg” beweren de witten, want van de mannelijke bevolking die in de gevangenis zit, is 30% tot 50% zwart. Wat gemakkelijk uit te leggen is. Als je uit de gevangenis wil blijven tot je voor de rechter komt, moet je een borgsom betalen. Dat geld heeft de zwarte niet. Hij blijft dus in de gevangenis. Het perpetuum mobile zet zich in gang: zwart, arm, geen of weinig onderwijs, geen job, arm, wantrouwig behandeld, op weg naar criminaliteit, de gevangenis. De mensen die hiertegen protesteren worden door “hun” president bestempeld als “uitschot”… De 41 bladzijden van professor James puilen uit van gebeurtenissen, foto’s, feiten, bedenkingen, namen, documenten, verwijzingen, nota’s, links naar video’s en geluidsopnames. Na het lezen en bekijken van dit extra materiaal blijf je verdwaasd achter, met een diep gevoel van ongeloof, van het besef dat een lange, langzame, harde, uitputtende strijd bezig is met heel erg weinig echte verandering in “heart and mind”, laat staan daden en wetten.
“Zwarten zijn crimineel van aanleg” beweren de witten, want van de mannelijke bevolking die in de gevangenis zit, is 30% tot 50% zwart. Wat gemakkelijk uit te leggen is. Als je uit de gevangenis wil blijven tot je voor de rechter komt, moet je een borgsom betalen. Dat geld heeft de zwarte niet. Hij blijft dus in de gevangenis. Het perpetuum mobile zet zich in gang: zwart, arm, geen of weinig onderwijs, geen job, arm, wantrouwig behandeld, op weg naar criminaliteit, de gevangenis. De mensen die hiertegen protesteren worden door “hun” president bestempeld als “uitschot”… De 41 bladzijden van professor James puilen uit van gebeurtenissen, foto’s, feiten, bedenkingen, namen, documenten, verwijzingen, nota’s, links naar video’s en geluidsopnames. Na het lezen en bekijken van dit extra materiaal blijf je verdwaasd achter, met een diep gevoel van ongeloof, van het besef dat een lange, langzame, harde, uitputtende strijd bezig is met heel erg weinig echte verandering in “heart and mind”, laat staan daden en wetten.
Ik wijs even vluchtig met de vinger naar verdere namen, onderwerpen, foto’s, titels uit het racismehoofdstuk: Pete Seger (“We shall overcome”) en de Ku Klux Klan (30.000 leden op één bijeenkomst in 1920), Joan Baez, Martin Luther King, Civil Rights, Black Power, de Black Panther Party, filosofieprofessor Angela Davis, de fameuze Blackpowergroet tijdens de huldigingsceremonie op de Olympische Spelen van Mexico, flagrante segregatie overal in het openbare leven (nog erger dan in het Zuid-Afrika van die tijd).
Jane heeft als onderwerp “We are half the people”. Die helft zijn de Amerikaanse vrouwen, natuurlijk: zwarte vrouwen evenzeer als witte. “Haar” hoofdstuk gaat over vrouwenemancipatie, maar dan niet voor de vrouwen van de middenklasse die anno 1968 ontdekten dat het toch wel stilaan tijd werd dat alle vrouwen, onafgezien van huidskleur en sociale klasse, stemrecht zouden krijgen. Die vrouwen wilden veel méér. Zij wilden de algemene en totale bevrijding van de vrouw, en wilden tevens hun acties verderzetten tegen de uitbuiting van arbeidsters in de fabrieken (zo hadden ze wel het werk van hun mannen kunnen doen tijdens de oorlog; maar één keer de oorlog voorbij, werden ze opnieuw “vrouw aan de haard, keuken en kinderkamer”), tegen de uitsluiting van vrouwen in het onderwijs, het bezitten van eigendom, het recht op echtscheiding, en baas kunnen zijn over hun eigen ”buik”.
Talloze acties, groeperingen en organisaties ontstonden: sit-ins, Latina vrouwen die op de barricades sprongen, acties tegen kinderarbeid of voor stemrecht en gelijkberechtiging. Ik tel een 22-tal vrouwen, militanten, en heldinnen waarvan er velen - tot haar eigen grote verrassing - niet eens gekend waren door Monika Triest zélf. Vrouwen die ook niet vermeld worden in de geschiedenisboeken en voor wie de feministische beweging de totale sociale en politieke bevrijding van de mensheid moet betekenen.
Talloze acties, groeperingen en organisaties ontstonden: sit-ins, Latina vrouwen die op de barricades sprongen, acties tegen kinderarbeid of voor stemrecht en gelijkberechtiging. Ik tel een 22-tal vrouwen, militanten, en heldinnen waarvan er velen - tot haar eigen grote verrassing - niet eens gekend waren door Monika Triest zélf. Vrouwen die ook niet vermeld worden in de geschiedenisboeken en voor wie de feministische beweging de totale sociale en politieke bevrijding van de mensheid moet betekenen.
Het laatste hoofdstuk gaat over “nu” en hoe progressief Amerika het stelt na de verkiezing van Trump. Amerikaanse vrouwen hebben geen beloning of herkenning gekregen voor de strijd waar sommigen zelfs aan ten onder gingen. De regering is nog altijd duidelijk in dienst van het kapitalisme, met verkiezingen die niet alleen een tweepartijensysteem in stand houden omdat men niet teveel macht aan het volk wil geven. Het anticommunisme is geen strijd tegen de ideologie van het communisme maar de strijd van de heersende klasse die de productiemiddelen en het kapitaal in bezit hebben en nog uitbreiden (de fameuze 1% versus 99%).
Het boek eindigt op een eerder optimistische noot. Want na de verkiezings-”overwinning” van Trump en zijn fameuze “Grab them by the pussy” uitlatingen, leek er een fris protest-élan te zijn ontstaan en leek hoop te gloren op een geloofwaardige, sterke tegenstroom. Wij weten ondertussen beter. Want, helaas, is op dit ogenblik van een stevige democratische tegenbeweging eerder weinig te merken. En staan de presidentiële verkiezingen voor de deur, met een kandidaat die voor de televisie verklaart: “Als ik vandaag iemand zou doodschieten zouden ze mij nog altijd toejuichen.”
Het boek eindigt op een eerder optimistische noot. Want na de verkiezings-”overwinning” van Trump en zijn fameuze “Grab them by the pussy” uitlatingen, leek er een fris protest-élan te zijn ontstaan en leek hoop te gloren op een geloofwaardige, sterke tegenstroom. Wij weten ondertussen beter. Want, helaas, is op dit ogenblik van een stevige democratische tegenbeweging eerder weinig te merken. En staan de presidentiële verkiezingen voor de deur, met een kandidaat die voor de televisie verklaart: “Als ik vandaag iemand zou doodschieten zouden ze mij nog altijd toejuichen.”
Of zoals Monika Triest het verwoordt: “De weg is lang en zal dat nog wel even blijven.”
Het andere Amerika is een buitengewoon relevant boek en bevat een ongehoorde massa inlichtingen, denkrichtingen, feiten, herinneringen, verhalen in hun context. Het voert bewonderenswaardige en markante personages ten tonele, foto’s die de geschiedenis beeld en kleur geven, bevat verwijzingen naar andere geschiedkundige gebeurtenissen, speeches, liederen en documenten en zelfs een zeer interessante website verbonden aan het boek.
Meer van Victor De Raeymaeker
