FRANS WUYTACK - PERSONA NON GRATA   /    /   We leven vandaag de dag in een diepe onzekerheid over onze positionering in de tijd. Onmogelijk af te toetsen in welk tijdperk we leven, laat staan te voorspellen naar welke toekomst we op weg zijn. De wachtkamers van psychiaters puilen dan ook uit van mensen die afhaken. Opgevers die de razende vaart van onze samenleving niet meer kunnen volgen en die vaak met de vinger worden nagewezen wegens een vermeend gebrek aan karakter en ijver. Mensen voelen zich hoe langer hoe eenzamer, omdat ze merken dat ook de ander met zichzelf bezig is. Volgens de Franse schrijver Michel Houellebecq zijn we allemaal elementaire deeltjes geworden. We leven apart together, elk in onze bubbel. 7 maart 2025

Marseille 1940 - De grote exodus van kunst en literatuur   /    /   In een nauwgezette dagboekreconstructie van die veelbesproken maand toonde de bekende Duitse journalist Uwe Wittstock ons in zijn boek ‘Februari 1933. De winter van de literatuur’, in 2022 hoe schrijvers destijds omgingen met de onverhoedse en bedreigende realiteit van het naziregime, dat ietwat op een diefje aan de macht kwam, in het totale imbroglio van de Weimarrepubliek. Razendsnel moesten ze beslissen: vluchten of blijven? 2 maart 2025

Brieven van een bejaard man   /    /   Francesco Petrarca (1304-1374) wordt vandaag de dag graag de vader van het humanisme genoemd. Hij was dan ook een van de eersten, zo niet dé eerste Renaissancehumanist. Petrarca wilde in de eerste plaats terugkeren naar de schoonheid en het licht van de Grieks-Romeinse cultuur. De bekende uitdrukking ‘donkere Middeleeuwen’ is van hem afkomstig. Hij schrijft inzonderheid over de liefde, de natuur en het lichaam, over persoonlijke ervaringen, emoties en zelfovertreffing. 24 februari 2025

Cultuur en betekenis - Filosofie van de geesteswetenschappen   /    /   Dit boek is, naar eigen zeggen van de schrijver, begonnen als een uitwerking van het onderwijs dat de schrijver jarenlang heeft gegeven aan de Faculteit Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen en aan de Faculteit Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit. Gaandeweg is het meer geworden dan dat, namelijk een hernieuwde bezinning op de waarde, wetenschappelijkheid en positie van de geesteswetenschappen. 7 februari 2025

Anita Berber - Weimar danseres in Nederland   /    /   In een periode dat portretkunst door de fotografie dreigde voorbijgestoken te worden, maakte het Duitse enfant terrible Otto Dix er zijn hoofdbezigheid van. Zijn kunst was vermetel, bijtend en vaak ook ongeremd. Denkbaar kennen jullie het portret dat hij in 1925 borstelde van de femme fatale Anita Berber: een bandeloze tänzerin met donkerrood haar en wulps gestifte lippen, maar met het gezicht van een moegestreden relschopster. 5 februari 2025

Levensfasen van de wereld   /    /   In 1790 wordt Friedrich Wilhelm Joseph Schelling op vijftienjarige leeftijd toegelaten tot de Tübinger Stift. Omdat hij een echt wonderkind is, dat op zijn achtste al Grieks en Latijn kon lezen, staat men hem toe, ondanks de leeftijdsgrens, zijn studie aan deze vijfjarige predikantenopleiding te beginnen. Schelling krijgt een kamer toegewezen in het studentenverblijf van de universiteit. Zijn kamergenoten zijn de vijf jaar oudere Georg Wilhelm Friedrich Hegel en Friedrich Hölderlin, die twee jaar eerder aan de opleiding begonnen waren. Tussen de drie ontstaat een hechte vriendschap, die zich centreert rond een interesse voor de Griekse cultuur, maar vooral voor de filosofie van Kant, Spinoza en Rousseau. 10 december 2024

Even verlicht. Zes vrouwelijke filosofen en hun impact op de wereld.   /    /   Als inleiding eerst even dit. In de jaren zeventig zaten zowat alle vrouwen in hetzelfde schuitje: het was knokken om te studeren, om na een huwelijk en kinderen aan het werk te blijven, om die korte rok aan te trekken, vrije seks te beleven of het recht op abortus af te dwingen. Er is sinds mei '68 veel vooruitgang geboekt, maar seksuele vrijheid wordt vandaag nog steeds verward met objectivering van vrouwen. 27 november 2024

Het carnaval van het zijn - Handboek ’patafysica   /    /   Een recensie is mijns inziens niet zomaar een doordeweeks verslagje. Neen, het is een goed verhaal met een heldere argumentatie. Want, als je een goede recensie weet te schrijven, zullen lezers je argumenten begrijpen en je vertrouwen dat je oordeel voortkomt uit een objectieve blik. Alhoewel, objectief? Enfin. 27 oktober 2024

Askruis   /    /   Tijdens de jaarlijkse Aswoensdagvieringen lieten nogal wat diehard katholieken hun voorhoofd versieren met een kruisteken. Voor de dienstdoende kruisaanbrenger het kruis tekende, sprak hij van oudsher de even toverachtige als groteske woorden: “Bedenk wel, mens, stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren.” Gods vermeende woorden van net na de zondeval. Toen de mens uit de Tuin van Eden werd gebonjourd. 24 oktober 2024

Bekommernis, zorg voor instandhouding van het leven vanuit bevrijdingsfilosofisch perspectief   /    /   Bevrijdingsfilosoof Will Heeffer is er rotsvast van overtuigd dat we met z’n allen vastszitten in een opdeling van de wereld in centrum en periferie. Een opdeling die voortkwam uit de wereldsysteemtheorie van Immanuel Wallerstein. Bovendien lopen we al decennia lang gebukt onder schuldenproblematiek en afhankelijkheidsrelaties. In plaats van te luisteren naar academici uit the global south, mensen die de dupe zijn van dat denken, wordt over hen door mensen uit het centrum gesproken. 30 augustus 2024