12 november 2020
Terug naar de natuur
Dit werkje is meer dan een nostalgisch pleidooi voor een idyllische maar grotendeels nooit bestaande terugkeer naar het Hof van Eden.
Het gaat om de authentieke band niet alleen met de natuur, maar ook met ons eten en zij die het produceren: de boeren, de werkers die zaaien en oogsten, fokken en doden.
Als boerin zag ze uit eerste hand hoe ver wij verwijderd zijn geraakt van de wisselwerking tussen mens en natuur. Het industriële van onze voedselproductie heeft verstrekkende gevolgen voor onze gezondheid, het milieu en het klimaat.
Lidewey schreef dit boek in een lieftallig dorpje in het Italiaanse heuvelland, weg van stress, zorgen en dilemma’s en zette zo de zaken in een juist perspectief. Daarmee produceerde ze een werkje dat tot nadenken stemt - wars van enige pamflet benadering. Bovendien biedt het boek hier en daar ook werkbare oplossingen.
Als boerin zag ze uit eerste hand hoe ver wij verwijderd zijn geraakt van de wisselwerking tussen mens en natuur. Het industriële van onze voedselproductie heeft verstrekkende gevolgen voor onze gezondheid, het milieu en het klimaat.
Lidewey schreef dit boek in een lieftallig dorpje in het Italiaanse heuvelland, weg van stress, zorgen en dilemma’s en zette zo de zaken in een juist perspectief. Daarmee produceerde ze een werkje dat tot nadenken stemt - wars van enige pamflet benadering. Bovendien biedt het boek hier en daar ook werkbare oplossingen.
Toch kunnen we er niet omheen dat onze overbevolkte, stedelijke consumptiemaatschappij een individuele aanpak (eigen moestuin, zelf slachten) praktisch erg bemoeilijkt. We zijn nog generaties lang afhankelijk van supermarkten als voedselbron voor ons westerlingen.
Volgens mij is de loskoppeling van de primaire voedselvoorziening (jagen, vissen, plukken) ook geen keurslijf, maar juist een culturele verworvenheid met meerwaarde: dit heeft de menselijke beschaving mee voortgebracht. De uitwassen van het systeem echter - namelijk verspilling en ongelijkheid - zijn in wezen wél verwerpelijk en net zo erg als ongebreidelde boskap of overbevissing.
Natuurlijk staat de globalisering en de problematiek op wereldschaal in schril contrast met de slopende arbeid van boeren in de derde wereld.
Volgens mij is de loskoppeling van de primaire voedselvoorziening (jagen, vissen, plukken) ook geen keurslijf, maar juist een culturele verworvenheid met meerwaarde: dit heeft de menselijke beschaving mee voortgebracht. De uitwassen van het systeem echter - namelijk verspilling en ongelijkheid - zijn in wezen wél verwerpelijk en net zo erg als ongebreidelde boskap of overbevissing.
Natuurlijk staat de globalisering en de problematiek op wereldschaal in schril contrast met de slopende arbeid van boeren in de derde wereld.
De persoonlijke ervaring van de auteur zorgt ervoor dat zij ons bewust maakt van het precaire van het boerenbestaan, zeker in tijden van klimaatveranderingen, natuurlijke catastrofen en insectenplagen. We beseffen niet genoeg dat achter elk pak melk of elke lamsbout een zorgverlenende boer zit die vaak ‘s nachts wakker ligt.
De onvoorspelbaarheid van de natuur moet ons er steeds aan herinneren dat het beheersen en controleren van de natuur een voortdurende inspanning zal vragen, zeker van de wetenschap!
De onvoorspelbaarheid van de natuur moet ons er steeds aan herinneren dat het beheersen en controleren van de natuur een voortdurende inspanning zal vragen, zeker van de wetenschap!
De weldoende invloed van plant, dier, bos en zee hoeft geen betoog. Bostherapie wérkt (zelfs in coronatijden). Onze vijf zintuigen worden aangesproken en brengen ons terug naar de tijd waar symbiose met de natuur noodzakelijk was. 99,9% van de menselijke geschiedenis speelt zich hier tenslotte af…
In haar benadering van de kwaliteit van vers voedsel behandelt de auteur ook de spreidstand die boeren leveren om het milieuvriendelijke te verzoenen met het economische.
In haar benadering van de kwaliteit van vers voedsel behandelt de auteur ook de spreidstand die boeren leveren om het milieuvriendelijke te verzoenen met het economische.
Een eyeopener is haar stukje over vissersleed zoals Jonathan Safran Foer reeds eerder meldde (afsnijden van de kieuwen, levend villen, laten doodbloeden). Interessant om te vernemen in deze covid-tijden is nog dat op Sulawesi op de markt geroosterde vleermuizen werden aangeboden. Ook interessant is haar vermelding van het Nederlandse agrarische model van ruime stallen versus het buitenmodel (in het wild).
Bewustwording schept soms onoplosbare problemen (zoals dierenleed bij vissen) die op hun beurt kleine boeren en vissers uit de markt drukken.
Wetenswaardig is het feit dat de globalisatie reeds einde 19de eeuw intrad en dat bijvoorbeeld België toen reeds afhankelijk was van het Amerikaanse graan. Bovendien resulteerde dit na (de oprichting van de EU en) het Mansholts plan (een beleid voor productiebevordering) bijna in het verdwijnen van de kleine en middelgrote boerenstand.
Bewustwording schept soms onoplosbare problemen (zoals dierenleed bij vissen) die op hun beurt kleine boeren en vissers uit de markt drukken.
Wetenswaardig is het feit dat de globalisatie reeds einde 19de eeuw intrad en dat bijvoorbeeld België toen reeds afhankelijk was van het Amerikaanse graan. Bovendien resulteerde dit na (de oprichting van de EU en) het Mansholts plan (een beleid voor productiebevordering) bijna in het verdwijnen van de kleine en middelgrote boerenstand.
En wat doet dat met de natuur? Megabedrijven zijn een aanslag op onze biotopen. Het oprukken van monoculturen gaat ten koste van de in het wild levende dieren. “Geen vreten, geen leven” is dan aan de orde, met als resultaat het in een hallucinerend tempo verdwijnen van soorten.
De opvatting dat alles met elkaar verbonden is, maakt dat de landbouw essentieel is in een ecologisch bestel en noodzakelijk biologisch dient te zijn. Helaas echter is de nuchtere boerenwijsheid “je kunt niet groen denken als je in het rood staat” een ijzeren wet in ons kapitalistisch bestel.
Voor de consument is leefbare kwaliteit ondergeschikt aan de snelle, goedkope en dikwijls minderwaardige hap. Misschien is de keuze, om het met de woorden van de schrijver te zeggen: ”Voedsel voor vakantie”!
Meer van Ludo Raeijmaekers
Voor de consument is leefbare kwaliteit ondergeschikt aan de snelle, goedkope en dikwijls minderwaardige hap. Misschien is de keuze, om het met de woorden van de schrijver te zeggen: ”Voedsel voor vakantie”!
