18 mei 2021
Wit huiswerk
De ondertitel van dit boek luidt “Hoe kun je bijdragen aan de strijd tegen racisme?” Het boek bevat een verscheidenheid aan teksten van diverse auteurs, allen Nederlanders met een andere etnische afkomst.
Deze teksten worden aangevuld met een woordenlijst, een lees-, kijk- en luisterlijst, biografieën van de makers en een lijst van websites die te maken hebben met het thema: racisme en antiracisme. Uit deze aanvullingen blijkt dat het hele boek gepokt en gemazeld is in het huidige wokedenken in verband met racisme.
Ik citeer uitgebreid de inhoud van het lemma ‘antiracistisch’ uit de woordenlijst, omdat deze omschrijving heel goed duidelijk maakt wat de geest van deze publicatie is: “Antiracisme wordt in het boek How to be Antiracist door Ibram X Kendi uitgelegd als een actieve houding die zich bewust richt op het bestrijden van racisme. In een maatschappij die gebouwd is op institutioneel racisme is het volgens Kendi niet genoeg om niet racistisch te zijn, omdat je door niets te doen uiteindelijk alsnog racistische systemen in stand houdt. Antiracistisch zijn betekent je actief inzetten en uitspreken tegen racisme, en dus je best doen om het bestaande racisme in jezelf, anderen en de maatschappij als geheel te bestrijden."
Deze omschrijving staat centraal in dit boek en stoelt op twee punten:
1. De maatschappij is racistisch/ er is institutioneel racisme.
2. Je moet actief racisme bestrijden, zelf niet racistisch denken en handelen is onvoldoende.
1. De maatschappij is racistisch/ er is institutioneel racisme.
2. Je moet actief racisme bestrijden, zelf niet racistisch denken en handelen is onvoldoende.
Deze denkwijze is kenmerkend voor wokeness en heb ik ook al in andere publicaties aangetroffen, zoals bij Robin DiAngelo (Witte gevoeligheid) en bij June Sarpong (The power of privilege. How white people can challenge racism). In deze laatste publicatie somt auteur June Sarpong tien concrete actiepunten op die gericht zijn op de ‘antiracistische opvoeding’ van blanke mensen. Verder is het nog maar de vraag of onze maatschappij werkelijk gestoeld is op racisme, in dat verband denk ik veeleer aan het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime of de VS toen de segregatiewetten nog golden.
Alhoewel de insteek van het boek Wit huiswerk dezelfde is, vind je hier geen concrete actiepunten terug. In de plaats daarvan bestaat het boek uit een bont allegaartje van teksten, waarvan sommige fragmenten uit andere boeken. Hier vinden we onder meer een tekst van een psychologe over antiracistische opvoeding van kinderen (Jillian Emanuels), een solidariteitsverklaring met een activist die bedreigd werd (Massih Hutak, eerder verschenen in Het Parool), een tekst over privileges die beweert dat we op een vulkaan leven (Leroy Niemel), een tekst van een zwarte reclameman (Baba Touré) of een tekst van iemand van Afghaanse afkomst die zich omschrijft als “trans bigender moslim” en die vooral over gender gaat (Sorab Roustayar). Ik heb deze teksten tussendoor gelezen, tussen andere lectuur. En ik moet eerlijk zeggen dat me weinig is bijgebleven. De teksten, die heel anekdotisch zijn, hebben weinig indruk gemaakt.
Dit boekt surft mee op de golven van de toegenomen aandacht voor woke en racisme. Wat mij betreft mogen ze hun ‘huiswerk’ opnieuw maken.
Meer van Fons Mariën
