29 september 2022
Hoe misbaar zijn de lessen niet-confessionele zedenleer?
Bij het begin van het nieuwe schooljaar richt de voorzitter van deMens.nu, Freddy Mortier, een stimulerende boodschap aan de leerkrachten niet-confessionele zedenleer. Dat is welgekomen. Maar wat niet gezegd wordt: dat tegelijkertijd lessen ncz geschrapt worden in vele scholen.
Lees hier de boodschap van Freddy Mortier.
De pers besteedde heel wat aandacht aan een vrije Simonnetschool die de lessen zedenleer en godsdienst vervangt door lessen maatschappelijke vorming. In de Franstalige gemeenschap ligt een voorstel ter tafel om de lessen levensbeschouwing te vervangen door filosofie en burgerschap. Welteverstaan: alleen in het gemeenschapsonderwijs; want het is contradictorisch dat het katholieke net de godsdienst zou schrappen.
Wat het GO! betreft wisten we al van vroeger dat het beslist heeft de helft van de uren ncz in het hoger secundair te vervangen door een nieuw vak, burgerschap. Die omwisseling is des te vreemder omdat in de leerplannen ncz 'burgerschap' al was opgenomen, zie de leerplannen 2017 ncz.
De pers besteedde heel wat aandacht aan een vrije Simonnetschool die de lessen zedenleer en godsdienst vervangt door lessen maatschappelijke vorming. In de Franstalige gemeenschap ligt een voorstel ter tafel om de lessen levensbeschouwing te vervangen door filosofie en burgerschap. Welteverstaan: alleen in het gemeenschapsonderwijs; want het is contradictorisch dat het katholieke net de godsdienst zou schrappen.
Wat het GO! betreft wisten we al van vroeger dat het beslist heeft de helft van de uren ncz in het hoger secundair te vervangen door een nieuw vak, burgerschap. Die omwisseling is des te vreemder omdat in de leerplannen ncz 'burgerschap' al was opgenomen, zie de leerplannen 2017 ncz.
_Waarom?
De meeste mensen die de lessen ncz liever zien verdwijnen, hebben in hun jonge jaren godsdienst gevolgd, zoals ongeveer 80% van de Vlaamse jeugd (katholiek en officieel onderwijs samen; slechts 12-13% volgden zedenleer). Bekende namen zijn Patrick Loobuyck, David Van Reybrouck en sp.a-oud-voorzitster Caroline Gennez. Ze hebben aan die lessen godsdienst geen goede herinnering, en willen daarom het levensbeschouwelijk onderwijs afschaffen; met de ncz als collateral damage.
Lees in de krant hoe de directeur van de Simonnet-school zijn woede spuit op het historische katholieke instituut. Als ongelovige kunnen we daarmee instemmend glimlachen. Maar dat hun kinderen godsdienst krijgen is wel de wens van de meerderheid van de Vlaamse ouders; en die keuze is een van onze grondwettelijke vrijheden. Dateert ze historisch niet van Wilhelm van Oranje-Nassau? Toen ging het over de vrije keuze tussen de rooms-katholieken en de verschillende soorten protestanten. Filips II van Spanje verklaarde hem vogelvrij, en de tweede moordaanslag op de Vader des Vaderlands gelukte uiteindelijk, op 10 juli 1584; maar dat was natuurlijk ook omdat de Nederlandse Provinciën zich hadden afgescheurd van Spanje.
Lees in de krant hoe de directeur van de Simonnet-school zijn woede spuit op het historische katholieke instituut. Als ongelovige kunnen we daarmee instemmend glimlachen. Maar dat hun kinderen godsdienst krijgen is wel de wens van de meerderheid van de Vlaamse ouders; en die keuze is een van onze grondwettelijke vrijheden. Dateert ze historisch niet van Wilhelm van Oranje-Nassau? Toen ging het over de vrije keuze tussen de rooms-katholieken en de verschillende soorten protestanten. Filips II van Spanje verklaarde hem vogelvrij, en de tweede moordaanslag op de Vader des Vaderlands gelukte uiteindelijk, op 10 juli 1584; maar dat was natuurlijk ook omdat de Nederlandse Provinciën zich hadden afgescheurd van Spanje.
_Puberteit en religie
Dit jaar organiseerde de alumnivereniging van artsen van de Universiteit Gent een bijscholing over Pubers en religie, wat moet de huisarts weten? (23 februari 2022).
In de gedrukte versie van het programma kwamen enkel drie godsdiensten aan het woord; dat werd, na een opmerking ter zake, nog tijdig uitgebreid met erevicerector Freddy Mortier:
20.30 uur De evangelische en protestantse godsdienst – Dr. Rodolphe Ligger
20.55 uur De islam – Iman Brahim Laytouss
21.20 uur De rooms-katholieke godsdienst – E.H. Bert Vanderhaegen
21.45 uur Puberteit en niet-confessionele zedenleer – Prof. dr. Freddy Mortier
Eerst de film van de KUL, vervolgens de geregistreerde voordrachten en discussie kan iedereen hier nog bekijken en beluisteren. Sterk aanbevolen en zeer leerzaam.
In de gedrukte versie van het programma kwamen enkel drie godsdiensten aan het woord; dat werd, na een opmerking ter zake, nog tijdig uitgebreid met erevicerector Freddy Mortier:
20.30 uur De evangelische en protestantse godsdienst – Dr. Rodolphe Ligger
20.55 uur De islam – Iman Brahim Laytouss
21.20 uur De rooms-katholieke godsdienst – E.H. Bert Vanderhaegen
21.45 uur Puberteit en niet-confessionele zedenleer – Prof. dr. Freddy Mortier
Eerst de film van de KUL, vervolgens de geregistreerde voordrachten en discussie kan iedereen hier nog bekijken en beluisteren. Sterk aanbevolen en zeer leerzaam.
Zoals de lezer kan vaststellen sprak Freddy Mortier niet over de ncz (ofschoon het programma dit aankondigde). Hij liet zo een buitengewone opportuniteit voorbijgaan om een professioneel medisch publiek voor te lichten over de eigen morele inhoud van de lessen zedenleer, en hoe pubers kunnen reageren die niet godsdienstig zijn opgevoed.
De vier voordrachten zijn voorbeelden hoe de problemen van pubers niet rechtstreeks worden benoemd maar worden omzeild. Wat moet een huisarts antwoorden, of proactief bespreken, met een jongere die de grote stap zet om op raadpleging te komen – al of niet met zijn/haar ouders? Zoals: is een zaadlozing ongezond? Kan men ziek worden van masturbatie, of nog: wat is zelfbevrediging juist? Bestaat dat ook bij meisjes, hoe gaat dat? Is lichamelijk contact met een vriend of vriendinnetje goed/niet goed? Ik heb soms verlangens, is 'zelfbeheersing' de oplossing? Hoe kan ik zwangerschap vermijden? Worden middelen voor geboortecontrole uitgelegd? Moet de arts spontaan waarschuwen tegen soa's, en wat te doen preventief? Of als het toch gebeurd is?! God beware ons (een uitdrukking die hier zeker zou passen).
Dat drie sprekers zich wel bewust zijn van deze problemen blijkt uit hun woorden zoals 'explosief gedrag', 'emoties beheersen', 'seksuele prikkels waardoor elkeen apart moet slapen', 'homoseksualiteit', 'ontdekken van seksualiteit', 'maagdelijkheid', 'fundamentalistische strekkingen', 'promiscuïteit', 'volg uw geweten', 'eerst daden tonen'. Maar we komen niet te weten welke concrete waarden en precieze verboden de vertegenwoordigers van de godsdiensten aanleren/opleggen aan de jeugd die aan hun is toevertrouwd; en waarmee dan ook de arts zal geconfronteerd worden.
Tijdens de discussie gaf psychiater prof. em. Alexander Evrard het voorbeeld van zijn eigen jeugd: 'Gedurende acht jaar is ons in het jezuïetencollege een schuldgevoel aangepraat dat we nooit meer zijn kwijtgeraakt. We mochten van niets genieten: dat was zondig, dat was heidens, we moesten lijden en afzien om in dit tranendal onze Hemel te verdienen.'
Tijdens de discussie gaf psychiater prof. em. Alexander Evrard het voorbeeld van zijn eigen jeugd: 'Gedurende acht jaar is ons in het jezuïetencollege een schuldgevoel aangepraat dat we nooit meer zijn kwijtgeraakt. We mochten van niets genieten: dat was zondig, dat was heidens, we moesten lijden en afzien om in dit tranendal onze Hemel te verdienen.'
Ook de jeugdbewegingen spelen een grote rol in de vorming van geboden en verboden voor hun honderdduizenden leden; zoals ik deed opmerken. In de katholieke jeugdbewegingen zijn jongens en meisjes gescheiden vanaf de puberteit; daarentegen was de seksuele omgang in de humanistische jeugdbeweging zeer vrij, terwijl informatie en middelen voor geboorteregeling ter beschikking kwamen (bekijk en beluister de opname vanaf 1:41:59; tot 1:43:48). Hierop antwoordend zei de rooms-katholieke hoofdaalmoezenier dat er vanaf de jaren '60 weinig verschil is tussen katholieke en vrijzinnige jeugdbewegingen. Alleen over homoseksualiteit heeft de Kerk een doctrinefout, maar er is evolutie. Uit beleefdheid heb ik niet gerepliceerd dat hij over de humanistische jongerenbeweging absoluut niets wist en kon weten; en dat hij het zoveelste voorbeeld gaf dat gelovigen voor zichzelf een vals wereldbeeld scheppen en verspreiden.
De vrijzinnige lentefeesten, die jaarlijks door 6000 à 7000 jongeren worden bijgewoond, kwamen niet ter sprake, en werden dus niet vergeleken met de eerste en plechtige communies waar de katholieke geboden worden ingeprent.
_Wat zeggen de lessen zedenleer?
De objectieve bron van informatie zijn hier de leerplannen die opgesteld werden, onafhankelijk van het Vlaams parlement, door acht inspecteurs-adviseurs ncz, tevens oud-leerkrachten. Ze zijn gediversifieerd volgens basisonderwijs of secundair, per studiejaar, en volgens ASO, BSO en TSO. Eenieder kan, na het downloaden, met de zoekfunctie een zelfgekozen woord ingeven, en krijgt dan de plaats (studiejaar; hoofdstuk, blz …) waar dit onderwerp aan bod komt. Bijvoorbeeld voor 'seks', 'soa', 'geboortecontrole', 'verliefdheid', of nog: 'burgerschap', 'democratie', 'media' …
Ik heb een lijst uittreksels gemaakt; die is uiteraard onvolledig; hier toegevoegd.
Ik heb een lijst uittreksels gemaakt; die is uiteraard onvolledig; hier toegevoegd.
Naast de leerplannen zijn het de eigen leerkrachten ncz die de realiteit maken van het vak. In deMens.nu Magazine komt telkens een leerkracht zedenleer aan het woord. In het nummer van juli-september 2022 stelt de interviewer de vraag: 'Hoe leer je de leerlingen dat het aangeven van seksuele grenzen belangrijk is?' Merk op dat deze vraagstelling zéér is ingegeven door de actualiteit, waar de term 'grensoverschrijdend' even common place is geworden als het weerbericht. Lesgever Eva Van Eeckhaut antwoordt: ' … dat is niet iets waarmee je op 1 september de klas binnenvalt. Voor mij is het opbouwen van een vertrouwensrelatie met mijn leerlingen prioritair.' En verder: 'Ik probeer te vermijden een oordeel over hen te vellen', 'het bespreken van seksuele grenzen doe ik aan de hand van voorbeeldsituaties. Wat is er hier gebeurd? Was dat oké? Hoe zou jij je voelen? Wat had er anders kunnen/moeten gebeuren in deze situatie? Welke grenzen zijn er overschreden?' Met andere woorden: de leerkracht ncz legt geen geboden op, maar doet nadenken en vraagt de leerlingen een eigen oordeel vellen.
Dàt is de essentie van het vrijzinnig-humanistisch denken: een eigen oordeel (leren) vellen, en niet na-apen wat profeten allerhande hebben afgekondigd. In de wetenschappen is dit standaard; maar in de moraal zijn er diverse geloven en ideologieën. Daarom zijn de lessen zedenleer onmisbaar.
Zijn er nog vrijzinnigen die de ncz verdedigen?
Meer van Frank Roels
Zijn er nog vrijzinnigen die de ncz verdedigen?