30 september 2024
Rome en Perzië, zeven eeuwen rivaliteit
Adrian Goldsworthy (1969) is oudheidkundig historicus en romanschrijver. Geboren in Wales, Verenigd Koninkrijk. Hij studeerde klassieke en moderne geschiedenis in Oxford, Engeland. Zijn scriptie “The Roman Army as a fighting force, 100 BC- AD 200” werd later als “The Roman Army at war, 100 BC- AD 200” (1996) een van zijn best (en nog steeds) verkopende boeken.
Goldsworthy startte als Junior Research Fellow aan de Cardiff University, gaf vervolgens les aan King’s College te London om daarna assistent professor aan de University of Notre Dame London te worden. Hij verzorgde lessen/lezingen over verschillende onderwerpen maar met name over de Romeinse Geschiedenis. Veelvuldig is hij ook te zien en/of te horen op tv en radio en op zijn YouTube-kanaal. Goldsworthy schrijft zowel non-fictie als fictieboeken.
Rome en Perzië, zeven eeuwen rivaliteit beschrijft de periode vanaf het overlijden van Alexander de Grote (323 v.C.) en eindigt met de opkomst van het prille Arabische Rijk (711 n.C.). De inhoud kent een gedegen structuur. Na de inhoudsopgave komt een tijds-chronologisch overzicht van de Koningen der Koningen in het huis van de Arsaciden en Sassaniden (Perzië) en eveneens van de keizers (Rome). Vervolgens een tijdslijn met daarin kortweg aangegeven welke bijzondere gebeurtenis er plaatsvond, plaats-onafhankelijk zodat de geschiedenissen van Rome en die van Perzië verweven worden. Daarna een overzicht van de pagina’s waarop oude kaarten afgedrukt zijn van de gebieden in dat tijdsgewricht.
Een woord vooraf volgt, de Inleiding en dan Hoofstuk 1 ‘Felix met de jaren 90 voor Christus’. Het laatste hoofdstuk 19 ‘Die dag zullen alle gelovigen zich verheugen’, wordt afgesloten met een conclusie en een dankwoord. De bibliografie is lijvig, een illustratieverantwoording kort maar duidelijk en 26 pagina’s register verhogen de leesbaarheid.
Het boek is een verhalende geschiedenis, als tegenwicht voor thematische benaderingen van een onderwerp. Daardoor wordt van de lezer verwacht dat deze zijn academische pet afzet. Het betreft een uitgebreide opsomming van oorlogsfeiten en oorlogshandelingen in de Rijken van Rome en Perzië, intern, maar vooral ook als rivalen. Op welke manier komen zij met elkaar in contact en op welke wijze gaan zij beseffen wat de machtspositie is van de ander.
Het is een geschiedenis waarbij machthebbers een imperialistische competitie voeren, maar desondanks co-existeren en vrede kennen. Met als buffer Armenië en Palestina komen Romeinen en Perzen tegenover elkaar maar nooit met de bedoeling elkaar helemaal te veroveren. De conflicten tussen hen werden uitgevochten zonder in een strijd op leven en dood te ontaarden. Neem wat je wil kan (plunderen), sluit een akkoord (met vastgestelde betalingen over en weer), en laat elkaar in een vastgestelde vrede met rust. Kinderen van heersers worden meegenomen/meegegeven om te leven in het rijk van de ander. Pas als de Perzische heerser, Khusro II, de wil heeft om de Romeinen tot de totale overgave te dwingen, verdwijnen beiden.
Auteur beschikt over een uitmuntende kennis van het Romeinse Rijk. Minder kennis heeft hij door gebrek aan bronnen over het Perzische. Hij merkt op dat er met grote zorg naar bronnen moet worden gekeken. Wie was de schrijver en in welke hoedanigheid en relatie stond deze tot het rijk/de heerser. Reflectie blijft vereist, ook Goldsworthy realiseert zich dat en beseft dat daardoor verschillende polemieken zijn ontstaan in zijn beroepsgroep van historici. Werd de geschiedenis verteld vanuit de overwinnaar en dito aanhanger of, wat veel minder vaak gebeurde, geschreven vanuit degene die minder fortuinlijk was.
Rome en Perzië, zeven eeuwen rivaliteit is een interessante geschiedenis over de verhoudingen tussen twee Rijken, Rome en Perzië, gedurende een aantal eeuwen. Een opsomming met kanttekeningen. Het nodigt uit meer te willen lezen en dat betekent tegelijkertijd vertraging. Immers als lezer moet je de keuze maken, lees ik dit boek als een informatief verhalend boek en zet ik zelf geen vraagtekens bij wat ik lees óf word je nieuwsgierigheid gewekt en is het noodzakelijk tegelijkertijd, of opvolgend, andere bronnen te raadplegen. Auteur geeft aan dat hij een verhalend historisch boek heeft geschreven, maar feitelijk is dat een contradictio in terminis. De inhoud is wel degelijk van academisch niveau maar de geschreven tekst kent een eenvoudiger toonzetting.
Daarbij dient de lezer te beseffen dat Goldsworthy met zijn uitstekende kennis van het Romeinse Rijk een disbalans heeft met zijn kennis van het Perzische. Niet alleen waren er minder bronnen te bestuderen maar is het Romeinse hem vanaf 1996 als het ware met de paplepel ingegoten.
Persepolis, de stad van de Perzen, een voormalige nederzetting in het huidige Iran, is een archeologische opgraving die zijn gelijke nog niet kent. De beeltenissen van de heersers die de Koning der Koningen bezochten zijn een magnifieke presentatie van de macht van het toenmalige Rijk. Mijn aanleiding om dit boek te willen lezen.
Goldsworthy heeft een interessant, gedegen en verhalend boek geschreven dat mij verleidt tot het lezen van meer. Gelukkig heeft hij er nog talloze andere geschreven, zowel fictie als non-fictie. Zal ik kiezen voor de muur van Hadrianus of Vindolanda?
Astrid Kweens
Meer van Astrid Kweens
Astrid Kweens
