16 april 2025
Denkbeesten - Filosoferen en knutselen met dieren
Wat een heerlijk boek is dit! Het bevat alles was me interesseert: dieren, mensen, filosoferen, creatief bezig zijn.
Het is geschreven voor kinderen vanaf 10 tot 12 jaar. Ook volwassenen kunnen er plezier aan beleven, zeker als ze kinderen van bijvoorbeeld 8 jaar zouden helpen lezen en begrijpen. Een kwispelende hond kan doen nadenken over vriendschap en blijheid, een kudde schapen doet je misschien filosoferen over wat het betekent ergens bij te horen.
Hoe Rijsman haar idee uitwerkte, illustreer ik best met een voorbeeld. Hoofdstuk 1 gaat over taal en draagt de titel: papegaaien. Een blauwe en een rode getekende papegaai maken elk kind duidelijk over welk dier het gaat, zelfs al zou het niet kunnen lezen. Met een anekdote over hoe een papegaai inbrekers afschrikte door luid te praten, zijn we vertrokken voor filosofische bedenkingen over hoe de menselijke taal verschilt van andere, dierlijke communicatie. Een vogel zingt, de mens maakt muziek.
Opgave: maak een muziekinstrument door flessen te vullen met water. Een taal- en identiteit opgave: schrijf je naam en versier die. Mensentaal gaat dikwijls over dieren. Rijsman geeft verschillende uitdrukkingen en laat raden wat ze betekenen, bijvoorbeeld leven als kat en hond.
Opgave: maak een muziekinstrument door flessen te vullen met water. Een taal- en identiteit opgave: schrijf je naam en versier die. Mensentaal gaat dikwijls over dieren. Rijsman geeft verschillende uitdrukkingen en laat raden wat ze betekenen, bijvoorbeeld leven als kat en hond.
Het hoofdstuk over fabeldieren geeft de auteur de gelegenheid om kinderen te doen nadenken over goed en slecht en aan te tonen dat het onderscheid zo simpel niet is: "En is iets wat goed is, altijd en overal goed?" Wat zeggen de filosofen? Wat denk jij? Wat vind je van de volgende voorbeelden? Ga eens samen zitten, schrijf woorden als: helpen, zingen, koken, enz. op een blad, knip ze allemaal los, gooi ze op een hoop, trek er een woord uit en bespreek of je dat goed of slecht vindt.
In 14 hoofdstukken worden 14 realiteiten behandeld waarmee alle kinderen in contact komen. Onder de grote gekleurde titel met een dier erin, staat waarover het echt gaat. "Een school vissen" gaat over de samenleving. "Bidsprinkhanen en kapucijnapen" gaat (met veel respect) over religie. Zo schrijft ze "Sommige mensen denken dat iemand alles wat bestaat heeft bedacht en heeft laten ontstaan. Sommige mensen gaan elke week naar een dienst of bidden elke dag. Soms spelen dieren een rol in religie." De knutselopdracht is dan een dier maken met oude kranten en verf, of samen praten over religieuze feesten.
Het laatste hoofdstuk gaat over tijd. "Je kan wel zeggen hoe laat het is, maar het is veel moeilijker om te zeggen wat tijd precies is". Opdracht: maak je eigen klok, of zoek in je huis oude spullen, of maak je eigen archeologische vondst.
Dit boek is een inleiding in de filosofie, waaruit we allemaal iets kunnen leren. Als jouw kind in de vragen des levens normaal geen interesse toont, is dit de manier om het in te leiden op een aantrekkelijke manier.
Gerda Sterk
Meer van Gerda Sterk
Gerda Sterk
