8 mei 2025
Dat Fucking Eiland - De oorlog van de VS tegen Cuba
Noam Chomsky volgde een opleiding als taalkundige aan Harvard. Hij is vooral bekend om zijn radicale politieke standpunten, verwoord in diverse publicaties. Hij richtte vooral zijn pijlen op de Amerikaanse inmengingspolitiek in Vietnam, Nicaragua, Cuba, Kosovo en de Golf.
Vijay Prashad is een Indiaas historicus en journalist. Hij is afkomstig uit een gegoede familie en genoot een geprivilegieerde opleiding. Doorheen zijn publicaties loopt een rode lijn van verzet tegen het kapitalisme en het neoliberalisme met de Verenigde Staten als extreem voorbeeld. Zo kwamen de Amerikaanse interventies in Afghanistan, Irak en Palestina in zijn vizier.
De VS beschouwden Cuba steeds als een virtuele kolonie. In 1808, 1848 en 1854 poogden zij tevergeefs Cuba van Spanje aan te kopen. Dit kaderde in de Monroedoctrine die President James Monroe in 1823 had geformuleerd: Midden- en Zuid-Amerika behoorden tot de invloedsfeer van de VS, zoveel mogelijk van die landen dienden geannexeerd te worden en Europese inmenging werd uitgesloten.
De VS hadden ook de gewoonte landen aan te kopen: in 1867 kochten zij Alaska van Rusland en in 1917 Deens-West-Indië van Denemarken, vandaag de Amerikaanse Maagdeneilanden. Met Spanje lukte dit niet.
Deze doctrine beheerst nog steeds de Amerikaanse politiek. De annexatieplannen van Trump met betrekking tot Canada, Panama en Groenland kaderen daar perfect in. President Truman had ook al zijn oog op Groenland laten vallen en bood Denemarken na de Tweede Wereldoorlog honderd miljoen dollar in goud voor de aankoop ervan.
Nadat Cuba zich in 1898 van de Spaanse kolonisator had losgemaakt was het eiland in feite een kolonie van de VS geworden. De VS-multinationals controleerden de economie, de maffia was baas in de goktenten en de toeristische trekpleisters lokten veel Amerikanen om er te doen wat in het puriteinse Amerika niet kon.
Na de revolutie van 1959 koos Cuba voor een samenleving naar socialistisch model. Dit beviel de VS niet. Zij vreesden dat andere staten uit hun invloedsgebied dit “slechte” voorbeeld wel eens zouden durven volgen.
In het begin poogden zij rechtstreeks in te grijpen om het nieuwe regime omver te werpen. Hun militair ingrijpen in 1961 met de invasie bij de Varkensbaai was een fiasco. De verijdelde pogingen om Fidel Castro fysiek te elimineren zijn niet te tellen. Toen duidelijk werd dat het Cubaanse regime militair niet zou plooien, moest de economie ten gronde gericht worden door een meedogenloze en efficiënte blokkade. Handel met Cuba werd uitgesloten. Cuba kon zo moeilijk de noodzakelijke grondstoffen importeren en werd uitgesloten van de internationale markt voor de uitvoer van haar producten. Ook de toegang tot het internationaal betalingssysteem werd Cuba ontzegd.
Zo werd Cuba in de armen van de USSR gedreven die in 1962 van de toenadering gebruik maakte om er raketten te plaatsen. Dit gaf aanleiding tot de Cubaanse crisis en ei zo na tot een militair conflict tussen de VS en de USSR.
De blokkade duurt nog steeds voort. Cuba zou in de ogen van de VS nog steeds een terroristisch gevaar zijn en blijft behouden op de lijst van staten die het terrorisme sponsoren. Onder Trump moet er ook geen dooi in de verhoudingen verwacht worden.
Tengevolge van de handelsbeperkingen braken er in juli 2021 en maart 2024 protesten met straatrellen uit. Vooral de voedseltekorten en de beperkte toegang tot essentiële geneesmiddelen voedden de onvrede. Ook de talrijke stroomonderbrekingen gaven aanleiding tot een groeiend ongenoegen.
Deze protesten werden door het regime hardhandig onderdrukt. Honderden betogers werden gearresteerd en na een kort proces veroordeeld tot lange gevangenisstraffen van vier tot dertig jaar. De vrije meningsuiting, in zoverre deze nog bestond, werd verder beknot door beperking van de toegang tot internet. De geheime politie is alomtegenwoordig, met een groot onderling wantrouwen tussen de burgers tot gevolg.
De auteurs geven een verhelderende kijk op de omgang van de VS en hun buurlanden. Hun politiek was en is er uitsluitend op gericht de economische belangen van de VS-multinationals veilig te stellen. Daarbij houden zij geen rekening met de noden en de verzuchtingen van de plaatselijke bevolking. Dit levert geen fraai beeld op. Dit bevestigt het beeld van Trump’s “America First”. Het moet ook een eye opener zijn voor Europa.
De lezer dient wel rekening te houden met de ideologie van de auteurs. Zij blijven blind voor de tekortkomingen van het Cubaanse regime. Zij gaan voorbij aan de beperking van een aantal essentiële vrijheden, zoals de vrijheid van meningsuiting, van vereniging en vergadering. Als er al eens naar verwezen wordt dan wijten zij dit aan de economische blokkade. Zo wordt ook vermeden dat rechtse leugens de agenda van de revolutie en de geplande sociale ontwikkelingen zouden ondermijnen. Een maatschappelijk systeem, dat volgens de auteurs volledig door de bevolking gedragen wordt, zou daar toch tegen bestand moeten zijn…
Ook geen woord over de onlusten van 2021 en de hardhandige repressie ervan. Blijkbaar paste dit niet in het plaatje.
Ignace Claessens
Meer van Ignace Claessens
Ignace Claessens
