1 oktober 2025
De alchemie van de tijd
De tijd vliegt, gebruik hem wel. Zo zijn er ontelbaar vele spreekwoorden over tijd die wel ergens toepasbaar zijn. In dit boek onderzoekt Greet Van Thienen nader het fenomeen “tijd”. ‘De alchemie van de tijd’ is geen systematisch onderzoek van het onderwerp, maar aan de hand van een subjectieve keuze van auteurs geeft Van Thienen een boeiend overzicht over wat tijd voor haar betekent.
Tijd is een uitvinding van de mens. Hoewel het fenomeen niet tastbaar is, overheerst het alle levende wezens. Tijd fascineert mensen en werkt tegelijkertijd irriterend. Elk uur dat voorbijgaat voelen we aan als een onherstelbaar verlies dat niet meer in te halen is. We leven aan een gejaagd tempo en zijn vaak op zoek naar rust. Maar zodra we die rust gevonden hebben, zijn we weer op zoek naar afleiding. Agenda’s worden volgepropt en we hollen van de ene afspraak naar de andere. Zo ook bij kinderen. Het heilzame pad om zonder klok door het leven te gaan, verdwijnt. Elk ogenblik moet vol van activiteiten en betekenis zijn met angst voor het lege uur.
De mens staat in het centrum van de tijd. Er is slechts één tijd en dat is de tijd van het zijn. Gisteren is voorbij en onherstelbaar gedaan. Morgen is de toekomst, maar bestaat nog niet. Het is vandaag dat het moet gebeuren: de tijd van het zijn, we staan er steeds middenin.
Tijd is relatief. Extreme omstandigheden zorgen ervoor dat een uur langer of korter lijkt. Zo ontsnapte Sartre tijdens zijn dienstplicht aan de tijd door te lezen en te schrijven. In 1943 publiceerde hij zijn boek “Het zijn en het niet”, dat een klassieker van het existentialisme werd.
Er worden voortdurend toekomstplannen gemaakt. Heel dikwijls draaien die uit op een ontgoocheling. Er is immers maar één zekerheid, één tijd, de tijd van het zijn. Daar komt nog bij dat het individu niet meer is dan een halte op het spoor van de eeuwigheid. Ondanks het verlangen naar onsterfelijkheid blijft de menselijke werkelijkheid eindig. Geen enkel bestaan is dan ook eeuwig. Voor velen was een god in de hemel de oplossing. Zij jagen de onsterfelijkheid na in een later stadium van hun bestaan.
Aan de hand van haar eigen voorkeuren beschrijft Greet Van Thienen haar belevenis van tijd. Denkers die aan bod komen zijn o.a. Pascal, Woolf, Einstein, Sartre, Walser, Weil, Lemaitre en Arendt. Zo slaagt ze erin om in elk hoofdstuk interessante verbanden te leggen. Ze biedt nieuwe perspectieven en inzichten aan. Het gebruik of misbruik van schermtijd komt aan bod.
Van Thienen schrijft enthousiast, vlot en is altijd zoekende. Erg belezen weet ze dat er geen absolute of eeuwigdurende waarheden bestaan. Ondanks sommige zijwegen komt ze toch telkens terug op haar thema. Op haar manier, de alchemisten waardig, ontrafelt ze de tijd. Het is zeker de moeite om stil te staan bij haar woorden en te overdenken hoe die ook op ieder van ons van toepassing zijn.
Paul Van Aelst
