23 oktober 2025
De nomade
De opa van schrijfster is afkomstig van Oost-Pruisen. Dit deel van Europa was gedurende de periode van 1920 tot 1939 gelegen in het Noorden van Polen én het zuiden van Litouwen. Dat laatste gedeelte van Litouwen is tegenwoordig de Russische enclave Kaliningrad. Tijdens de DDR-periode was Oost-Pruisen echter onderdeel van Oost-Duitsland. Niewierra maakt aan de hand van een plattegrondje in het begin van het boek duidelijk waar wat wanneer nu eigenlijk was. De grenzen verschuivend.
Hoofdrolspeelster in deze fictie is documentairemaakster Olga. De documentaire die ze maakt aan de hand van het verhaal van dit boek wordt in tussenliggende delen opgetekend. Het is beklemmend, wat vertelt de hoofdpersoon over zijn aandeel in het Russische Leger en hoe hij een moordenaar werd.
Olga zelf zit in een vliegtuig, ze is naar voren gaan zitten aan het raampje, zodat ze meer ruimte heeft. Een stoel leeg en dan een man. Daarnaast de gang. Haar contact, slechts zijdelings, en haar gevoel voor rechtvaardigheid zorgen ervoor dat ze betrokken raakt. Een non-fictie gebeurtenis gebruikt ze om de fictie toch mogelijk te laten zijn.
Het verhaal dijt uit. Ze heeft een vader met dementie, waarvoor ze zorgt. Gebeurtenissen om haar heen maken haar alert, vertrouwt ze op intuïtie, of naïef voortgaand? Er is steeds een keuze maar de gebeurtenissen volgen elkaar snel op. Wat een geluk dat haar vader lijdt aan de ziekte dementie, dat zijn gespreksstof terug gaat in de tijd. Daarmee wordt wat nooit besproken is beetje bij beetje helder en vreemder. Als documentairemaakster én dochter gaat ze er achteraan.
Olga zelf zit in een vliegtuig, ze is naar voren gaan zitten aan het raampje, zodat ze meer ruimte heeft. Een stoel leeg en dan een man. Daarnaast de gang. Haar contact, slechts zijdelings, en haar gevoel voor rechtvaardigheid zorgen ervoor dat ze betrokken raakt. Een non-fictie gebeurtenis gebruikt ze om de fictie toch mogelijk te laten zijn.
Het verhaal dijt uit. Ze heeft een vader met dementie, waarvoor ze zorgt. Gebeurtenissen om haar heen maken haar alert, vertrouwt ze op intuïtie, of naïef voortgaand? Er is steeds een keuze maar de gebeurtenissen volgen elkaar snel op. Wat een geluk dat haar vader lijdt aan de ziekte dementie, dat zijn gespreksstof terug gaat in de tijd. Daarmee wordt wat nooit besproken is beetje bij beetje helder en vreemder. Als documentairemaakster én dochter gaat ze er achteraan.
Ze kan niet anders.
Wat volgt is een aaneenschakeling van acties, helder verwoord en spannend opgebouwd. Een geweldig verhaal. Het zou waar kunnen zijn maar het is fictie. Voor de details verantwoordt schrijfster zich met bronvermelding.
Er zijn geen superlatieven om dit boek te beschrijven. Van begin af aan grijpt het je bij de keel. Het is spannend vanaf moment nul. De geïnterviewde zie je zitten en vertellen en de dochter worstelen met de dementie van vader.
Dit boek is geschreven naar aanleiding van een waar gebeurd feit. Een mogendheid die een vliegtuig in haar land laat landen om daarmee een burger in hechtenis te kunnen nemen.
Wat volgt zou zomaar gedeeltelijk waar kunnen zijn. Schrijfster maakt in het verhaal ook verwijzingen naar de huidige politieke situatie en hoe grenzen gemakkelijk kunnen verschuiven, als een potentaat dat wil. En hoe ga je daar dan zelf mee om, ben je nu in staat om te bedenken dat je later wellicht onder een ander regime leeft en dat die overheid dan anders wil zijn. Moet je óók altijd denken dat wat je uit, later tegen je gebruikt kan worden. Is wraak verslavend?
En dan gaat het ook over vergeving. Als jouw geliefde, liefste mee deed met de verschrikkingen van een regime, ben je dan op een ander moment in staat om daar mee om te gaan zodat je je eigen geluk niet in de weg gaat staan.
Een waarachtig mooi boek, aanleiding ook om zelf na te denken over Zwart en Wit.
Astrid Kweens
Anya Niewierra (1964) is een Nederlandse schrijfster van voornamelijk literaire thrillers. De Nomade is genomineerd voor de NS Publieksprijs.
Anya Niewierra (1964) is een Nederlandse schrijfster van voornamelijk literaire thrillers. De Nomade is genomineerd voor de NS Publieksprijs.
