5 mei 2020
Kwijt. Wat dementie ons kan leren
Terwijl ik dit boekje lees, kruip ik in het hoofd van Julienne, de weduwe van Georges en de mama van Hugo zaliger, Ingrid en Sonja. Julienne woont nog thuis onder de hoede van buurman Harry maar vooral toch van haar dagboek, dat dag na dag op de keukentafel moet liggen. Zonder dat dagboek loopt ze verloren in haar dagdagelijkse leven.
Onder de hoede van haar dochters die haar om beurten bezoeken en dan dag na dag opschrijven in dat dagboek wat er telkens te doen is, te beleven en vooral ook niét te doen. En, al krijgt Julienne veel bezoek van haar dochters (wat ze direct weer vergeet), al gaat ze samen met hen op wandel (wat ze direct weer vergeet), al logeert ze dagenlang bij hen (wat ze direct weer vergeet), het alleen-zijn sluipt al eens het hoofd binnen van Julienne om daar het gezelschap te zoeken van verre herinneringen.
Hoe verder weg in het verleden, hoe helderder. Het “nu” vergeet ze, gisteren ook, maar de liedjes uit haar kindertijd komen in alle helderheid woord voor woord terug, bij elke prikkel die daartoe aanzet. Het bezoek aan het geboortehuis van Pater Damiaan: ze herinnert en zingt een liedje van vroeger, een liedje dat ze zelfs nooit voor haar kinderen zong. Zo gaat wat overblijft van haar verloren geheugen nog iets betekenen voor het heden van anderen.
Hoe verder weg in het verleden, hoe helderder. Het “nu” vergeet ze, gisteren ook, maar de liedjes uit haar kindertijd komen in alle helderheid woord voor woord terug, bij elke prikkel die daartoe aanzet. Het bezoek aan het geboortehuis van Pater Damiaan: ze herinnert en zingt een liedje van vroeger, een liedje dat ze zelfs nooit voor haar kinderen zong. Zo gaat wat overblijft van haar verloren geheugen nog iets betekenen voor het heden van anderen.
We weten intussen allemaal dat één op de vijf (of was het zes?) mensen ooit dement zal worden. Hoe ouder we worden, hoe meer kans hierop bestaat, en we worden allemáál steeds maar ouder. Na het lezen van dit boekje weten we meteen wat ons te wachten staat op dat moment van het dementeringsproces dat we nog net goed genoeg zijn om thuis te zijn. Op het moment dat het WZC al om de hoek loert, of de opvang bij een van de kinderen. Als we dat al zouden willen, onze kinderen uur na uur lastig vallen met steeds dezelfde vragen waarop ze al tien keer en meer een antwoord gaven.
‘Uit het agenda van mama’ zijn mooie korte dag na dag woordzinnen die een leven alleen en met dementie beschrijven. De vele gedichten en liedjesteksten in het boek zijn een (ver)bloemlezing van het leven met dementie. Als ‘je niet meer weet’ en de anderen nog ‘weten voor jou’.
‘Uit het agenda van mama’ zijn mooie korte dag na dag woordzinnen die een leven alleen en met dementie beschrijven. De vele gedichten en liedjesteksten in het boek zijn een (ver)bloemlezing van het leven met dementie. Als ‘je niet meer weet’ en de anderen nog ‘weten voor jou’.
Dit boekje doet wat het zegt te willen doen: ons leren wat dementie is. Ons “vertellen” wat dementie ons leren kan. Mij leert het net genoeg om me af te vragen of ik dit wel wil, overleven met dementie.
Meer van Jacinta De Roeck
