13 september 2021
Europa in woelig water
Dit uitstekende werk over het reilen en zeilen van de Europese Unie is aan zijn tweede, lichtjes herziene uitgave toe. Bij het verschijnen van de eerste druk in 2019 had ik het genoegen dit werk te recenseren. Ik raadde het werk toen ten stelligste aan en bij hernieuwd contact heb ik geen enkele reden om dit advies te herzien.
De aanpassingen bij de tweede druk hebben vooral betrekking op gewijzigd cijfermateriaal, veranderingen in het politiek personeel, de verdere evolutie van de Brexit-saga en vooral de impact van de corona-pandemie, waar bij het verschijnen van de eerste druk nog geen sprake van was.
Bij de uitbraak van deze crisis wendden velen hun blik naar Europa. Wat doet Europa? Waar blijft Europa?
Bij de uitbraak van deze crisis wendden velen hun blik naar Europa. Wat doet Europa? Waar blijft Europa?
De verklaring is eenvoudig. Volksgezondheid en gezondheidszorg en, bij uitbreiding, de volledige organisatie van de welvaartsstaat, zijn steeds in handen gebleven van de Lidstaten. Dit is te verklaren door het verschil in graad van bescherming die de verschillende staten hun burgers willen bieden.
Ook de organisatie van de sociale bescherming is erg verschillend. Denk maar aan de verscheidenheid in de pensioenstelsels, de gezondheidszorg, de rol van de overheid en de private verzekeraars… Onmogelijk om dit in één Europees kader te persen.
Ook de organisatie van de sociale bescherming is erg verschillend. Denk maar aan de verscheidenheid in de pensioenstelsels, de gezondheidszorg, de rol van de overheid en de private verzekeraars… Onmogelijk om dit in één Europees kader te persen.
Veel heeft ook te maken met solidariteit. Solidariteit gaat nu eenmaal gepaard met transfers tussen de Lidstaten. Hoe ver wensen zij daarin te gaan? Denken wij maar aan de houding van “de vrekkige vier” bij de onderhandelingen over het Covid-herstelfonds in juli 2020. Dat dit een delicate materie is, wordt in ons landje bewezen door de problemen bij de transfers tussen de gewesten.
Bij het uitbreken van de pandemie kon Europa bijgevolg niet optreden. Alle Lidstaten waren afzonderlijk aan zet zonder Europese coördinatie. Dit leidde tot een wirwar van maatregelen, verschillend van land tot land, niet altijd op elkaar afgestemd en waar de logica soms ver te zoeken was.
Dat Europa volledig aan de zijlijn is gebleven, is dan ook weer niet juist. Uiteindelijk waren de Lidstaten wel verplicht een aantal zaken gezamenlijk aan te pakken, zoals de vaccinaankoop en de oprichting van een fonds om de gevolgen voor de Europese economie te helpen opvangen.
Dat Europa volledig aan de zijlijn is gebleven, is dan ook weer niet juist. Uiteindelijk waren de Lidstaten wel verplicht een aantal zaken gezamenlijk aan te pakken, zoals de vaccinaankoop en de oprichting van een fonds om de gevolgen voor de Europese economie te helpen opvangen.
De gezondheidscrisis heeft uitgewezen dat onder druk van de omstandigheden Europa toch in staat is kwesties aan te kaarten, zoals de solidariteit tussen de Lidstaten, wat voordien nauwelijks bespreekbaar was. Europa beschikt over de nodige veerkracht om in perioden van crisis de rug te rechten.
De auteurs hebben er goed aan gedaan daar op te wijzen. Ze zijn er opnieuw in geslaagd een gevarieerd beeld te schetsen van de Europese Unie met alle positieve en negatieve aspecten. Opnieuw is gebleken dat de EU een “must” is en dat verdere samenwerking onafwendbaar is. Ik wens alle Eurosceptici dit boek toe als eindejaarsgeschenk.
Ignace CLAESSENS
Meer van Ignace Claessens
Ignace CLAESSENS
