28 januari 2019
Vaarwel spullen
‘Conspicious consumption’, ofwel opzichtige consumptie: het consumeren van goederen en diensten met als voornaamste doel te tonen dat je een goed inkomen of een flink vermogen hebt. Een term die de Amerikaanse econoom Thorstein Veblen al in 1899 bedacht.
Al dat kopen en consumeren kan tot stress leiden. De spullen moeten ergens blijven en het opruimen, gebruiken en onderhouden van alles kost tijd en energie.
Zo’n tien jaar geleden ontstond dan ook vanuit Japan de minimalisme-rage.
Zo’n tien jaar geleden ontstond dan ook vanuit Japan de minimalisme-rage.
Toch noemt auteur Fumio Sasaki (°1979) zich geen verlichte minimalist of opruimgoeroe. In een vorig leven was hij naar eigen zeggen een hamsteraar, een fanatieke verzamelaar van spullen met uitpuilende boekenkasten op de overloop, bergen cd’s op de vensterbank en stapels ‘rotzooi’ tot aan de rand van zijn bed. Gelukkig maakte hem dat niet, want hij dronk, had overgewicht en werkte veel te lange dagen bij een uitgeverij.
Op een goede dag besloot hij alles weg te doen - van zijn keukengerei tot zijn luxe tweepersoonsbed, dierbare brieven en ook een gitaar waarop hij nooit gespeeld had. Hij verhuisde naar een piepklein appartement, sliep op een matje en werd meester in Danshari, de Japanse kunst van het opruimen en wegdoen.
Op een goede dag besloot hij alles weg te doen - van zijn keukengerei tot zijn luxe tweepersoonsbed, dierbare brieven en ook een gitaar waarop hij nooit gespeeld had. Hij verhuisde naar een piepklein appartement, sliep op een matje en werd meester in Danshari, de Japanse kunst van het opruimen en wegdoen.
Volgens Sasaki zijn vooral de oudere generaties in Japan hamsteraars. De generatie direct vόόr hem is opgegroeid in een periode van voorspoed, toen je status ontleende aan de spullen die je had vergaard. De generatie dáárvoor, die opgroeide in de naoorlogse periode, heeft juist armoede gekend en geleerd elk voorwerp te gebruiken en te bewaren.
Eén van de redenen die - zo meent de auteur - de opmars van het minimalisme verklaren, is de smartphone. Die is zo multifunctioneel dat we minder andere dingen nodig hebben. Alles is gedigitaliseerd, van de foto’s op onze computer tot onze muziek op Spotify. Zo heb je geen verschillende apparaten meer nodig om te genieten van films, foto’s en muziek.
Ook het feit dat de middenklasse in Japan zich bijna verplicht ziet minimalistisch te wonen omdat ze het zich financieel niet kan veroorloven in een groot huis te wonen, zou een rol spelen. Een kleine woonst is makkelijker schoon te houden, te onderhouden en je bent sneller klaar om te vertrekken en eventueel te verhuizen.
Minimalisten zouden zelfs beter voorbereid zijn op natuurrampen zoals aardbevingen die in Japan nogal eens voorkomen. Ze hebben gewoon een noodpakketje klaarstaan. Het past ook goed binnen de Japanse cultuur: in de Japanse traditie ligt de nadruk op de schoonheid van ‘minder’. In schilderijen is de ruimte tussen twee voorwerpen erg belangrijk en boeddhistische tempels bevatten weinig voorwerpen.
Fumio Sasaki geeft in dit boek 70 concrete tips om tot een minimalistische levensstijl te komen. Daarin onderscheidt hij zich allicht van zo’n 100-tal vergelijkbare boeken die de laatste jaren gepubliceerd zijn in Japan. Het verscheen daar trouwens al in 2015.
Het boek leest vlot, is overzichtelijk en de 12 pagina’s met kleurenfoto’s vooraan maken het luchtig. Het ‘maximale’ dankwoord van de auteur vond ik trouwens best grappig.
Het boek leest vlot, is overzichtelijk en de 12 pagina’s met kleurenfoto’s vooraan maken het luchtig. Het ‘maximale’ dankwoord van de auteur vond ik trouwens best grappig.
En toch kon ik een licht gevoel van opluchting niet onderdrukken toen ik onlangs toevallig las dat een rommelige omgeving voor creativiteit kan zorgen. Zo zouden Albert Einstein en Roald Dahl zich op hun best gevoeld hebben in een gezellige kamer boordevol geliefde voorwerpen.
Meer van Martine Messagie
