18 februari 2019
Ik, jij, samen mens. Een referentiekader voor kwaliteit van leven, wonen en zorg voor personen met dementie.
De verwachting is dat er tegen 2035 zowat 188000 mensen met dementie zullen zijn. Het schetsen van een integraal referentiekader voor de kwaliteit van leven, wonen en zorg was dan ook noodzakelijk en gewenst. Gerontoloog Herlinde Dely, directeur van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen, Jurn Verschraegen en wetenschappelijk medewerker Jan Steyaert zetten zich op vraag van Jo Vandeurzen aan het werk om deze belangrijke opdracht te verwezenlijken.
Het resultaat is onder andere dit overzichtelijke studieboek geworden. Onderbouwd en bruikbaar. Gestoeld op wetenschappelijke literatuur, met talrijke inzichten en voorbeelden uit de dagelijkse praktijk. Niet alleen de zorg voor mensen met dementie maar de hele zorgsector krijgt hiermee een interessant ‘naslagwerk’ in handen. Veel richtlijnen spreken voor zich en zijn logisch, maar het doet goed ze op een rijtje te zien staan. Men laat zien hoe het er idealiter aan toe zou moeten gaan in élk zorgcentrum, in élk tehuis, in élk huis. En doet beseffen hoe het dus niét moet. Evident, zou je zeggen: dat is het opzet van het boek. Natuurlijk, maar dit boek gaat verder en laat ongelooflijk grondig en breed zien hoe zorg optimaal georganiseerd zou moeten worden, daarbij rekening houdend met alle aspecten van ons menszijn.
Zes fundamenten - maatschappelijke beeldvorming over dementie, autonomie in geborgenheid, normalisatie, afgestemde zorg, betrokkenheid van het sociaal netwerk en de rol van professionele zorgverleners - stellen de zorgrelatie centraal. Zorg verlenen is immers niet hetzelfde als een afgewerkt product afleveren. Een zorgrelatie is wederkerig, gelijkwaardig en respecteert de mensenrechtenwetgeving.
Na elke uitvoerige bespreking van de zes hogergenoemde belangrijke fundamenten van goede zorg volgt een uitgebreid hoofdstuk met de toepassingen ervan op fysisch, psychologisch, sociaal, persoonlijk en levensbeschouwelijk vlak. Ook het feit dat personen met dementie seksuele wezens blijven, wordt niet uit de weg gegaan. Omgeving, cultuur, maatschappelijke participatie: het komt allemaal aan bod. Evenals de onschatbare inbreng van - in de eerste plaats - mantelzorgers, maar ook van vrijwilligers. Verrassend is dat men ook apart aandacht schenkt aan mensen met een migratieachtergrond. Een hoofdstuk over palliatieve- en levenseindezorg maken tot slot deze publicatie compleet.
Het boek, dat gelardeerd is met sprekende foto’s, kunst en haiku’s van mensen met dementie, is tevens een werkinstrument. Op het einde van elk hoofdstuk worden de doelstellingen bondig samengevat en kan men bespreken en evalueren in hoeverre deze doelen in de eigen zorginstelling bereikt zijn of wat men wenst te bekomen. Voor wie nog meer info wenst, zijn er de talrijke QR-codes.
Sophia De Wolf
Wat dit boek volledig maakt, is dat men het laatste hoofdstuk wijdt aan de manier waarop men dit alles het best georganiseerd krijgt, waarbij men vooral de broodnodige aandacht voor de medewerkers niet vergeet. Want zij die zorg bieden hebben zélf ook recht op zorg. Zeker wanneer verwacht wordt dat de door hen geleverde zorg optimaal is.
Zorgmedewerkers werken met hun hoofd, handen en hart. Ze zijn dus op hun beurt ook kwetsbaar. Een job in de gezondheidszorg is niet de gemakkelijkste, de werkbaarheidsmonitor van de Stichting Innovatie en Arbeid toont hoge scores qua werkdruk en emotionele en fysieke belasting. Het afschrikwekkende aantal verwachte zorgbehoevenden wat betreft dementie indachtig, doet daarbovenop vrezen dat er vele handen tekort zullen zijn. Efficiëntie zal nodig zijn. Aandacht voor de zorgverlener dus ook, meer nog dan ooit. Bijgevolg zal ook voldoende geld en middelen moeten beschikbaar worden gesteld - mijnheer Vandeurzen en zijn opvolgers hebben daar maar beter aandacht voor.
Het voornaamste doel van deze publicatie is te bekomen dat elke mens met dementie toegang heeft tot persoonsgerichte zorg en dit op de juiste plaats, op het juiste moment en verleend door de juiste persoon. En dit vanaf de beginnende dementie tot en met de palliatieve fase en het levenseinde. De perfectie bestaat niet, maar als degenen die aan het roer staan van zorgorganisaties dit boek lezen, en het vervolgens niet te ver wegleggen, dan zetten we een stap in de goede richting.
Zorg is - net als onderwijs - prioritair. Niemand is bovendien gevrijwaard van dementie. Besef dat we hoe dan ook, vroeg of laat, allemaal iemand zullen verzorgen en/of zelf verzorgd zullen worden: deze materie is geen ver-van-ons-bed-show.
Deze uitgave is misschien vooral bedoeld voor de zorgsector, maar eigenlijk interessant voor iederéén. Het is onze humane plicht om voor elke mens de best mogelijke zorg te garanderen. Dergelijke nuttige publicatie draagt daar absoluut toe bij.
Meer van Sophia De Wolf
