19 juni 2025
De filosoof die misschien wel een miljoen keer beter doet
Wie doet beter dan Brussel? Neem de totale hoeveelheid goeds dat alle Brusselaars samen realiseren met al hun gelddonaties aan goede doelen. Wel, 's werelds bekendste filosoof, die op 6 juni een eredoctoraat kreeg aan de Vrije Universiteit Brussel, heeft mogelijk heel het hoofdstedelijk gewest ingehaald in termen van goed doen. Peter Singer: al 50 jaar de peetvader van zowel de dierenbevrijdingsbeweging als de effectief-altruïsmebeweging.
Hoe slaagt één individu erin om zoveel goeds te realiseren en een miljoen keer beter te doen dan een gemiddelde Belg?
Ten eerste geeft Singer als altruïst zowat 40% van zijn inkomen aan goede doelen. Dat is meer dan 100 keer zoveel als een gemiddelde Belg. Wat motiveert Singer om zoveel te doneren? In 1972 brak hij door met zijn beroemd filosofisch artikel 'Famine, Affluence, and Morality'. Daarin beschrijft hij een heel eenvoudig maar beklijvend gedachte-experiment: je ziet een kind verdrinken in een vijver, je kunt gemakkelijk het kind redden, maar je hebt geen tijd om je nieuwe, dure schoenen uit te doen. Laat je het kind verdrinken, omdat je geen geld wil uitgeven aan een ander paar schoenen? Stel dat je het kind redt maar je verliest je portefeuille in het water, zou je dan spijt hebben? Nee, in zulke situatie zijn we bereid duizenden euro's op te offeren. Waarom dan niet zoveel geld doneren aan een goed doel dat ook ergens in de wereld een kind redt?
Maar, ten tweede, niet alleen de hoeveelheid telt. Singer is niet zomaar een altruïst, maar een effectief altruïst, die op zoek gaat naar de doeltreffendste goede doelen. En die hoge-impact goede doelen blijken zowat 100 keer kosteneffectiever te zijn dan de meerderheid van goede doelen. Wil je in België een extra mensenleven redden, dan kost dat al snel meer dan een miljoen euro aan extra investering in bijvoorbeeld gezondheidszorg of verkeersveiligheid. Maar in de armste landen kun je voor pakweg 5000 euro het leven van een kind redden. Dat is meer dan 100 keer goedkoper of kosteneffectiever.
Dus 100 keer zoveel geld doneren aan goede doelen die 100 keer zoveel goeds realiseren per gedoneerde euro, dan zitten we al aan 10.000 keer zoveel impact als een gemiddelde Belg. Evenveel goeds doen als 10.000 Belgen, dat is nog geen Brussel, maar al wel een Bierbeek.
Om het niveau van Brussel te evenaren, haalt Singer zijn derde wapenfeit boven. In 1975 schreef hij het boek Animal Liberation, dat het startschot gaf aan de dierenbevrijdingsbeweging. We kunnen niet enkel goed doen voor mensen, maar ook voor dieren, en dat is vaak 100 keer goedkoper. Als een Belg een jaar minder lang leeft door een vroegtijdige sterfte, dan is er een verlies van welzijn. Welnu, volgens de meeste Belgen hebben vleeskippen een negatief welzijn, dus meer negatieve dan positieve ervaringen. Het leed van tien vleeskippen zorgt voor evenveel verlies van welzijn als de vroegtijdige sterfte van een Belg met een jaar. Met andere woorden: besparen we het leed van 500 vleeskippen, dan is dat qua welzijn – volgens de meeste Belgen – vergelijkbaar met het redden van een mens die daardoor 50 jaar langer leeft. Zoals net vermeld, kost dat laatste minstens 5000 euro. Welnu, er zijn organisaties die voor slechts 50 euro het leed kunnen vermijden van 500 kippen, bijvoorbeeld door te investeren in onderzoek en ontwikkeling van kweekvlees (kippenvlees zonder de kip). De meeste Belgen zeggen ook dat het welzijn van dieren bijna even zwaar doorweegt als het welzijn van mensen.
En zo komt Singer aan een miljoenvoudige impact: 100 keer meer geld doneren dan een gemiddelde Belg, aan maatregelen die 100 keer kosteneffectiever zijn dan de meeste andere maatregelen die hetzelfde doel beogen, in een probleemgebied (dierenleed) waar men 100 keer meer welzijnsimpact kan hebben dan in andere probleemgebieden zoals armoede.
Misschien denk je nu dat we goed doen niet mogen voorstellen als een wedstrijdje om het best, Singer tegen de rest, dat te reduceren is tot een rekensommetje. Dat is zeer terecht. De simplistische berekening hoeveel goeds Peter Singer doet, kan het gevoel oproepen dat je tekortschiet. Maar je kunt het beter zien als een leuke opportuniteit, een kans om je positieve impact in de wereld te verhogen. Je hoeft niet zoals Singer 100 keer meer te doneren. Je kan je impact al sterk verhogen door iets meer te doneren aan de effectiefste goede doelen.
Ben je op zoek naar manieren om doordacht bij te dragen aan een betere wereld? Bij Effectief Geven vind je begeleiding en wetenschappelijk onderbouwd advies. Niet toevallig beveelt Effectief Geven goede doelen aan die ook Peter Singer onder de aandacht brengt. De goede doelen in hun Fonds Armoede en Gezondheid en hun Klimaatfonds hebben al gauw 100 keer zoveel impact per euro als de meeste goede doelen die het welzijn van mensen beogen. Met hun Fonds Dierenwelzijn kun je nog eens 100 keer zoveel welzijn bevorderen voor hetzelfde bedrag, dan wel voor de dieren. Als je evenveel doneert aan goede doelen als een gemiddelde Belg, maar dan aan dat Fonds Dierenwelzijn, dan bevorder je evenveel welzijn op aarde als alle donaties aan goede doelen door alle inwoners van een gemeente zoals Bierbeek. Je vermenigvuldigt je impact met 10.000.
Meer van Stijn Bruers