19 maart 2019
Het ontmantelen van de demos. De stille revolutie van het neoliberalisme.
Wendy Brown, geboren in 1963, is hoogleraar politicologie Universiteit van Californië.
Deze auteur begint met het beschrijven, omvattend en tot in detail, van alle aspecten van wat men dient te verstaan onder het begrip neoliberalisme.
Daaruit leren we dat neoliberalisme staat voor regeren door het volk - via principes, culturen, subjecten en instellingen - maar uitsluitend op basis van economische uitgangspunten en doelen. De mensen moeten in deze visie allemaal omgevormd, gereconstrueerd worden tot “homo economicus”.
Dit zou dus in alle geledingen van de maatschappij moeten doordringen…
Dit zou dus in alle geledingen van de maatschappij moeten doordringen…
Het produceren van neoliberaal “menselijk kapitaal” haalt echter de klassieke humanistische waarden onderuit. En wat gebeurt er wanneer de grondregels en principes van de democratie volgens het neoliberalisme worden herschreven? Deze vraag vormt de aanzet tot dit boek.
Brown geeft haar theoretische beschouwingen over de wijze waarop het neoliberalisme alle aspecten van het bestaan in economische termen uitdrukt en daarmee, heimelijk, de basiselementen van de democratie afbreekt. Door de daaruit volgende gevaarlijke situaties en krachten te onthullen, wil zij bijdragen tot de uitwerking van de basiselementen en toekomstdynamiek van de democratie, hoe die er dan ook mag uitzien.
Brown geeft haar theoretische beschouwingen over de wijze waarop het neoliberalisme alle aspecten van het bestaan in economische termen uitdrukt en daarmee, heimelijk, de basiselementen van de democratie afbreekt. Door de daaruit volgende gevaarlijke situaties en krachten te onthullen, wil zij bijdragen tot de uitwerking van de basiselementen en toekomstdynamiek van de democratie, hoe die er dan ook mag uitzien.
Het neoliberalisme in de politiek richt zich niet langer op wezens met morele autonomie, vrijheid of gelijkheid. Het neoliberalisme brengt dus in dit opzicht het einde van het humanisme zélf.
De neoliberale rationaliteit holt tevens de liberale democratische rede uit.
De auteur voert een aantal gefundeerde argumenten aan om dit aan te tonen. Zij maakt daarbij gebruik van (en bespreekt uitvoerig en op goed gedocumenteerde wijze) diverse economische theorieën van de bekendste economen en filosofen - van Aristoteles tot Foucault - en heeft het over de visie van regeringsleiders, zoals Thatcher, Reagan, Merkel en andere.
De neoliberale rationaliteit holt tevens de liberale democratische rede uit.
De auteur voert een aantal gefundeerde argumenten aan om dit aan te tonen. Zij maakt daarbij gebruik van (en bespreekt uitvoerig en op goed gedocumenteerde wijze) diverse economische theorieën van de bekendste economen en filosofen - van Aristoteles tot Foucault - en heeft het over de visie van regeringsleiders, zoals Thatcher, Reagan, Merkel en andere.
Brown levert ook gemotiveerde kritiek op het gebruik en misbruik van “best practices” en “benchmarking”, economische begrippen die opgang maakten vanaf de jaren 1980.
De intentie van de auteur is tevens om in kaart te brengen hoe een dominantie van de neoliberale rationaliteit een bedreiging vormt voor het ideale, imaginaire en politieke project van de democratie.
De intentie van de auteur is tevens om in kaart te brengen hoe een dominantie van de neoliberale rationaliteit een bedreiging vormt voor het ideale, imaginaire en politieke project van de democratie.
Dit boek is van hoog academisch niveau. De uitgave is bovendien voorzien van uitgebreide voetnoten. Het boek verdient zeker aandacht omdat het zo goed gestoffeerd is, maar is mijn inziens meer geschikt voor de politiek gevormde lezer die zich wil verdiepen in de problemen die rijzen voor de democratie als regeringsvorm.
Meer van Willy Raats
